Manuil Vutumitis
| Manuil Vutumitis | |
|---|---|
| Doğum | 11. yüzyıl ortaları |
| Ölüm | 1112 sonrası |
| Bağlılığı |  Bizans İmparatorluğu |
| Hizmet yılları | 1086–1112 |
| Çatışma/savaşları | Nikea Kuşatması |
Manuil Vutumitis (Yunanca: Μανουὴλ Βουτουμίτης, 1086–1112 arası etkin), I. Aleksios Komnenos'un (h. 1081-1118) dönemi öne çıkan Bizanslı generali ve diplomatıdır. İmparatorun en çok güvendiği yardımcısıdır. Selçuklu Hanedanından İznik'in alındığı Kuşatmada ve Kilikya'nın yeniden fethinde yer almış ve Birinci Haçlı Seferi'nde yer alın Haçlı Prenslerine giden birçok misyonda İmparatorluk elçisi olarak katılmıştır.
Erken dönem seferleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Vutumitis ilk defa Anna Komnini'nin Aleksiad kitabında geçer, buna göre 1086 yılında Aleksios'un donanmasına dük olarak atanmış ve Selçukluların yarı bağımsız İznik kenti beyi Ebu'l-Kasım'a karşı gönderilmiştir.[1][2] Ebu'l-Kasım, Bizans Donanmasına karşı Marmara Denizi'ne gönderilmek üzere donanma hazırlamaktaydı. Aleksios bunu engellemek için Tatikios'u karadan Ebu'l-Kasım'ın üstlendiği yere yollarken Vutumitis'i donanması ile gönderdi. Her iki general, başarılı şekilde Selçuklu donanmasını yok edip, Ebu'l-Kasım'ı Bizans ile ateşkes imzalaya karar vermesine ve İznik'e çekilmeye zorladılar.[2][3]
Sonra, 1092 yılında, Aleksios'un Megas doux'ı ("Büyük dük") İoannis Dukas, İzmir Emiri Çaka Bey'i mağlup ettikten sonra, Vutumitis ile Alexander Euforbenos, Midilli adasını sulh içinde boşaltması için Emir'e rehin olarak verilmişlerdir.[2][4] Kısa süre sonra, Doukas ve Vutumitis, Girit'te Karikis ve Kıbrıs'ta Rapsomatis isyanlarına karşı gönderilmişlerdir. Karikis isyanını bastırdıktan sonra Girne'nin kolaylıkla düştüğü Kıbrıs'a yöneldiler. Rapsomatis, onlarla karşılaşmak için ortaya çıkıp, şehrin üstünde yer alan yükseklikleri işgal etti, fakat Vutumitis onun adamlarını düzlüğe çekti ve asiler savaştan kaçtı. Vutumitis takip edip asilerin sığınma aradıkları Kutsal Haç kilisesinde onu sıkıştırdı. Hayatını garanti ederek teslim alıp onu Doukas'a götürdü.[2][5] Söylencelere göre, Kıbrıs'tayken Kykkos Manastırını kurmuştur.
Birinci Haçlı Seferi ve Nikea Kuşatması
[değiştir | kaynağı değiştir]Aleksios, Vutumitis'e çok saygı duyuyor ve güveniyordu, Anna Komnini, onu "Aleksios'un yegane sırdaşı" olarak tanımlar. Böylece Birinci Haçlı Seferi'ne katılan haçlılar ile yapılan hassas anlaşmalarda önemli rol oynamıştır: 1096 yılında Vutumitis, kazazede Vermandois Kontu I. Hugh'a Dıraç'tan Konstantinopolis'e eşlik etmesi için gönderildi ve 1097 yılında Anadolu'da Selçuklulara karşı yürüyüşe geçen Haçlılara eşlik etmek için küçük bir müfrezenin başı olarak ayrıldı.[6]
Haçlılar yollarındaki ilk büyük engel kuşattıkları İznik'ti. Aleksios, Vutumitis'e şehrin haçlılara değil ama imparatorluk güçlerine teslim olmasının güvence altına alınması yönünde talimat vermişti. Kuşatmanın daha en başında, Vutumitis yazdığı birçok mektupla ya bağışlanacaklarına söz vererek ya da şehri ele geçirecek haçlıların tümden kıyımına uğrayacaklarına dair tehditlerle şehri ona teslim etmeleri konusunda Selçukluları ikna etmeye çalıştı. Türkler Vutumitis'in şehre girmesine izin verek uzlaşmaya vardılar. İki gün sonra I. Kılıç Arslan (h. 1092-1107) komutasında taze gücün yaklaştığı haberleri geldi, onu şehri terk etmeye zorladılar.[7] Fakat, taze gücün Haçlılara tarafından mağlup edilmesinden sonra, Vutumitis'in komutasındaki imparatorluk taburu şehrin İznik Gölü üzerine açılan tedarik yolunun kontrolünü ele geçirdi ve Tatikios'un komutasındaki 2.000 Bizans askeri kuşatma yapan haçlılara katıldı. Şehir halkı Aleksios'un şartlarını kabul ettiklerini bildirdiler: Vutumitis İznik'e girdi ve onlara Bizans İmparatoru'nun mührünü gösterdi, cömert şartlar önerdi ve şehirde bulunan Sultan'ın karısı ve kızına saygı gösterdi. Vutumitis, diğer taraftan anlaşmayı gizli tuttu ve görünüşte şehrin Bizanslılar tarafından ele geçirilmiş gibi gösteren Tatikios ile Tatikios'un askerlerinin ve haçlıların katıldığı bir saldığı ayarladı. Bu hile işe yaradı ve 19 Haziran günü son saldırı yapıldı fakat şafakta saldırı başladığında Bizanslılar göle bakan kapıyı açarak mazgallara kendi bayraklarını dikerek haçlıları dışarıda bıraktılar.[8] Haçlılar, sonucu kabul etseler de bu olay ilişkileri zedeledi. Haçlı liderleri Türklerin taze gücünün mağlup edilmesi sırasında gördükleri ölü ve yaralılara rağmen sürecin dışında bırakılmaları yüzünden kendilerini kandırılmış hissettiler fakat Bizanslıların Müslüman esirlere gösterdikleri saygılı anlaşma, yağmadan mahrum kalmış Haçlıların er ve erbaşlarında büyük nefret doğurdu.[9] Şehrin düşüşünden sonra, Vutumitis, Aleksios tarafından İznik Dükü olarak atandı.
Hala Haçlıların er ve erbaşları yağmaya arzulu olmalarına rağmen Aleksios'a bağlılıklarını güvence altında tutarak ve teskin edici hediyeler vererek onları şehrin dışında tutmayı başardı. Ayrıca bazı Haçlıları Bizans ordusuna alarak, İznik garnizonuna yerleştirdi ve şehir duvarlarının tamiratında çalıştırdı.[10][11]
Boemondo ve Tancred'e elçilik görevi
[değiştir | kaynağı değiştir]
1099 yılında, I. Boemondo ile Kıbrıs'ta yapılacak barış görüşmelerine katılacak heyete başkanlık etmek üzere Bizanlılar tarafından yollandı ancak on beş gün tutuldu sonra serbest bırakıldı ve hiçbir görüşme başlamamış oldu.[11][12] Birkaç yıl sonra Vutumitis, Boemondo'ya karşı Kilikya'yı güvence altına almak üzere gönderilen büyük bir ordunun başına geçirildi. Attaleia alındıktan sonra, Bizanslılar Maraş'ı ve etrafını da aldılar. Vutumitis arkasında Monastras yönetiminde bu vilayette konuşlanmış büyük bir kuvvet bıraktı ve Konstantinopolis'e geri döndü.[1][13]
1111/1112 yıllarında, Latin Kudüs Krallığı'na, Antakya'nın Bizans'ın vassal devleti olduğunu kabul eden 1108 tarihli Devol anlaşmasına uymayan Boemondo'nun naibi Tancred'e karşı yardımı güvence altına almak için elçi olarak yollandı.[14] Vutumitis önce Kıbrıs'tan Trablus'a yelken açtı. Aleksiad'a göre, yerel kont Toulouse'lu Bertrand Tancred'e karşı İmparatorluk kuvvetlerine yardım etmeye gönüllüydü ve hatta Antakya'yı kuşatmaya gelen Aleksios'a bağlılığını sunmaya gelmişti.[15] Bizans heyeti, Sur şehrini kuşatmış Kudüs Kralı I. Baudouin ile bir toplantı ayarladılar. Vutumitis Baudouin'i ikna etmek için azımsanmayacak altın önerdi ve Aleksios'un ona doğru geldiği ve Seleucia'ya ulaştığı gibi çeşitli abartılı beyanlarda bulundu. Ancak Baudouin, Vutumitis'in doğru olmayan iddialarından ona karşı güvenini kaybetti. Önce vadedilen yardımları almak şartı ile Tancred'e saldıracağına dair sahte bir isteklilik gösterdi. Vutumitis bunu anlayıp bu talebi reddetti. Böylese misyon başarısızlık ile sonuçlandı ve Trablus üzerinden Konstantinopolis'e geri döndü.[16]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ a b ODB 1991, s. 318.
- ^ a b c d Skoulatos 1980, s. 181.
- ^ Anna Komnini, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 202–203.
- ^ Anna Komnini, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 270–271.
- ^ Anna Komnini, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 272–274.
- ^ Anna Komnini, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 315, 331; Runciman 1987, ss. 144, 177.
- ^ Anna Komnini, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 331–334; Skoulatos 1980, s. 182; Setton & Baldwin 2006, s. 289; Runciman 1987, s. 179.
- ^ Anna Komnini, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 334–338; Skoulatos 1980, ss. 182–183; Setton & Baldwin 2006, s. 290; Runciman 1987, s. 180.
- ^ Setton & Baldwin 2006, ss. 290–291; Runciman 1987, ss. 180–181.
- ^ Anna Komnini, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 339–340; Runciman 1987, s. 184.
- ^ a b Skoulatos 1980, s. 183.
- ^ Anna Komnini, Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 362–363.
- ^ Anna Komnini,Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 358–360; Skoulatos 1980, ss. 183–184; Runciman 1987, ss. 300–301.
- ^ ODB 1991, ss. 302, 318, 617, 2009; Setton & Baldwin 2006, s. 400.
- ^ Skoulatos 1980, s. 184; Anna Komnini,Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 440–441.
- ^ Anna Komnini,Aleksiad, ed. Sewter 2003, ss. 441–441; Skoulatos 1980, ss. 184–185; Setton & Baldwin 2006, ss. 400–401.
- Genel
- Sewter, E. R. A., (Ed.) (2003) [1969]. The Alexiad. London and New York: Penguin Classics. ISBN 978-0-14-044958-7. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2013.
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Runciman, Steven (1951). A History of the Crusades, Volume I: The First Crusade and the Foundation of the Kingdom of Jerusalem (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press.
- Setton, Kenneth M.; Baldwin, Marshall W., (Ed.) (1969) [1955]. A History of the Crusades, Volume I: The First Hundred Years (İngilizce) (İkinci bas.). Madison, Milwaukee ve Londra: University of Wisconsin Press. ISBN 0-299-04834-9.
- Skoulatos, Basile (1980). Les personnages byzantins de l'Alexiade: Analyse prosopographique et synthèse [Aleksiad'ın Bizans Kişilikleri: Prosopografik Analiz ve Sentez] (Fransızca). Louvain-la-Neuve and Louvain: Bureau du Recueil Collège Érasme and Éditions Nauwelaerts. OCLC 8468871.