Kuzey Kore-Romanya ilişkileri
.png) | |
 Kuzey Kore |
 Romanya |
|---|---|
| Diplomatik Misyon | |
| Kuzey Kore'nin Bükreş Büyükelçiliği | Romanya'nın Pyongyang Büyükelçiliği |
| Temsilcilik | |
| Kim Son Gyong | Büyükelçi Andy Avram |
Kuzey Kore-Romanya ilişkileri, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti ile Romanya ülkeleri arasında sürdürülen ikili ilişkileri kapsar. 1989 Aralık ayında yer almış Romanya Devrimi'nden beri iki ülke arasındaki ilişkiler ancak sınırlı oranda sürdürülmüştür. Bu ikili ilişkiler ilk olarak 26 Ekim 1948 tarihinde, yani Romanya'nın Doğu Bloku'na ait olduğu dönem sırasında, başladı. Romanya'nın Pyongyang şehrinde bir büyükelçiliği, Kuzey Kore'nin de Bükreş şehrinde bir büyükelçiliği var.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Romanya Halk Cumhuriyeti, 26 Ekim 1948 tarihinde Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti devletini tüm Kore Yarımadası'nın tek meşru hükûmeti olarak resmen tanıdı. 1950'li yılların başlarındaki Kore Savaşı'nda iki ülke müttefik durumundaydı,[1] lâkin sonraki yıllarda iki ülke birbiriyle yalnızca sınırlı oranda temasta bulundu.[2]
15 Haziran 1971 tarihinde ismi yeni değiştirilmiş Romanya Sosyalist Cumhuriyeti devletinin devlet başkanı Nikolay Çavuşesku, Kuzey Kore'yi ziyaret etti.[3][4][5][6] Çavuşesku, Kore İşçi Partisi programlarında cisimlenen toptan ulusal dönüşüm fikrine ilgi gösterdi. Kim İl-sung'un kişi kültünden de ilham aldı. Britanyalı gazeteci Edward Behr'e göre, Kim'in totaliter yöntemleri ultra milliyetçi ve komünist ideolojilerle bir araya getirerek ulusuna hâkim olması ve Sovyet kontrolünden kurtulmasından dolayı Çavuşesku onu bir lider olarak takdir etti.[7] Behr'e göre, Çavuşesku'nun Kuzey Kore'de şahit olduğu "kolay aldatılabilen yabancı misafirleri kandırmak için muazzam Potemkin köyleri" kurma imkânı kendi aklından daha hiçbir zaman geçmemişti.[7]
Kim'in Juche felsefesinden ilham almış Çavuşesku, Romanya'ya döndükten sonra Kuzey Kore sisteminin bazı unsurlarını Romanya'da uygulamaya başladı. Romanya medyası üzerindeki hükûmet kontrolünü sıkılaştıran, milliyetçiliği teşvik eden ve kendi kişi kültünü pekiştiren bir dizi tekliften oluşan Temmuz Tezleri'ni yayınladı. Juche hakkındaki Kuzey Kore kitapları Rumenceye çevrildi ve ülke içinde yaygın bir şekilde dağıtıldı.[8] Her iki ülkenin silahlı kuvvetleri hassas konular üzerinde işbirliklerde bulunmaya başladı.[2] Aynı zamanda, Romanya ile ABD arasında bir yaklaşma da yer almaya başladı. 1973 yılında Kuzey Kore, Romanya'yı ABD ile temaslarında kullanabileceği bir arabulucu olarak kullanmaya teşebbüs etti, lâkin Romanyalı diplomatlar, ABD ile gelişen ilişkilerini bozmak istemediler.[2]
1978'de Romanyalı ressam Doina Bumbea Kuzey Kore hükûmeti tarafından kaçırıldı. Bunun, etnik olarak karışık Korelilerin doğumunu önlemek maksadıyla Kuzey Kore tarafına kaçmış Amerikalılara Koreli olmayan eşler verme niyetiyle yapılmış olduğu düşünülmektedir.[9] Romanyalı yetkililer ve hükûmet kuruluşları Bumbea'nın durumundan haberdar olsalar da bu konuya fazla önem vermemişlerdir.[10]
Komünizm sonrası Romanya
[değiştir | kaynağı değiştir]
Romanya'daki komünist hükûmetin çöküşünden sonra, Kuzey Kore ile Romanya arasındaki ilişkiler zorluklara uğradı. 1989 Romanya Devrimi sırasında Çavuşesku'nun infaz edilmesi ve 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılması, Kuzey Kore hükûmetinin teşvik etmeye devam ettiği totaliter ideolojinin Romanya tarafından reddedilmesine yol verdi. Bundan sonra Romanya, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'ne düşman ülkelerle ittifakta bulunmaya başladı; 30 Mart 1990 tarihinde Kore Cumhuriyeti (Güney Kore) ile ilişkiler kurdu, 2004'te NATO üyesi oldu ve 2007'de Avrupa Birliği'ne üye oldu.[11] Tüm bunlara rağmen, iki ülke arasında eğitim dalında ilişkiler muhafaza edilmeye devam etmektedir.[2]
2016'da Romanya Dışişleri Bakanlığı, Kuzey Kore'nin Ocak ayında yürüttüğü hidrojen bomba denemesinin bölgedeki barış ve güvenliğe meydan okuduğunu ifade eden bir endişe beyanı yayınlayarak bu denemeye resmen tepki gösterdi.[12]
Ekim 2021'de Romanya, COVID-19 pandemisi sırasında Kuzey Kore hükümetinin aldığı sıkı pandemi sınırlama önlemlerinin büyükelçiliğin işletimini ve ülkeye giriş ve çıkışı zorladığı nedeniyle Kuzey Kore'deki büyükelçiliğini kapattı. Bundan önce, Romanya, Kuzey Kore'de diplomatik büyükelçilik işletmeye devam eden tek Avrupa Birliği ülkesiydi. Bu kapanmanın geçici olup olmadığı bilinmemektedir; yüksek bakım maliyetleri nedeniyle büyükelçilik tekrar açılmayabilir.[13]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Relations of North Korea and Romania ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Romania's "Fraternal Support" to North Korea during the Korean War, 1950-1953 | Wilson Center". www.wilsoncenter.org. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d Rinna, Anthony V (20 Kasım 2018). "Comrades no more: North Korea-Romania relations, 70 years on". NK News. 5 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022.
- ^ *Cioroianu, Adrian, Pe umerii lui Marx. O introducere în istoria comunismului românesc ("On the Shoulders of Marx. An Incursion into the History of Romanian Communism"), Editura Curtea Veche, Bucharest, 2005, 973-669-175-6, p. 489.
- ^ Tismăneanu, Vladimir, Stalinism pentru eternitate, Polirom, Iași, 2005 973-681-899-3 (translation of Stalinism for All Seasons: A Political History of Romanian Communism, University of California Press, Berkeley, 2003, 0-520-23747-1), p. 2412.
- ^ Minutes of the Romanian Politburo Meeting Concerning Nicolae Ceaușescu's Visit to China, North Korea, Mongolia, and Vietnam 20 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Parallel History Project on Cooperative Security
- ^ "Nicolae Ceausescu - vizita in Coreea de Nord (1971)". 22 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022 – www.youtube.com vasıtasıyla.
- ^ a b Behr, Edward Kiss the Hand You Cannot Bite, New York: Villard Books, 1991 page 195.
- ^ Post, Jerrold M. (24 Kasım 2014). Narcissism and Politics: Dreams of Glory (İngilizce). Cambridge University Press. ss. 103. ISBN 978-1-107-00872-4. 22 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022.
- ^ "N. Korea kidnap victim's brother wants Pyongyang to come clean". Bangkok Post. 17 Mart 2014.
- ^ Dumitrescu, A. (16 Nisan 2014). "Interviu. Povestea româncei răpite de Coreea de Nord pentru instruirea spionilor". stiripesurse.ro (Rumence). 21 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022.
- ^ Tunney, Kelly (7 Ocak 1990). "South Koreans Watch Romania, Think of North". Los Angeles Times. Associated Press. 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ no by-line (1 Haziran 2016). "MFA position on Democratic People's Republic of Korea claim of hydrogen bomb test" (Basın açıklaması). Romania: Ministry of Foreign Affairs, Romania. 23 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2017.
- ^ Last embassy from EU country shuts down in Pyongyang 18 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 10 Ekim 2021
| Afrika |  | |
|---|---|---|
| Amerika | ||
| Asya | ||
| Avrupa | ||
| Okyanusya | ||
| Eski ülkeler | ||
| Çokyönlü ilişkiler | ||
| Diplomatik misyonlar | ||
