İçeriğe atla

Lübnanlı Maruni Hristiyanlar

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Lübnanlı Maruni Hristiyanlar
Arapça: المسيحيين الموارنة اللبنانيين
Lübnan'daki Maruni Katolik Hristiyanların dağılımı
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Anadil: Lübnan Arapçası
Litürjik: Neo-Aramca
Din
Hristiyanlık (Maruni Katolik)

Lübnanlı Maruni Hristiyanlar (Arapça: المسيحية المارونية في لبنان; Klasik Süryanice: ܡܫܝܚܝ̈ܐ ܡܪ̈ܘܢܝܐ ܕܠܒܢܢ), Lübnan'daki en büyük Hristiyan mezhebi olan Maruni Kilisesi'nin taraftarlarıdır. Maruni Kilisesi, dünya çapındaki Katolik Kilisesi ile tam bir birlik içinde olan bir Doğu Katolik Kilisesidir.

Lübnanlı Maruni Hristiyanların, seçim sonuçlarına göre Lübnan'ın toplam nüfusunun yaklaşık %30'unu oluşturduğuna inanılmaktadır.[1] Lübnan'ın anayasası, ülkedeki etnik-dini grupların her birinin siyasi temsilini garanti altına almayı amaçlıyordu.[2]

Maruni Katolikler ve Dürziler, on sekizinci yüzyılın başlarında Lübnan Dağı Mutasarrıflığı'nda "Maruni-Dürzi düalizmi" olarak bilinen yönetim ve sosyal sistem aracılığıyla modern Lübnan'ı kurdular.[3] Lübnan'ın çeşitli siyasi ve dini liderleri arasında Ulusal Pakt olarak bilinen yazılı olmayan bir anlaşmanın şartlarına göre, ülkenin devlet başkanının bir Maruni Hristiyan olması gerekmektedir.[4]

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]
Lübnan dini gruplarının dağılımı

Lübnan halkının kültürel ve dilsel mirası, hem yerli Fenike unsurlarının hem de binlerce yıl boyunca bu topraklara ve halkına hükmetmiş olan yabancı kültürlerin bir karışımıdır. National Geographic Society'nin Genografik Projesi'nin baş araştırmacısı Pierre Zalloua 2013 yılında verdiği bir röportajda genetik çeşitliliğin dini çeşitlilik ve bölünmelerden önce geldiğine dikkat çekmiştir: "Lübnan zaten kendi genetik özelliklerine sahip, ancak önemli farklılıkları olmayan, iyi farklılaşmış topluluklara sahipti ve dinler bunun üzerine boya katmanları olarak geldi. Bir topluluğun diğerinden önemli ölçüde daha fazla Fenike taşıdığını gösteren belirgin bir model yoktur."[5]

İsa Mesih'in takipçileri ilk olarak antik Yunan kenti Antakya'da "Hristiyanlar" olarak tanınmaya başladılar (Elçilerin İşleri 11:26) ve kent özellikle MS 70 yılında Kudüs'ün yıkılmasından sonra Hristiyanlığın merkezi haline geldi. Katolik geleneğine göre, ilk Piskopos Roma'ya seyahatinden önce Aziz Petrus'tu. Üçüncü Piskopos ise Havarisel Peder Antakyalı İgnatius'tur. Antakya, Konstantin'in Hristiyanlığı tanımasının ardından beş orijinal patrikhaneden (Pentarşi) biri oldu.

Maruni Hristiyanlığı adını ve dini kimliğini, takipçilerinin daha önceki ikamet yerleri olan Antakya (bugünkü Hatay ili sınırları içerisinde yer alan eski bir Yunan şehri) civarından Lübnan Dağı (bugünkü Lübnan Cumhuriyeti) bölgesine göç ederek Maruni Kilisesi'nin çekirdeğini oluşturan Aziz Maron'dan alır.[6]

Daha spesifik olarak, dördüncü yüzyıl keşişi ve Aziz İoannis Hrisostomos'un çağdaşı ve arkadaşı olan Maron, Büyük Antonios ve Pachomios'un geleneklerini takip ederek çileci bir yaşam sürmek için Antakya'dan Asi Nehri'ne gitti. Takipçilerinin birçoğu da manastır hayatı yaşadı. Maron'un 410 yılındaki ölümünün ardından öğrencileri onun anısına bir manastır inşa ederek Maruni Kilisesi'nin çekirdeğini oluşturdular.

Maruniler 451'deki Kalkedon Konsili'nin inançlarına sıkı sıkıya bağlı kaldılar. Antakya Monofizitleri 350 keşişi katlettiğinde, Maruniler Lübnan dağlarına sığındılar. Olayla ilgili yazışmalar Marunilerin Papa ve Ortodokslar tarafından tanınmasını sağladı ve bu tanınma 10 Şubat 518'de Papa Hormisdas (514-523) tarafından pekiştirildi. Kalkedon Konsili'nden sonra Aziz Maro (Marun) türbesi etrafında bir manastır inşa edildi.[7]

Antakya Patriği'nin yedinci yüzyılın ilk on yılında Pers askerleri ya da yerel Yahudiler[8] tarafından öldürülmesi Marunileri lidersiz bıraktı, bu durum 602-628 yılları arasındaki son ve en yıkıcı Bizans-Sasani Savaşı nedeniyle devam etti. Savaşın ardından İmparator Herakleios, Kalkedon Konsili'ni kabul etme konusunda bölünmüş olan doğudaki çeşitli Hristiyan kiliselerini birleştirmek amacıyla yeni bir Kristolojik doktrin yaydı. Monotelitizm adı verilen bu doktrin, Maruniler gibi Kalkedon destekçileri ile Yakubiler gibi karşıtları arasında bir uzlaşma anlamına geliyordu. Monofizitleri geri kazanmak için Monoenerjizm ilk olarak Konstantinopolis Patriği I. Sergios tarafından savunuldu. Roma Papası I. Honorius (625-638) naif bir şekilde tartışmalara son verilmesi çağrısında bulunmuş ve Sergios'un görüşünü doğru olarak yorumladı çünkü Mesih, günahsız insan iradesi ilahi iradesiyle asla çelişmediği sürece tek bir irade sergilemişti.

Bunun yerine, Konstantinopolis Patriği'nin doktrini ve ardından gelen Monotelitizm daha büyük tartışmalara neden oldu ve 680-681 yıllarındaki Altıncı Ekümenik Konsil'de sapkınlık olarak ilan edildi. Çağdaş Yunan, Latin ve Arap kaynakları Marunilerin monotelitizmi kabul ettiklerini, altıncı konsili reddettiklerini ve yüzyıllar boyunca büyük ölçüde gözden düşmüş monotelit doktrine olan inançlarını sürdürmeye devam ettiklerini, sadece Haçlı Seferleri sırasında Haçlılar tarafından kafir olarak damgalanmamak için monotelitizmden uzaklaştıklarını göstermektedir.[9] Ancak modern Maruni Kilisesi, Marunilerin evrensel Kilise'nin geri kalanından ayrılarak monotelit oldukları iddiasını reddetmektedir. Bu soru günümüzde de önemli bir rahatsızlık kaynağı olmaya devam etmektedir.[10]

687 yılında İmparator II. Justinianos binlerce Maruninin Lübnan'dan tahliye edilmesini ve başka yerlere yerleştirilmesini kabul etti. Bunu takip eden kaos ve büyük bunalım Marunilerin o yıl ilk patrikleri John Maroun'u seçmelerine yol açtı. Ancak bu, o zamanlar bölünmemiş olan Ortodoks Katolik Kilisesi tarafından bir gasp olarak görüldü. Böylece, İslam'ın Bizans İmparatorluğu sınırlarında yükseldiği ve İslami sızmaları engellemek için birleşik bir cephenin gerekli olduğu bir dönemde, Maruniler İmparatorluk gücüne karşı bağımsızlıklarını koruma mücadelesine odaklandılar. Bu durum Bizans İmparatorluğu'ndaki diğer Hristiyan topluluklara da yansıdı ve yüzyılın sonunda Doğu Hıristiyan aleminin büyük bir kısmının Müslümanlar tarafından fethedilmesini kolaylaştırdı.

Dürziler ve Hristiyanlar arasındaki ilişki, 1860 Lübnan Dağı İç Savaşı da dahil olmak üzere bazı dönemler hariç, tarih boyunca iki grup arasındaki dostane ilişkilerle, uyum ve barış içinde bir arada yaşama[11][12][13][14] ile karakterize edilmiştir.[15][16] Maruni Katolikler ve Dürziler on sekizinci yüzyılın başlarında Lübnan Dağı Mutasarrıflığı'nda "Maruni-Dürzi düalizmi" olarak bilinen bir yönetim ve sosyal sistem aracılığıyla modern Lübnan'ı kurdular.[3]

Kültür

[değiştir | kaynağı değiştir]

Din

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Maruni Kilisesi
Başlıca Süryani Hristiyan grupları arasında Maruni bölünmesi.

Maruniler, Antakya Maruni Süryani Kilisesi'ne (şu anda Türkiye'nin Hatay ilinde bulunan eski bir antik Yunan şehri) mensuptur. 1180'den beri Roma ile birlikteliğini teyit eden Doğu Katolik Süryani Kilisesi'nin resmi görüşü, Süryani komşuları tarafından savunulan ve Kalkedon Konsili'nde kınanan Monofizit görüşleri ya da başarısızlıkla sonuçlanan uzlaşmacı Monotelitizm doktrinini hiçbir zaman kabul etmediği yönündedir (ikinci iddia çağdaş kaynaklarda yer almaktadır).[17] Maruni Patriği geleneksel olarak Beyrut'un kuzeyindeki Bkerke'de oturmaktadır.

Lübnan içindeki coğrafi dağılım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Lübnanlı Maruni Hristiyanlar Beyrut'un kuzeyinde, Lübnan Dağı Valiliği'nin kuzeyinde, Kuzey Valiliği'nin güneyinde, Bekaa Valiliği'nin bazı bölümlerinde ve Güney Valiliği'nde yoğunlaşır.[18]

Demografi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Lübnanlı Maruniler[19][20]
Yıl Oran
1932
  
 %35
1985
  
 %16
1994
  
 %31
2012
  
 %24

Aşağıdaki yüzdelerin sadece tahmini olduğunu unutmayın. Ancak, en son nüfus sayımının 1932 yılında yapıldığı bir ülkede, doğru nüfus tahminlerine sahip olmak zordur.

Lübnan'da 1932 yılında yapılan son nüfus sayımına göre Maruniler nüfusun %29'unu oluşturmaktadır (791.700'lık toplam nüfusun 227.800'ü).[19] Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) tarafından 1985 yılında yapılan bir araştırmaya göre Marunilerin sayısı nüfusun %16'sıdır (2.228.000'lik toplam nüfusun 356.000'i).[19]

Tahminlere göre 2012 yılında Maruniler Lübnan nüfusunun %21'ini oluşturuyordu.[20] Maruni Kilisesi'nin internet sitesi 1994 yılında Lübnan'da 1.062.000 üyesi olduğunu iddia etmektedir ki bu da onları Lübnan nüfusunun yaklaşık %31'i yapmaktadır.[21]

Lübnanlı Maruni doğumlu ileri gelenler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Department Of State. The Office of Electronic Information, Bureau of Public Affairs (19 Eylül 2008). "Lebanon". 2001-2009.state.gov (İngilizce). 6 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022. 
  2. ^ Jamie Stokes, (Ed.) (2009). Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East. Facts On File, Incorporated: Infobase Publishing. s. 447. ISBN 978-1-4381-2676-0. 
  3. ^ a b Deeb, Marius (2013). Syria, Iran, and Hezbollah: The Unholy Alliance and Its War on Lebanon. Hoover Press. ISBN 9780817916664. the Maronites and the Druze, who founded Lebanon in the early eighteenth century. 
  4. ^ "Programme on Governance in the Arab Region: Elections: Lebanon". United Nations Development Programme. 18 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2010. 
  5. ^ Maroon, Habib (31 Mart 2013). "A geneticist with a unifying message". Nature. 8 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2013. 
  6. ^ Mannheim, Ivan (2001). Syria & Lebanon handbook: the travel guide. Footprint Travel Guides. ss. 652-563. ISBN 978-1-900949-90-3. 
  7. ^ Attwater, Donald; The Christian Churches of the East
  8. ^ Frendo, J. D. (1982). "Who Killed Anastasius II?". The Jewish Quarterly Review. 72 (3): 202-204. doi:10.2307/1454219. ISSN 0021-6682. 10 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022. 
  9. ^ Crawford, Robert W. (1955). "William of Tyre and the Maronites". Speculum. 30 (2): 222-228. doi:10.2307/2848470. ISSN 0038-7134. 3 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022. 
  10. ^ Moosa, Matti (1986). The Maronites in History (İngilizce). Syracuse University Press. ss. 195-216. ISBN 978-0-8156-2365-6. 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022. 
  11. ^ Hazran, Yusri (2013). The Druze Community and the Lebanese State: Between Confrontation and Reconciliation. Routledge. s. 32. ISBN 9781317931737. the Druze had been able to live in harmony with the Christian 
  12. ^ Artzi, Pinḥas (1984). Confrontation and Coexistence. Bar-Ilan University Press. s. 166. ISBN 9789652260499. .. Europeans who visited the area during this period related that the Druze "love the Christians more than the other believers," and that they "hate the Turks, the Muslims and the Arabs [Bedouin] with an intense hatred. 
  13. ^ CHURCHILL (1862). The Druzes and the Maronites. Montserrat Abbey Library. s. 25. ..the Druzes and Christians lived together in the most perfect harmony and good-will.. 
  14. ^ Hobby (1985). Near East/South Asia Report. Foreign Broadcast Information Service. s. 53. the Druzes and the Christians in the Shuf Mountains in the past lived in complete harmony.. 
  15. ^ Fawaz, L.T. (1994). An Occasion for War: Civil Conflict in Lebanon and Damascus in 1860. University of California Press. ISBN 9780520087828. Erişim tarihi: 16 Nisan 2015. 
  16. ^ Vocke, Harald (1978). The Lebanese war: its origins and political dimensions. C. Hurst. s. 10. ISBN 0-903983-92-3. 
  17. ^ Moosa, M (2005). The Maronites in History. Gorgias Press LLC. ss. 209-210. ISBN 978-1-59333-182-5. 
  18. ^ "Maronites". Minority Rights Group International. 2005. 16 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2013. 
  19. ^ a b c "Contemporary distribution of Lebanon's main religious groups". Central Intelligence Agency. 7 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2013. 
  20. ^ a b "2012 Report on International Religious Freedom - Lebanon". United States Department of State. 20 Mayıs 2013. 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2013. 
  21. ^ "There are 3,198,600 Maronites in the World". Maronite-heritage.com. 3 Ocak 1994. 8 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2013. 
  22. ^ "Archbishop Christophe Zakhia El-Kassis [Catholic-Hierarchy]". www.catholic-hierarchy.org. 25 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Lübnanlı_Maruni_Hristiyanlar&oldid=32926980" sayfasından alınmıştır