Mücteba Hamenei
| Mücteba Hamenei | |
|---|---|
| |
| 2019'da Hamenei | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Mustafa Hüseyni Hamenei 8 Eylül 1969 Meşhed, İran Şahlığı |
| Bitirdiği okul | Kum İslam Semineri |
| Dini | Şii İslam |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı | İran |
| Branşı | Besic |
| Hizmet yılları | 1987–2010 |
| Rütbesi | Komutan |
| Çatışma/savaşları | Irak-İran Savaşı Yeşil devrim |
Mücteba Hüseyni Hamenei (Farsça: سید مجتبی حسینی خامنهای d. 8 Eylül 1969), İranlı bir Şii din adamı ve Ali Hamenei’in oğludur. Kendisi, İran’ın mevcut dini liderinin potansiyel haleflerinden biri olarak görülmektedir. Mücteba Hamenei, 1987-1988 yılları arasında İran-Irak Savaşı’nda görev yapmıştır.[1] 2009 seçimleri sonrasında düzenlenen protestoların bastırılmasında kullanılan Besic milislerinin kontrolünü ele aldığı iddia edilmektedir.[2][3]
Kendisi, üç yılı aşkın süredir İran’ın lideri olan babası Ali Hamenei’in halefi olabilecek olası adaylardan biri olarak görülüyor.[4][5][6]
Erken yaşamı ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Mücteba, 1969 yılında Meşhed'de doğmuş olup İran'ın dini lideri Ali Hamaney'in ikinci oğludur.[7][8][9] Liseden mezun olduktan sonra ilahiyat eğitimi almıştır. İlk hocaları arasında babası Ali Hamanei ve Ayetullah Mahmud Haşimi Şahrudi yer almaktadır.[8]
1999 yılında din adamı olmak amacıyla eğitimine Kum'da devam etmiştir. Bu dönemdeki hocaları arasında Muhammed Taki Misbah-Yezdi, Ayetullah Lütfullah Safi Gülpaygani ve Muhammed Bağır Harazi bulunmaktadır.[8][10]
.jpg)
Siyasi Faaliyetleri ve etkisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ahmedinejad’a Desteği
[değiştir | kaynağı değiştir]Mücteba Hamaney, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile bağlantılıydı [6] ve 2005 ile 2009 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Ahmedinejad’ı destekledi.[11] Gazeteciler, 2009'daki seçim zaferinin düzenlenmesinde "önemli bir rol oynamış olabileceğini" belirtmişlerdir.[2][8]
Hamanei'in, Haziran 2009’da hükümet karşıtı protestoculara yönelik baskıyı organize eden "kilit figürlerden biri" olduğu öne sürülmüştür.[12] Rejim basınında adının sansürlenmesine rağmen, paramiliter Besic milislerinin doğrudan kontrolünden sorumlu olduğuna inanılmaktadır.[2]
2009 seçimlerinde reformist aday Mehdi Kerrubi, açık bir mektupta Mücteva Hamenei’i Ahmedinejad lehine seçimleri manipüle etmekle suçlamış ve “bir ağın” yasadışı müdahalesine atıfta bulunmuştur.[13]
Daha sonra Mahmud Ahmedinejad, Mücteba Hamenei’i devlet hazinesinden zimmete para geçirmekle suçlamıştır.[14]
Olası Halef Olarak Değerlendirilmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Mücteba Hamaney’in babası üzerinde güçlü bir etkisi olduğu ve onun olası haleflerinden biri olarak konuşulduğu düşünülüyor.[2][15] Bunun bir sorun teşkil edebileceği düşünülmektedir, çünkü Dini Lider, Şii İslam’ın kıdemli alimleri arasından Uzmanlar Meclisi tarafından seçilmelidir. Ancak önceki lider Ruhullah Humeyni’nin, Ali Hamenei’in seçilmesi yönünde güçlü bir etki yarattığı da belirtilmiştir.[6]
The Guardian, Mücteba Hamanei’in destekçileri arasındaki gücünün henüz kanıtlanmadığını savunmaktadır. Dini liderlik için gerekli ilahiyat statüsüne sahip olmadığı ifade edilse de, dini kıyafetler giydiği belirtilmektedir.[2] Los Angeles Times'a göre, Mojtaba Hamaney’in dini ve siyasi konumu, babası Ali Hamaney’in bir gün onu halefi olarak ilan etmesi için yeterli olmayabilir.[11] Ancak The Atlantic, Uzmanlar Meclisi’ni gerçek bir güce sahip olmayan sembolik bir organ olarak değerlendirmektedir.[16][17]
The Guardian ve Fransız gazetesi Libération’un da aralarında bulunduğu kaynaklara göre, Mücteba Hamenei’in geniş mali varlıkları kontrol ettiği yaygın bir şekilde düşünülüyor.[2][14] Ancak bu iddia, amcası Hadi Hamaney liderliğindeki İranlı siyasi grup İmam’ın Çizgisi Güçleri Meclisi tarafından reddedilmiştir.[18]
İbrahim Reisi’nin cumhurbaşkanlığı döneminde, hem Reisi hem de Mücteba Hamaney, dini liderlik için olası halefler arasında gösterilmiştir. 2024 yılında Reisi’nin ölümü sonrası, Mücteba Hamenei’in bu pozisyon için daha güçlü bir aday olarak değerlendirildiği ifade edilmektedir.[19][20]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Mojtaba Khamenei and Mahdi Hashemi". 5 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2015.
- ^ a b c d e f Borger, Julian (8 Temmuz 2009). "Khamenei's son takes control of Iran's anti-protest militia". The Guardian. 7 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2009.
- ^ Sahimi, Mohammad (20 Ağustos 2009). "Nepotism & the Larijani Dynasty". Los Angeles: PBS. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2013.
- ^ Fleishman, Jeffrey (25 Haziran 2009). "Iran supreme leader's son seen as power broker with big ambitions". Los Angeles Times. 8 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2017.
- ^ Staff. "Iran: Expat Source's Information and Views on Mojtaba Khamenei, and This Source's Pitch for Usg Funds". The Telegraph. WikiLeaks. 22 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2016.
- ^ a b c Julian Borger (22 Haziran 2009). "Mojtaba Khamenei: gatekeeper to Iran's supreme leader". The Guardian. 6 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2009.
- ^ "The Man in the Shadow: Mojtaba Khamenei". PBS. 9 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2017.
- ^ a b c d The Man in the Shadow: Mojtaba Khamenei 9 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Tehran Bureau, 16 July 2009
- ^ Khalaji, Mehdi (February 2012). "Supreme Succession. Who Will Lead Post-Khamenei Iran?" (PDF). The Washington Institute. Washington, DC. 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (Policy Focus (No. 117)) arşivlendi.
- ^ Diba, Bahman Aghai (4 Mart 2011). "Supreme Leader of Iran and His Successor". Payvand. 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.
- ^ a b Jeffrey Fleishman (25 Haziran 2009). "Iran supreme leader's son seen as power broker with big ambitions". Los Angeles Times. 26 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2009.
- ^ Jeffrey Fleishman (25 Haziran 2009). "Khamenei's son: Iran experts say he plays key role in protest crackdown". Chicago Tribune. 28 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2009.
- ^ Shahir Shahidsaless (19 Haziran 2009). "The IRGC shakes its iron fist". Asia Times Online. Archived from the original on 21 Haziran 2009. Erişim tarihi: 25 Haziran 2009.
- ^ a b "Series of incriminations rips through Iran's conservative camp". Al Arabiya. 15 Ocak 2012. 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2017.
- ^ Slavin, Barbara (20 Eylül 2022). "The Supreme Leader is still alive. But when he does eventually die, how will succession play out?". Atlantic Council. 28 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2022.
- ^ Takeyh, Ray (23 Şubat 2016). "The Myth of a Meaningful Vote in Iran". The Atlantic. 16 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2017.
- ^ "Anomalies in Iran's Assembly of Experts Election". Washington Institute for Near East Policy. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2017.
- ^ Olfat pour, Mohammad Ali. "Why do they fear Mojtaba Khamenei". Assembly of the Forces of Imam's Line. Khabar Farsi. 2 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2016.
- ^ Solomon, Erika (20 Mayıs 2024). "After Raisi's Death, Speculation Over Succession Turns to Ayatollah's Son". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024.
- ^ Yan, Sophia; Makoii, Akhtar (20 Mayıs 2024). "Iranian president's helicopter crash death clears field for Khamenei's son". The Telegraph (İngilizce). ISSN 0307-1235. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2024.