La rondine
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Mayıs 2019) |
 | |
| Özgün isim | La rondine |
|---|---|
| Müzik | Giacomo Puccini |
| Gala | 27 Mart 1917 |
| İlk gösterim yeri | Grand Theatre, Monte Carlo |
| Oyuncular |
|
La rondine veya Kırlangıç ünlü İtalyan besteci Giacomo Puccini tarafından hazırlanmış 3 perdelik bir operadır. Eserin librettosunu "Giuseppe Adami," daha önce "Alfred M. Willner" ile "Heinz Reichert" tarafından hazırlanmış bir librettodan uyarlanarak yazmıştır. Prömiyeri 27 Mart 1917'de "Grande Theatre," Monte Carlo'da sahnelenmiştir. Puccini bu eseri birkaç defa revize etmiştir ve böylece eserin üç ana versiyonda iki değişik sonucu bulunmaktadır. Puccini son revizyonunu bitiremeden ölmüş ve bu versiyonu 1994'te prömiyeri için İtalyan besteci Lorenzo Ferrero, Puccini'nin stilini kullanarak tamamlamıştır.
Hazırlanış ve sahnelenmeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]1913 sonbaharında Puccini dünyada en çok saygı gören opera bestecisi idi. Viyana'da "Carltheater" yöneticileri ona bir Viyana tipi operet bestesi hazırlaması için sipariş vermeye karar verdiler. İlk müzakerelerden sonra bunun Rosenkavalier stilinde içinde hiç konuşma kısımları olmayan, "daha eğlendirici ve daha organik bünyeli" bir komik opera şeklinde olması üzerinde anlaşmaya varıldı.[1] Puccini bazen çok kesif, bazen büyük zorluklar çıkaran bir çalışma sonunda bu eseri bestelemeye iki buçuk yıl ayırmış, 1916 ilkbaharında bestesini bitirebilmiştir. Prömiyerin Viyana'da yapılması ön görülmüştü; ama I. Dünya Savaşı çıkmış ve İtalya ve Avusturya-Macaristan devletleri birbirine harp eder duruma gelmişlerdi. Bu nedenle prömiyerin küçük ve tarafsız olan Monako'da Monte Carlo Opera Evi'nde yapılması kararlaştırıldı.
İtalya'da Puccini eserin telif haklarını, o zamana kadar eserinin telif haklarını almış olan Tito Ricordi'ye satın alması için teklif etti, ama Ricordi bunu reddetti. Bunun üzerine telif haklari Ricordi'nin rakibi Renzo Sonzogno'ya satıldı.
1917'de Monte Carlo'da prömiyerinden sonra seyirciler ve gazeteler bu esere büyük bir sevgi göstermediler. Eserin artistik bakımdan çok değerli olmasına rağmen, Puccini'nin diğer eserlerine nazaran bu eserin kasa geliri çok düşük oldu. Bunun baş nedeni Avrupa'nın bir büyük harp içinde olması ve eski estetik görüşlerin ve değerlendiricilerin görüşlerinin değişmesiydi. Buna Puccini'nin tepkisi, eserde bu sıra revizyonlar yapmak oldu. Böylece La rondine eseri için üç esas versiyon (1917, 1920 ve 1921) ve iki tane birbirinden tümüyle değişik sona eriş bulunan bir eser ortaya çıktı. İkinci versiyon (1920) ilk defa Palermo'da Teatro Massimo'da, sahnelendi. Üçüncü versiyon (1921) ise ancak çok daha sonra 1994'te Teatro Regio di Torino'da ilk sahneye konuldu. Bunun yanında II. Dünya Savaşı sırasında orijinal notaların arşivlendiği Casa Sonzogno arşivleri bombalanmış ve notaların bir kısmı yangından hasar görüp kaybolmuştu. Bu kaybolan notaların yerine eldeki piyano-vokal aranjmanlar kullanılarak yeniden notalar yazılmıştır. Diğer taraftan son versiyon (1921) Puccini tarafından bitirilememişti. 1994'lü yıllarda bu versiyonun orkestrasyonu için Puccini stilini kullanan İtalyan bestecisi Lorenzo Ferrero tarafından hazırlanmış ve 1994'te Torino'da ilk defa sahnelenmiştir.
Roller
[değiştir | kaynağı değiştir]| Rol | Ses Tipi | Prömiyerde roller, 27 Mart 1917 (Orkestra şefi: Gino Marinuzzi) |
|---|---|---|
| Magda de Civry | soprano | Gilda Dalla Rizza |
| Lisette, oda hizmetçisi | soprano | Ines Maria Ferraris |
| Ruggero Lastouc | tenor | Tito Schipa |
| Prunier, bir şair | tenor | Francesco Dominici |
| Rambaldo Fernandez, Magda'nın para babası | bariton | Gustave Huberdeau |
| Périchaud | bariton/bas | Libert |
| Gobin | tenor | Charles Delmas |
| Crébillon | bas/bariton | Stéphane |
| Rabonnier | bariton | |
| Ivette | soprano | Suzy Laugée |
| Bianca | soprano | Andrée Moreau |
| Suzy | mezzo-soprano | Charlotte Mattei |
| Bir kahya | bas | Delestan |
| Bir ses | soprano | |
| Fleury (yalnız 3. versiyonda) | soprano | |
| Mariette (yalnız 3. versiyonda) | mezzosoprano | |
| Rora (yalnız 3. versiyonda) | mezzosoprano | |
| Orta sınıf burjuva kişiler, öğrenciler, ressam, beyler ve hanımlar, Fransız griset dansözler, çiçek satan kızlar, dansöz kızlar, garsonlar. | ||
Konu özeti
[değiştir | kaynağı değiştir]I. Perde
[değiştir | kaynağı değiştir]Magda'nin salonunda bir kokteyl partide:
Magda'nın salonda bir kokteyl partisinde Prunier, salondaki havanın aşk ile dolu olduğunu iddia eder. Son hazırladığı şarkıyı söylemeye başlar ve bu şarkı Magda tarafından bitirilir. (Aria: "Chi il bel sogno di Doretta") Magda Rambaldo'nun metresi olduğu için gerçek aşkı bilmediğini itiraf eder. Gençliği, teyzesi ve tanışıp kısa bir müddet için âşık olduğu genç bir öğrenci hakkında hatıralarını anlatmaya koyulur. (Aria: "Ore dolci e divine") Bir genç olan Ruggero elinde Rumbaldo'ya kendini tanıtmak için bir pusula ile salona girer. Paris'te eğlenceli bir gece geçirmek için nereye gitmesini tavsiye edebileceklerini sorar. Davetlilerin hepsi de bunun Bullier kabaresi olduğuna hemfikirdirler. Davetliler ayrılınca Prunier gizlice hizmetkar Lisette'i Bullier kaberesine götürmek için geri gelir. Daha sonra, bir kaprisle Magda da aynı kabareye gitmeye karar verir ve evinden ayrılır.
II. Perde
[değiştir | kaynağı değiştir]Bullier kabare salonunda:
Bullier kabare salonunda herkes dans edip şarkı söylemektedirler. Magda Ruggero ile karşılaşıp onunla dans etmeye başlar ve hemen birbirlerine aşık olurlar. Lisette Madga'yı tanıyıp orada olduğunu Prunier'e söyler ama Prunier ona hata yaptığını bildirir. Masalarında Lisette buraya gelmek için Magda'nın elbisesini giydiğini ve mücevherlerini taktığını Prunier'e itiraf eder. Ramboldo girişte görünür. Magda hemen Prumier'den Ruggero'yu saklamasını ister. Rambaldo Magda'dan bir açıklama yapmasını ister. Magda gerçek aşkı bulduğunu söyler ve Rumbaldo'dan ayrılıp Ruggero ile birlikte olmak istediğini açıklar. Rambaldo ayrılır. Ruggero saklandığı yerden getirilir ve Ruggero ve Magda çifti birbirlerine aşklarını itiraf ederler.
III. Perde
[değiştir | kaynağı değiştir]Deniz kıyısında küçük bir köşkde:
Magda ve Ruggero deniz kıyısında bir küçük köşkte birlikte yaşamaktadırlar. Ruggero gittikçe artan borçlarını nasıl ödeyeceklerini bilememektedir ve ailesine bir mektup yazıp onlardan Magda ile evlenmek için izin istediğini Magda'ya söyler. (Aria: "Dimmi che vuoi seguirmi") Magda bundan çok etkilenmiştir; ama bilmektedir ki geçmişte kendisinin yaptıkları yüzünden bu iznin gelmesi hiç olası değildir. Prunier ve Lisette misafirliğe gelirler. Lisette çok kısa süren ve çok kötü sonuç doğuran şekilde aktrislik mesleğine girmek istemiştir. Prunier şikayetlerle doludur. Lisette yalvararak Magda'ya hizmetkarlık işini geri ister ve Magda bunu kabul eder. Prunier Magda'ya Ramboldo'dan bir mesaj getirmiştir; Ramboldo onu metres olarak geri istemektedir. Prunier şu anda çiftin malî durumlarının yaşadıkları yaşam standartlarına yetişmeyecek olduğunu da söyler. Ruggero elinde evlenmesine ailesi tarafından izin verildiği hakkında bir mektupla girer. Fakat Magda kararını vermiştir ve bunu Ruggero'ya açıklar. Eski yaşam standartına dönmek için bir kırlangıç gibi uçup Rambaldo'ya kaçacaktır.
Alternatif Sonuç
İlk defa 1994'te prömiyeri yapılan yeni versiyonda (örneğin Los Angeles Opera Evi'in de Marta Domingo yapımında) sonuç değiştirilmiştir. Ruggero annesinden bir mektup alır. Annesinin kendisi Paulette olmayıp Rambaldo'nun metresi Magda olduğunu itiraf etmektedir. Ruggero'nun buna çok sinirleri bozulur. Birlikte yaşadığı kadına kim olduğunu ve neden kendisine yalan söylediğini sorar. Kadın Ruggero'nun kendisini yaşadığı sefih hayattan kurtacak bir kişi olduğunu düşünüp onunla birlikte olmaya karar verdiğini söyler. Bunu uygun bulmayan Ruggero kadını orada bırakıp ayrılır. Kadın denize bakıp bir kırlangiç gibi denize uçup gideceğini söyler ve boğulup ölmek için deniz içlerine doğru yürümekte iken perde kapanır.[2]
Ünlü müziksel parçalar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Chi il bel sogno di Doretta: Magda I. Perde
- Dimmi che vuoi seguirmi alla mia casa: Ruggero III. Perde
Seçilmiş ses kayıtları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Roller (Ruggero, Magda, Rambaldo, Lisette, Prunier) |
Orkestra şefi, Opera evi ve Orkestra |
Marka |
|---|---|---|---|
| 1966 | Daniele Barioni, Anna Moffo, Mario Sereni, Graziella Sciutti, Piero De Palma |
Francesco Molinari-Pradelli, RCA Italiana Opera orkestra ve korosu |
Audio CD: RCA Victor Kat: GD60459(2) |
| 1981 | Placido Domingo, Kiri Te Kanawa, Leo Nucci, Mariana Niculescu, David Rendall |
Lorin Maazel, Londra Senfoni Orkestrası Ambrosian Singers |
Audio CD:CBS Kat: M2K-37852 |
| 1997 | Roberto Alagna, Angela Gheorghiu, Alberto Rinaldi, Inva Mula-Tchako, William Matteuzzi |
Antonio Pappano, Londra Senfoni Orkestrası London Voices |
Audio CD: EMI Classics Kat: 56338 |
Not: "Kat:" satıcı firmanın kullandığı katalog numarası.
Dipnotları
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Gavin Plumly, "Puccini's Bittersweet Operetta", San Francisco Opera'sındaki program, Kasim/Aralik 2007, say.30/31
- ^ "Marta Domingo’s Reconceptualization of Rondine Returns to L. A. 6 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Gorulme tarihi:7 Haziran 2008)
Dışsal kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- [1] 17 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İngilizce Wikipedia "La Rondine" maddesi (İngilizce) (Görülme tarihi:12.3.2009)
- [2] Ainhoa Arteta "Chi il bel sogno di Doretta" "Washington National Opera" evi yapımı (Şubat/Mart 1998 YouTube)
- [3]11 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "La rondine" librettosu (İtalyanca ve İspanyolca)
Le Villi (1884) •
Edgar (1889) • Manon Lescaut (1893) • La bohème (1896) • Tosca (1900) • Madam Butterfly (1904) • Batının Altın Kızı (1910) • La rondine (Kırlangıç) (1917) • Il tabarro (Pelerin): Il trittico (1918) • Suor Angelica (Rahibe Angelica): Il trittico (1918) • Gianni Schicchi: Il trittico (1918) • Turandot (Franco Alfano tarafından 1926'da tamamlandı) |  | |
