Marcus Ulpius Traianus
| Marcus Ulpius Traianus | |
|---|---|
 National Museum of Serbia, Belgrade, Trajan'ın babası olarak atfedilen bir büst olduğu düşünülüyor olsa da babası yerine Trajan'ın bir büstü de olabilir.[1] | |
| Doğum | y. MS 30[2] Italica |
| Ölüm | y. MS 112-114[3] |
| Eş(ler)i | Marcia |
| Çocuk(lar)ı | Trajan ve Ulpia Marciana |
Marcus Ulpius Traianus (fl. 1. yüzyıl) İmparator Trajan'ın babası ve senator. Muhtemelen M.S. 30 yılında doğmuş olduğu düşünülmektedir.[4][5] MS 70 yılında consulllüğe seçildiğinde kırk yaşında ve iki çocuk sahibi olduğu belirtilmiştir. Ölüm yeri kesin olmamakla birlikte Roma'da öldüğü ileri sürülmektedir. MS 112-114 yılları arasında çıkarılan paralar Traianus'a divus mahlasını verir ve onu tanrılaştırır ancak söz konusu aynı döneme ait bir yazıt, ondan bu unvanı kullanmadan değinir. Bu nedenle, 112 ile 114 arasında öldüğü öne sürülmektedir.[not 1][3]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Traianus ilk olarak vigintivirate (yirmi askerin başında bulunan güvenlik görevlisine verilen ad) ve tribunus görevlerinde bulunduktan sonra yaklaşık MS 50 yılında questor olmuştur, ilk çocuğu da aynı yıl doğmuştur. Bu da tribunus ile questorluk arasında evlendiğini göstermektedir (Roma senatörlerinin tamamı mali geleceklerini güvence altına aldıklarında evlilik ile birlikte kazandıkları ayrıcalıklarla daha hızlı şekilde yükselme şansları olurdu).[6] Traianus'un, karısıyla on ya da daha fazla yaş farkı olduğu düşünülürken, antik tarihçilerin hiçbiri tarafından anılmaması nedeniyle eşi hakkında bilgi bulunmamaktadır. MS 59/60 yılında propraetor olmuştur. Kariyerindeki ilk büyük yükselişi ise MS 67 yılında legio X Fretensis’in komutanı olarak görevlendirilmesidir.[7] Traianus’un, praetorluk ile başka bir askerî görevi arasında zorunlu bir quinquennium (İki askerî görev arasında yapılan zorunlu beş yıllık sivil hizmet) vardır. Bu süre boyunca Traianus, aediles veya plebeian tribune (MÖ 494’te kurulmuş yüksek bir memuriyet) makamında görev verdiği düşünülmektedir. Kariyerindeki bu zorunlu duraklama, MS 65 yılında sona ermiş ve X Fretensis’e atanmadan önce Baetica proconsülü olarak başka bir propraetorlük makamına atanmıştır, bu olay Miletus’da bulunan parçalar halindeki bir yazıtta doğrulanmıştır.[8] Patrici olan Traianus bu süre zarfında soylularla doğrudan rekabete girmiş ve yetenekleri sayesinde yükselmiştir.[not 2][9][10] MS 67 sonrasında Vespasianus ordularında görev almış, onun Yahudi İsyanı ve İç Savaş’taki başarıları kariyeri açısından dönüm noktası olmuş ve MS 73 yılında Syria Valiliğiyle ödüllendirilmiştir.[11] Traianus’un görev süresince kazandığı başarılar tam olarak bilinmese de Syria Valiliği başarılı sayılabilir. Senatör olarak kariyerinin iki zirvesinden biri olan Asia proconsullüğüne terfii ettirilmiş ve M.S. 79 yılına kadar bu görevi başarıyla sürdürmüştür. Asia proconsullüğü Traianus’un muhtemelen son resmî görevidir. Çünkü Titus’un tahta geçmesiyle beklediği ikinci consullük görevini alamamıştır.[12][13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ratkovic, Deana (2015). "New Attribution of a Roman Bronze Portrait from Pontes (Iron Gate Limes)". New Research on Ancient Bronzes. 10: 113-116. 14 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024.
- ^ L 055 Pliny The Younger Letters & Panegyricus I: 1 7 (İngilizce).
- ^ a b E.M. Smallwood, Documents Illustrating the Principates of Nerva, Trajan and Hadrian, Cambridge University Press,1966. s. 22.
- ^ Syme, Ronald (1958). Tacitus. Vol. 1 (İngilizce). The Clarendon Press, Oxford. s. 65-66. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2024.
- ^ J. Morris, “Leges Annales under the Principate:Legal and Constitutional”, Listy Filologické, C:87 S:2 (1964). s. 334.
- ^ R. Syme, “Marriage Ages for Roman Senators”,Historia, S:36 (1987). s. 318.
- ^ J. Bennett, Trajan Optimus Princeps: A Life and Times, Routledge, London 1997. s. 15.
- ^ P.M.M. Leunissen, “Direct Promotions from Proconsul to Consul under the Principate”, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 89 (1991). ss. 235, 258.
- ^ Tacitus, Historiae, XVI.30.4.
- ^ J. Bennett, a.g.e. s. 15.
- ^ B.W. Jones, The Emperor Titus, Croom Helms, London 1984. s. 34-35.
- ^ B.W. Jones, a.g.e. s. 19-20.
- ^ J. Bennett, a.g.e. s. 19-20.
- Notlar
- ^ Bu iddiaları destekleyen bazı kanıtlar vardır. Plinius’un MS 1 Eylül 100’de yazdığı Panegyricus’undaki bir pasajda, Traianus ve Nerva’nın yıldızlı bir semada varisleri olan Traianus’un tepeden baktığı resmini çağrıştırmaktadır. Bundan dolayı 112-114 arası sikkelerin Traianus’un gecikmiş tanrısallaştırılması olduğu ve bunun sadece politik nedenlerle yapıldığı anlaşılmaktadır.
- ^ Bu atama oldukça önem arz eder. Çünkü Traianus, İtalya dışında doğmuş az sayıda senatörden biridir ve sadece sekiz tane görevlendirmesi vardı. Baetican bürosu, soylulara aitti ve consullük için onlara ayrılmıştı. Patrici olan Traianus, bu atamada soylu adaylarla doğrudan rekabete girmiş, yetenekleri ve himayesi sayesinde bu görevlendirmeyi almıştı. Seneca’nın yönlendirmesiyle de patria’da önceden belirlenmiş kıdemli bir makamla ödüllendirilmesi kararlaştırılmıştı.