Müslümanların Azerbaycan'ı fethi
| Müslümanların Azerbaycan'ı fethi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Müslümanların İran'ı fethi ve İslam'ın yayılışı | |||||||
 Azerbaycan'ın da aralarında bulunduğu çeşitli fetihlerin ardından Kafkasya | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Râşidîn Halifeliği |
 Sasani İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Ömer bin Hattab |
III. Yezdicerd | ||||||
Müslümanların Azerbaycan'ı fethi, 8. yüzyılda Sasanilerin Müslümanlar tarafından fethi ile birlikte Kafkas Albanyası da alınarak tarihi Azerbaycan bölgesi ile birlikte Kuzey Azerbaycan da Râşidîn Halifeliği'nin bir parçası olmuştur.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]637'de Araplar Sasani kralının başkenti Ktesifon'u kuşattı. Cavanşir, altı ay boyunca Ktesifon'un savunmasında üç bin Alban askerinin başında Sasanilerle birlikte durdu. Ancak buna rağmen Sasani ordusu yenilgiye uğratıldı. Mağlubiyetin akabinde III. Yezdicerd, Dicle nehri kıyısındaki kalelerden birinde saklandı. Moisey Kalankatly'ye göre Cavanşir'in Sasani ordusunun Araplarla yaptığı son savaş, III. Yezdigard'ın saltanatının (639-640) sekizinci yılında meydana geldi. Böylece mücadelenin faydasız olduğunu ve imparatorluğun ölüme mahkûm olduğunu anlayan Cavanşir, 639-640'ta memleketine döndü.[2]
Bu dönemin olaylarını nakleden bazı Arap kaynakları, Arapların Azerbaycan topraklarına (güney kısmına) ilk akınının tam da o yıllarda yani 639-640 yıllarında gerçekleştiğini belirtmektedir. Bu yazarlardan "fetih" konusunda özel bir kitap yazan 9. yüzyıl Arap tarihçisi el- Balazuri, Hicri 18 (639) yılında Azerbaycan'ın Sasani başkenti düştükten sonra Huzeyfa ibn el-Yemen önderliğinde barış içinde alındığını bildirmektedir.[3][4][5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ The History of al-Ṭabarī Vol. 14: The Conquest of Iran A.D. 641-643/A.H. 21-23 (İngilizce). State University of New York Press. 16 Haziran 2015. ISBN 978-1-4384-2039-4. 13 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024.
- ^ Р. А. Гусейнов, Х Ю. Вердиева. История Азербайджана, Баку, Озан, 2000 г. [ölü/kırık bağlantı]
- ^ Daryaee, Touraj (16 Şubat 2012). The Oxford Handbook of Iranian History (İngilizce). Oxford University Press, USA. ISBN 978-0-19-973215-9. 13 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024.
- ^ Z. Bünyadov – Azərbaycan VII – IX əsrlərdə, Bakı, 2007
- ^ "Ərəb xilafəti və Azərbaycan". Vəlixanlı N. M. Azərnəşr. 1993. 13 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024.