Lejyon XIII Gemina

XIII. Lejyon (MÖ 31 yılında itibaren Gemina ("ikiz lejyon") olarak bilinir), tarihsel olarak Roma Lejyonları'nın en dikkat çekici lejyonlarından biridir. XIII. Lejyon, Jül Sezar'ın Galya seferinde ve hemen ardından Roma iç savaşında çok önemli roller üstlenmiştir. Sezar'ın 10 Ocak MÖ 49 tarihinde Rubicon'u birlikte geçerek iç savaşın başlamasına neden olduğu lejyon, Lejyon XIII Gemina'dır. Lejyon varlığını 5. yüzyıla kadar sürdürmüş olup sembolü aslandı.

Tarihi

Geç Cumhuriyet dönemi

XIII. Lejyon, MÖ 57 yılında Jül Sezar tarafından Galya içindeki karışıklıklara müdahale etmek amacıyla, Belgae'ye hareketinden hemen önce oluşturulmuştur.

Galya Savaşları sırasında (MÖ 58-51), Nerviler'e karşı yapılan Sabis Muharebesi'nde ve Gergovia Savaşında yer alan birliğin, her ne kadar antik kaynaklarda özellikle belirtilmediyse de XIII. Lejyonun toplanma sebebine dayanarak Alesia savaşında da görev aldığı sanılır.

Galya'da savaşların sona ermesinin ardından Roma senatosu, Sezar'ın ikinci konsüllüğünü onaylamayı reddetti ve görevlerinden ayrılarak hakkındaki adli kovuşturmayla yüzleşmesi için Roma'ya dönmesi emrini verdi. Siyasi kariyeri ve İç savaş arasında bir seçim yapmak zorunda kalan Sezar XIII. Lejyonla birlikte Rubicon nehrini geçerek tercihini iç savaştan yana kullandı. Lejyon, iç savaş boyunca senatoda yer alan Optimates kliğinin komutanı Pompey idaresindeki Cumhuriyet lejyonlarına karşı Sezar'a sadık kaldı. XIII. Lejyon tüm iç savaş boyunca görev yaptı, Dyrrhachium ve Pharsalus Muharebesi'nde çarpıştı. Pharsalus'ta Pompey'e karşı elde edilen kesin zaferin ardından Lejyon terhis edildi ve lejyonerler geleneksel arazi dağıtımı ile emekliye ayrıldı. Ancak bir süre sonra Thapsus Muharebesi ve iç savaşın son çarpışması olan Munda Muharebesi için yeniden göreve çağrıldı. Munda'nın ardından Sezar Lejyonu yeniden terhis etti ve Lejyonerlere İtalya'da arazi vererek emekli etti.

İmparatorluk dönemi

Augustus, Pompey'in oğlu Sextus Pompeius'un Sicilyadaki ayaklanmasını bastırabilmek için MÖ 41 yılında Lejyonu yeniden topladı.

XIII. Lejyon, ("ikiz", diğerlerinin bir parçasından oluşturulan Lejyonlar için genel bir isimlendirmedir), Marcus Antonius'a karşı yürütülen savaşların ve Aktium Savaşının ardından diğer lejyonlardan takviye edilmesi nedeniyle Gemina cognomen'ini aldı.^[1] Lejyon, ardından Augustus tarafından Adriyatik denizindeki Roma eyaleti İllirya'da bulunan Burnum (modern Knin) kentine gönderildi.

MÖ 16 yılında yerel isyanları bastırmak için Pannonia'da buluna Emona (now Ljubljana) kentine taşındı.

MS 9 yılında Teutoburg Ormanında gerçekleşen Varus Savaşının Romalılar için bir felaketle sonuçlanması üzerine, lejyon takviye olarak önce Augusta Vindelicorum'a (Augsburg) ve ardından da Germen kabilelerinden gelebilecek saldırıları engellemesi Rhaetia'da yer alan Vindonissa'ya gönderildi.

İmparator Claudius Lejyonu 45 yılı dolaylarında Pannonia'ya geri gönderi ve Lejyon kampını Poetovio'da (modern Ptuj, Slovenya) kurdu.

Dört İmparator Yılında (69), XIII Gemina önce Otho'yu, sonra da Vitellius'a karşı Bedriacum Muharebesi'nde çarpışarak Vespasian'ı destekledi. .

Trajan döneminde Lejyon Daçya Savaşları'nda (101-102, 105-106) görev aldı ve 106 yılında İmparator tarafından yeni fethedilmiş olan Daçya'da (Apulum'da, modern Alba Iulia, Romanya) konuşlandırıldı.

XIII Gemina'ya bağlı Vexillatiolar İmparator Gallienus idaresinde Kuzey İtalya'da savaştı. Lejyonu kutlamak için İmparator tarafından üzerinde aslan figürü bulunan bir lejyoner antoninianus'u bastırdı (259-260).^[2] Bir diğer vexillatio Galya İmparatorluğu İmparatoru Victorinus'un ordusunda görüldü: Bu imparator da Lejyonu kutlamak için aslan figürlü bir altın sikke bastırmıştır.^[3]

271 yılında Lejyon Daçya eyaleti boşaltılınca Dacia Aureliana'ya yerleştirildi.

5. yüzyılda, bir Notitia Dignitatum'a göre legio tertiadecima gemina Mısır'da, Aşağı ve Yukarı Mısır'ı birbirinden ayıran geleneksel sınır üzerinde inşa edilmiş stratejik bir kale olan Babil kentinde Comes limitis Aegypti komutasında görev yapmıştır.^[4]

Ayrıca bakınız

Notlar

^ Birley, E.B. "A Note on the Title 'Gemina'". Journal of Roman Studies, 18. ss. pp. 56-60. KB1 bakım: Fazladan yazı (link)
^ Cowan, p. 17.
^ Cowan, p. 26.
^ Notitia Dignitatum, In partibus Orientis, XXVIII

Kaynakça

"Notitia Dignitatum". 26 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2009.

İkincil kaynaklar

"Legio XIII Gemina". 10 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2009.

Cowan, Ross (2003). mperial Roman Legionary AD 161-284. Osprey Publishing. 1-84176-601-1.

Dış bağlantılar

LEG XIII GEM 5 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Austrian re-enactment group
Legio XIIII Gemina Martia Victrix (Roman Military Research Society)

[1] Birley, E.B. "A Note on the Title 'Gemina'". Journal of Roman Studies, 18. ss. pp. 56-60. KB1 bakım: Fazladan yazı (link)

[2] Cowan, p. 17.

[3] Cowan, p. 26.

[4] Notitia Dignitatum, In partibus Orientis, XXVIII

[1]

[2]

[3]

[4]