İçeriğe atla

Kuzey Kıbrıs kültürü

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kuzey Kıbrıs kültürü, Kuzey Kıbrıs ve Kıbrıslı Türkler ile ilişkili insan faaliyeti ve sembolizm modelidir. Türkiye kültüründen etkilenen veya geliştirilen önemli unsurları içerir, ancak bu unsurları benzersiz bir Kıbrıs yaklaşımı ve yerel geleneklerle (Kıbrıslı Rumlar ile ortak olarak) ve ayrıca İngiliz ve çağdaş batı kültürleri gibi çeşitli diğer etkilerle birleştirir.

Müzik

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ziynet Sali, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs'ta ünlü bir Kıbrıslı Türk pop şarkıcısıdır.

Çağdaş müzik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kıbrıs Türk şehirleri ve kasabaları düzenli olarak yerel ve uluslararası şarkıcıların ve grupların performanslarını içeren festivaller düzenlemektedir.[1] Ziynet Sali ve Işın Karaca gibi bazı Kıbrıslı Türk şarkıcılar Türkiye'de ün kazandı. Kıbrıslı Türk grup Sıla 4, Kıbrıs Türk kimliği için vazgeçilmez sayılan müziği üretti ve Türkiye'de de ün kazandı.[2] Rock ve pop müzik, Kuzey Kıbrıs'ta halk arasında popülerdir, önemli şarkıcılar ve gruplar arasında SOS ve Fikri Karayel bulunmaktadır.[3][4]

Halk müziği

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kamran Aziz, önde gelen bir Kıbrıslı Türk besteciydi (1954).

Kıbrıs Türk halk müziği, sınırlı ölçüde anakara Türk müziğinden etkilenen çok çeşitli yerel ezgilerden oluşur. Tarihsel olarak, o zamanların birincil sosyal toplantıları olan düğün geleneği etrafında şekillendi. Yerel olarak "darbuka" olarak bilinen keman, kadeh davul, zurna ve diğer davullar bu toplantılarda yoğun olarak kullanılmış ve bu mirasa dayalı olarak çok sayıda geleneksel şarkılar geliştirilmiştir. Pek çok geleneksel şarkı Kıbrıs Rum toplumuyla paylaşılmaktadır. Şarkılar sadece düğünlerde değil, bayramlarda, sünnet törenlerinde, güreş maçları gibi diğer özel günlerde de darbuka oyuncusu, kemancı, tef ve zillerden oluşan "ince saz" adlı bir grup toplandığında da icra edildi. İnce saz adı, kilometrelerce öteden duyulabilen enstrümanların tiz ve yüksek seslerine atıfta bulunarak verildi ve eğlenceye işaret ediyordu. Uzak geçmişte, toplumda cinsiyet ayrımcılığı yaygınken, kör kemancılar gelip kadınların mahallelerinde oynamak için işe alınırdı, çünkü erkeklerin kadınları görmesine izin verilmezdi, bu kemancılar Lefkoşa'daki Kumarcılar Hanı'na sık sık giderdi.[1][5]

Kıbrıs Türk Halk Müziği iki gruba ayrılabilir: türküler ve düğünlerde halk danslarına ve eğlenceye eşlik eden "oyun havaları". Meşhur türküler arasında "Dillirga", "Kebapçıların Şişi" ve "Portakal atışalım" gösterilebilir.[6]

Kamran Aziz çoğunlukla folklorik olmayan eserler bestelese de, bestelerinin çoğu artık Kıbrıs Türk halk müziği kanonunun bir parçası olarak kabul edilmektedir. Ayrıca modern anlamıyla Kıbrıs Türk pop müziğinin temelini attığı kabul edilir.[7][8]

Klasik müzik

[değiştir | kaynağı değiştir]
Lefkoşa Belediye Orkestrası müzisyenleri Büyük Han'da sahne alıyor

Kuzey Kıbrıs'ta hem batı hem de Osmanlı tarzı klasik müzik icra edilmektedir.

Rüya Taner, Kıbrıslı Türk klasik piyanisti

Kuzey Kıbrıs Devlet Senfoni Orkestrası 1975 yılında kuruldu, ancak onu geliştirme ve tanıtma çabaları hiçbir zaman başarıya ulaşmadı. 2014 yılında Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası kuruldu. Başlangıçta 39 müzisyenden oluşması planlanmıştı[9] ancak ilk konserini Girne'deki Bellapais Manastırı'nda tamamı Kıbrıslı Türk 61 katılımcı müzisyenle verdi.[10] Bellapais Manastırı, Uluslararası Bellapais Klasik Müzik Festivali de dahil olmak üzere uluslararası klasik müzik festivallerine ev sahipliği yapar ve klasik müziğin önemli platformlarından biri olarak kabul edilir.[1] Uluslararası Kuzey Kıbrıs Müzik Festivali de Eylül ve Ekim aylarında Bellapais Manastırı, Salamis antik kenti ve Girne Kalesi'nde düzenlenir ve festivalde klasik müzik, tango, senfonik rock, oda orkestraları, flamenko ve Roman müziğinden ezgiler icra edilir.[11] Kuzey Lefkoşa'nın parklar ve meydanlar gibi açık alanlarda performans sergileyen kendi Lefkoşa Belediye Orkestrası[12] da vardır ve ayrıca her yıl düzenlenen Walled City Caz Festivali'ne ev sahipliği yapar.[13] Rüya Taner, uluslararası beğeni kazanmış bir Kıbrıslı Türk piyanisttir.

Kıbrıs'taki ilk Osmanlı klasik müziği kuruluşu 1924'te kuruldu ve adı Darül-Elhan'dı. Eğitim ve performanslarla ilgilendi ve 1953'te feshedildi ve ardından birkaç farklı grup kuruldu. 1985 yılında, faaliyetleri resmi olarak kurumsallaştırmak için Devlet Türk Müziği Korosu kuruldu. Koro halen faal durumdadır ve sık sık Kuzey Kıbrıs'ta konserler vermektedir.[14]

Dans

[değiştir | kaynağı değiştir]

Halk dansları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Geleneksel kıyafetler giymiş Kıbrıslı Türk çocuklar, halk oyunları gösterisine hazırlanıyor

Kıbrıs Türk kültürü karşılamaların farklı versiyonları, çiftetelli ve zeybek de dahil olmak üzere çeşitli etkilere sahip çok çeşitli halk oyunları içerir. Kıbrıs Türk halk oyunları ve dansları farklı bölgelerde farklı isimler ve tarzlara sahiptir. Danslar sadece erkekler, sadece kadınlar için veya karma gruplar için olabilir.[15] Bu halk oyunları, halk müziği ile birlikte geçmişte düğünlerin önemli bir parçasıydı[16] ve geleneksel eğlence, yaşam tarzları ve önemli olayların motiflerini taşımaktaydı.[11] Kıbrıslı Türkler arasında hala var olan bir halk dansı geleneği, gelecekteki gelinin annesi ve kayınvalidesi tarafından düğünlerden önce bir toprak tencerenin madeni para, badem, kuru üzüm ve şekerle doldurulduğu ve genç kadınların tencerenin etrafında dans ettiği ve sonunda dans sırasında kırdığı "testi oyunu"dur. Dağılan şekerler daha sonra çocuklar tarafından toplanır.[17]

1980'li yıllardan itibaren Milli Eğitim Bakanlığı, belediyeler ve çeşitli derneklerin oluşturduğu halk oyunları gruplarının yoğun faaliyetleri nedeniyle Kuzey Kıbrıs'ta geleneksel halk oyunlarında bir canlanma yaşanmaktadır. Bu, kına gecesi dansları gibi daha önce unutulmuş geleneklerin yeniden canlanmasını sağlamış ve ayrıca geleneksel olarak sadece tek cinsiyetle ilişkilendirilen "testi oyunu" gibi dansların kadın ve erkek tarafından karma olarak uygulanmasının yolunu açmıştır.[17] Kıbrıs Türk halk dansları grupları, çeşitli Avrupa ülkelerinde düzenlenen festivallerde geleneklerini uygularlar.[18] 1980'lerden bu yana ülke ayrıca Trikomo / İskele[19] ve Gönyeli'de uluslararası halk oyunları festivalleri ve yarışmaları düzenlemektedir.[20] Kuzey Kıbrıs'ın ilk halk oyunları ve folklor derneği olan HASDER 1977 yılında kurulmuştur.[21]

Diğer dans türleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bellapais Manastırı birçok klasik müzik ve dans etkinliğine ev sahipliği yapmaktadır.

Kuzey Kıbrıs üniversiteleri onlarca ülkeden ve kıtadan öğrencilerin geleneksel danslarını sergiledikleri geceler düzenledikleri için dans açısından çeşitlilik kaynaklarıdır.[22]

Kuzey Kıbrıs, çeşitli tarzlarda yıllık dans festivallerine ev sahipliği yapmaktadır. Salsa Jam, Girne'de düzenlenen[23] yıllık bir salsa festivalidir ve Uluslararası Kıbrıs Tango Festivali, Kıbrıs Tango Kültür ve Sanat Derneği tarafından her yıl Bellapais Manastırı'nda düzenlenmektedir.[24] Zaman zaman geleneksel Çin dansı gibi diğer dans türlerinin gösterileri de sergilenmektedir.[25]

Bir dizi dans okulunun kurulduğu Kuzey Lefkoşa'da çeşitli modern dans etkinlikleri de yapılmaktadır. Atatürk Kültür ve Kongre Merkezi'nde uluslararası üne sahip müzikaller ve dans gösterileri kalabalık seyirciler önünde sergilenmektedir.[26][27] 2010 yılında Kuzey Lefkoşa, binlerce yerli vatandaşın katıldığı uluslararası Earthdance etkinliğine ev sahipliği yaptı.[28]

Edebiyat

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şiir

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaytazzade Mehmet Nazım, erken dönem Kıbrıslı Türk şair
Kuzey Lefkoşa'daki tarihi Rüstem Kitabevi.

Şiir, Kuzey Kıbrıs'ta en çok yayınlanan edebiyat biçimidir. Kıbrıs Türk şiiri hem Türk edebiyatının etkilerine hem de Kıbrıs adasının kültürüne ve İngiliz sömürge tarihinin bir miktar yansımasına dayanmaktadır.[29]

İlk Kıbrıs Türk şairleri arasında Kaytazzade Mehmet Nazım, Aşık Kenzi ve Osmanlı padişahı II. Mahmud tarafından "şairlerin sultanı" olarak anılan Hasan Hilmi Efendi gösterilebilir.[30] Bununla birlikte, bu şairler, yazılarının Osmanlı İmparatorluğu ve İslam cemaati ile özdeşleştiği ve edebi kimliği o sırada belirlenmemiş olan Kıbrıslı Türkler ile özdeşleştirildiği için genellikle ayrı bir Kıbrıs Türk edebiyatına dahil edilmemiştir.[31]

Nazif Süleyman Ebeoğlu, Urkiye Mine Balman, Engin Gönül, Necla Salih Suphi ve Pembe Marmara gibi şairlerin belirlediği Latin alfabesinin ortaya çıkmasından sonra Kıbrıs Türk şiirinin ilk dönemi, o dönemde Kıbrıslı Türklerin siyasi tutumları nedeniyle güçlü milliyetçi unsurlara sahipti ve Türk anakarasının şiirini üslup olarak yansıtıyordu. Bu arada, iki kez Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilen Özker Yaşın, Osman Türkay[32] ve Nevzat Yalçın gibi diğer şairler, Türkiye'de ve Britanya'da ortaya çıkan şiirsel tarzların etkisi ile daha özgün tarzlarda yazmaya çalıştı. Bu şair grubu çok üretkendi ve Kıbrıs Türk toplumunda şiirin popülaritesini artırdı ve Kıbrıs Türk edebiyatının kilit figürleri olarak görüldü.[29]

1960'larda bazı şairler o zamanın ana akım şiirsel hareketlerini Türkiye'de yaygınlaştırmaya çalıştı. Ancak Kıbrıs Türk toplumu farklı bir siyasi ve kültürel geçmişe sahip olduğu için bu girişimler başarısız oldu. Bu dönemde Türkiye'ye uygun bir yazı tarzı izleyen Fikret Demirağ gibi şairler Kıbrıs'ta soyut bir şiir akımı geliştirdiler.[29]

Milliyetçilik, 1970'lerde Yaşın, Türkay ve Yalçın'ın etkisiyle yerini bir Kıbrıslılık kavramına bıraktı. Bu dönemde Mehmet Yaşın, Hakkı Yücel, Nice Denizoğlu, Neşe Yaşın, Ayşen Dağlı ve Canan Sümer gibi şairlerin önderliğinde "1974 kuşağı şairleri" ortaya çıktı. Bu neslin şiiri, Kıbrıs Türk kimliğinin Türk kimliğinden farklı olarak takdir edilmesiyle ve Kıbrıs'ın önceki milliyetçi şiirin aksine, Türkiye yerine Kıbrıs Türk vatanı olarak tanımlanmasıyla karakterize edildi. Bu yaklaşıma, Türkiye'nin etkisine direndiği ve Türkiye ile Kıbrıs arasındaki son savaş deneyimi ve dolayısıyla Kıbrıs Türk şiirinin ve kimliğinin bağımsızlığı nedeniyle oluşan kültürel ayrılığın altını çizdiği için sıklıkla "Kıbrıslı ret şiiri" olarak adlandırılır. Bunu, 1980'lerde Akdeniz kimliğinin benimsenmesinin artması, Kıbrıs Türk toplumunun liberalleşmesinin etkileri ile birlikte, belirli bir örneği Neriman Cahit olan feminist unsurlara da yansıdı.[29][33][34]

Neşe Yaşın, yazdığı düz yazıların önemli bir bölümü Yunanca ve İngilizceye çevrilmiş olmasına rağmen ağırlıklı olarak Türkçe yazdı. 2002'de Üzgün Kızların Gizli Tarihi adlı romanı KKTC ve Türkiye'de yasaklandı ve Yaşın Türk milliyetçilerinden çok sayıda tehdit aldı.[35][36] Urkiye Mine Balman çok çeşitli türlerde yazmıştır, ancak eserleri çoğunlukla yalnız bir köy kızını veya taşra hayatını ve uzun mesafeli aşkları anlatan romantik şiirlerdir. Balman, eserlerini Türkiye'de Yeşilada, Türk Dili ve Türk'e Doğru edebiyat dergilerinde yayınladı.[37]

Sözlü edebiyat

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mâni, Kıbrıs Türk kültüründe geleneksel sözlü edebiyatın önemli bir biçimidir. 20. yüzyılda Kıbrıs Türk toplumunun dönüşümünden önce, kış geceleri geleneksel olarak aile ile birlikte geçirildi ve aile üyeleri eğlence için maniler, bilmeceler ve halk masalları alışverişinde bulunurdu. Kıbrıslı Türk manileri Türk sözlü geleneğinden kaynaklanırken, Kıbrıs'ta Ramazan'la ilgili dine dayalı manilerin ortadan kaldırılması gibi önemli işlevsel farklılıklar gösterirler. Özellikle aşıkların gizlice buluşmak zorunda kaldığı dönemlerde önemli bir aşk ifadesi olarak kullanılmıştır. Geleneksel olarak, manilerin kullanımı cinsiyete göre farklılık gösterirken, kadınlar onları düğünlerde, sünnet törenlerinde, komşu ziyaretlerinde ve diğer eğlence biçimlerinde ve hasat sırasında kullanırken, erkekler düğünlerde, festivallerde ve tavernalarda içerken kullanırdı.[38]

Maniler, bazen mani dinleyicisine ince eleştiriler yapan yaşlı mani anlatıcılarından öğrenildi. Bu, iki tarafın bazen komik bir şekilde mani kullanarak sohbet ettiği "mani atışması" geleneğini doğurdu. Maniler ayrıca gençlere tavsiye vermek için de kullanılıyordu. Düğünler için özel maniler, kızın elini isteme törenleri ve kına geceleri vardı. Günümüzde mani kullanımı toplumda büyük ölçüde azalmıştır, ancak özellikle kırsal alanlardaki kadınlar arasında hala devam etmektedir. Yaşlılar tarafından çocukları eğlendirmek için de kullanılırlar.[38]

Kıbrıs Türk folklorunda masallara "mesel" denir (standart Türkçedeki "masal"ın aksine). Bu masalları çocuklara genellikle ebeveynlerinin akraba veya misafirleri olan yaşlı kadınlar tarafından anlatılırdı. Kahvehanelerde de geleneksel hikâye anlatıcıları tarafından anlatılırdı.[39] Kıbrıs Türk masalları Anadolu'dakilerle önemli benzerlikler gösterir ve bazıları Türkmenistan'dakilere çok benzer. Genellikle yabancı saraylarda ve egzotik bitkilere sahip ülkelerde geçerler ve bazen geleneksel Türk sporu ciritinde yer alan cinlere sahip olanlar gibi gerçeküstü olaylara sahiptirler. Bununla birlikte, genellikle aşk ve hırs gibi günlük yaşamda karşılaşılan temaları tasvir ederler ve ailedeki rollere, ilişkilerin dinamiklerine ve davranış nedeniyle ortaya çıkan çatışmalara ilişkin geleneksel kavramları çocuklara aktarmak için kullanılırlardı. Çoğunlukla masallar, hikâyenin başlangıcını ve sonunu ve belirli eylemleri belirtmek için belirli kalıpları içerirler ve kalıpları kullandıkları için dil kullanımlarında çok özgündürler.[40]

Medya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Televizyon

[değiştir | kaynağı değiştir]
Lefkoşa'daki BRT merkezi.

Kuzey Kıbrıs'ta, genellikle aynı şirkete ait radyo istasyonlarının eşlik ettiği on dört televizyon kanalı vardır.[41] Bunlardan iki kanalı ve çok sayıda radyo istasyonu bulunan BRT devlet televizyonudur.[42] BRT aynı zamanda en eski Kıbrıs Türk televizyon kanalıdır; 1963 yılında radyo istasyonu olarak kurulmuş ve ilk televizyon yayınını 1976 yılında başlatmıştır.[43] Bazı Kıbrıs Türk televizyon kanalları siyasi partiler veya ideolojilerle uyumludur ve ekonomik çıkarlar veya tanıtımdan ziyade ideolojilerine göre programlar ve raporlar hazırlamaktadır. Kıbrıs Türk televizyonunu ağır bir şekilde siyasallaştıran bir diğer faktör de, Kıbrıs Türk yasasına göre herhangi bir kişinin bir kanalın hisselerinin %20'sinden fazlasına sahip olmasını yasaklamasına rağmen, televizyon kanalı sahiplerinin siyasi çıkarlarıdır.[44]

Sinema

[değiştir | kaynağı değiştir]

2011 yılında vizyona giren <i id="mwARE">Anahtar</i>, tamamı Kuzey Kıbrıs'ta çekilen ilk uzun metrajlı filmdi.[45] Diğer bazı ortak yapımlar da gerçekleşti. Kuzey Kıbrıs, Türkiye, İngiltere ve Hollanda ortak yapımı Kod Adı Venüs[46] 2012 yılında Cannes Film Festivali'nde gösterildi.[47] Yönetmen ve senarist Derviş Zaim, Venedik Film Festivali'nde UNESCO ödülünü kazanan 2003 yapımı Çamur filmiyle ün kazandı.

Kıbrıs Türkü gazeteci Fevzi Taşpınar'ın yönettiği belgesel film Kayıp Otobüs TRT'de ve 2011'de Boston Film Festivali'nde yayınlandı. Film, 1964'te evlerini bir otobüste terk eden ve bir daha dönmeyen 11 Kıbrıslı Türk işçinin hikâyesini anlatıyordu. Bu işçilerin cesetleri Ekim 2006'da Kıbrıs'ta bir kuyuda bulundu.[48][49]

El işleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Lefkara dantelleri .

Lefkara dantelleri Kuzey Kıbrıs'ta önemli bir nakış türüdür ve ülke çapında işlenmektedir. 1974 öncesinde Pano Lefkara karma köyünde üretildi. İşgalden sonra Kıbrıslı Türk mülteciler tarafından kuzeye getirilerek her yerde popüler hale geldi ve Kuzey Lefkoşa'nın tarihi merkezi, Büyük Han ve Arasta'da satılmaya başlandı. Dantelin 700 yıldan daha eski olduğuna ve Venedik ve Kıbrıs kültürünün bir sentezi olduğuna inanılıyor ve hayatta kalan 7-8 forma sahiptir.[50]

"Lapta işi" olarak da bilinen Lapta danteli, yalnızca Kıbrıslılara özgü bir el sanatıdır ve çoğunlukla Lapta çevresinde Kıbrıslı Türkler tarafından uygulanmaktadır. 19. yüzyılda kök salmıştır ve benzersiz desenlere sahiptir.[51] Tırtılların ipek kozalarından yapılan "Koza işi", kozaların benzersiz tasarımlarda kesilip tepsilerde işlendiği Kıbrıs'a özgü bir başka el sanatıdır.[52]

Sepet ve süs eşyaları yapmak için sazları, samanları, hurma ağaçlarının dallarını ve diğer dalları birbirine örmek Kuzey Kıbrıs'ta yaygın bir el sanatıdır. Geleneksel olarak Kıbrıslı kadınlar tarafından örülen benzersiz bir ürün, belirli bir tür buğdayın sapından yapılan özgün tasarımlarla benzersiz bir şekilde tasarlanmış bir tava olan sesta'dır.[53] Kıbrıs Türk kültüründe geleneksel olarak önemli ve sembolik bir el işi sazlıktan ve kamıştan iskemle üretimidir. Bu sandalyeler, standart mobilya olarak kabul edildikleri evlerde geleneksel olarak her yerde bulunurdu. Ancak, bu el sanatı şu anda plastik sandalyelerden gelen rekabet ve yapılan titiz çalışma nedeniyle yok olma tehlikesi altındadır.[54]

Kıbrıs'ta geleneksel el sanatları genellikle hükûmet ve belediyeler tarafından düzenlenen kadın köy kurslarında öğretilir ve uygulanır ve kültür merkezlerinde sergilenir.[55][56] Belediyeler tarafından düzenlenen herkese açık kurslar ve el sanatlarını tanıtan ve üreten bazı dernekler de vardır. Bununla birlikte, çoğu nakış türü hala kadın işi olarak kabul edilmektedir.[57]

Spor dalları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Lefkoşa Atatürk Stadyumu, Kuzey Kıbrıs'ın en büyük stadyumudur.

Kuzey Kıbrıs'ta her birinin kapasitesi 7.000 ila 30.000 arasında değişen beş stadyum bulunmaktadır. Kuzey Kıbrıs'ta en popüler spor futboldur. Kuzey Kıbrıs'ta 29'dan fazla spor federasyonu bulunur ve bu federasyonların toplam 13.838 kayıtlı üyesi bulunur. Taekwondo-karate-aikido-kurash için 6.054 kayıtlı uygulayıcı, atıcılık için 1.150 ve avcılık için 1.017 kayıtlı üye bulunmaktadır.[58] Kuzey Kıbrıs milli futbol takımı şu anda Elo Sıralaması'nda 109. sırada yer almaktadır.[59] Birçok spor kulübü Türkiye'de liglere katılmaktadır. Bunlar arasında Türkiye erkekler Basketbol bölgesel Ligi'nde Fast Break Spor Kulübü; Türkiye Hentbol Premier Ligi'nde Beşparmak Spor Kulübü; ve Lefke Avrupa Üniversitesi Türkiye Masa Tenisi Süper Ligi yer almaktadır. Rüzgar sörfü, jetski, su kayağı ve yelken gibi su sporları da Kuzey Kıbrıs sahil şeridindeki plajlarda mevcuttur. Yelkencilik özellikle Girne yakınlarındaki Escape Beach Club'da yapılır.

Tiyatro

[değiştir | kaynağı değiştir]
Karagöz ve Hacivat

Kuzey Kıbrıs'ta tiyatro, çoğunlukla Kıbrıs Türk Devlet Tiyatrosu, belediye tiyatroları ve bir dizi özel tiyatro şirketi tarafından yürütülmektedir. Lefkoşa Türk Belediyesi tarafından düzenlenen Kıbrıs Tiyatro Festivali, Türkiye'den kurumların da katıldığı büyük bir organizasyondur. Kuzey Kıbrıs'ta özel olarak tiyatro için inşa edilmiş büyük salonlar bulunmadığından, oyunlar genellikle konferans salonlarında oynanır.[60][61] Lefkoşa Belediye Tiyatrosu, Kuzey Kıbrıs'ın en önemli tiyatro gruplarından biridir, oyunları Türkiye ve Kıbrıs'ta geniş kitlelere hitap etmektedir ve Kıbrıslı Türk çocukları tiyatroyu sevdirmek için programlar yürütmektedir.[62][63]

Erken bir Kıbrıs Türk tiyatro grubu, 1880'ler

Kıbrıs Türk tiyatrosunun kökeni, Osmanlı döneminde bir eğlence biçimi olarak adada popüler hale gelen bir gölge oyunu olan Karagöz ve Hacivat'a dayanmaktadır. Bu tiyatro türü günümüzde popülaritesini kaybetti, ancak dini bayramlarda televizyonda yayınlanmaya devam etmektedir.[64] 1840'lardan sonra, Osmanlı İmparatorluğu modernleşmeye başladığında, daha büyük Avrupalı unsurlara sahip tiyatro, Kıbrıs Türk halkıyla buluştu. Bununla birlikte, Kıbrıs Türk Tiyatrosunun modern anlamda başlangıcı, Türk oyun yazarı Namık Kemal'in 1908'de "Vatan Yahut Silistre" oyununun sahnelenmesi olarak kabul edilir.[65] Bunu, yerel oyunlar yazılırken ve sahnelenirken ve 1920'lerde Kıbrıs'ta Türkiye'den tiyatro kumpanyaları sahne alırken, Kıbrıs Türk toplumunda tiyatro faaliyetlerinin çoğalması izledi, Kıbrıs'ın tüm büyük kasabalarında düzenli olarak Kıbrıs Türk oyunları oynandı.

1960'larda Kıbrıs Türk tiyatrosu kurumsallaşmaya başladı. 1963 yılında kurulan "İlk Sahne" adlı önde gelen tiyatro grubu 1966'da Kıbrıs Türk Devlet Tiyatrosu adını aldı ve o zamandan beri 85'ten fazla oyun sahneledi.[64][66] Tiyatro, Kıbrıs Tiyatro Festivali'ndeki oyunların biletleri için uzun kuyrukların oluşması ve tiyatroya gidenlerin sayısının sürekli artmasıyla, şu anda Kuzey Kıbrıs'ta çok popüler bir sanat biçimidir.[67]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c "Kültürel, Sanatsal ve Sosyal Yaşamı, El Sanatları, Gelenek, Görenek ve Adetler". Near East University. 13 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2015. 
  2. ^ "Efsanevi Kıbrıs Türk müzik grubu SILA 4 yepyeni bir CD ile büyük bir sürprize imza atmak üzere". Kıbrıs Postası. 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2015. 
  3. ^ "SOS". Cypnet. 14 Mayıs 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2015. 
  4. ^ "Fikri Karayel'in ilk albümü çıkıyor". Kıbrıs Postası. 29 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2015. 
  5. ^ "EPISODES OF TRADITIONAL TURKISH AND GREEK CYPRIOT WEDDINGS" (PDF). turkishstudies.net. 19 Nisan 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2015. 
  6. ^ "THE QUALITY AND EVALUATION OF CYPRUS TURKISH FOLKLORE STUDIES" (PDF). Turkish Studies. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015. 
  7. ^ Music in Cyprus. Routledge. 2016. ss. 78-79. ISBN 9781317091905. 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021. 
  8. ^ "Kamran Aziz'e Meclis Kültür Komitesi'nden özel ödül". Kıbrıs. 12 Şubat 2008. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2016. 
  9. ^ "Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası hazır". BRT. 11 Nisan 2014. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015. 
  10. ^ "Senfonik özlem". Yeni Düzen. 30 Nisan 2014. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ a b "Kültürel ve Sosyal Yaşam". British University of Nicosia. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  12. ^ "Nicosia Municipality presents theater fest". Hürriyet. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2015. 
  13. ^ "Tarihçemiz". Nicosia Municipal Orchestra. 2 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2015. 
  14. ^ "Devlet Türk Müziği". TRNC Department of Culture. 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015. 
  15. ^ "Turkish-Cypriot Folk Dances". Cypnet. 28 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  16. ^ "Çalgıcılar". Havadis. 10 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  17. ^ a b "KIBRISLI TÜRKLERİN DÜĞÜN GELENEĞİNDE 'TESTİ OYNATMA RİTÜELİ'". 7th Lefke Meeting of Literature and Symposium of the Traditions of Northern Cyprus. 10 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  18. ^ "Folk-Der, yeni döneme başlıyor". Kıbrıs Postası. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  19. ^ "Halk Dansları Festivali'ne Muhteşem Gala". BRT. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  20. ^ "Gönyeli Belediyesi Halk Dansları Festivali'nin açılışı yapıldı..." Kıbrıs Postası. 5 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  21. ^ "HASDER". HASDER. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  22. ^ "DAÜ'nün Geleneksel "Uluslararası Gece"si Renkli Görüntülere Sahne Oldu". Eastern Mediterranean University. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  23. ^ "Salsa Jam Kıbrıs'a Geliyor". Haber Kıbrıs. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  24. ^ "Tango'nun profesyonel çatısı: Tango Kıbrıs Kültür Sanat Derneği". Yeni Düzen. 15 Nisan 2013. 20 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  25. ^ "Çinli dans grubu KKTC'de dans gösterisi yapacak". Bugün. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  26. ^ "Dansları ile hayat verdiler". Diyalog. 24 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2015. 
  27. ^ "Grease Lefkoşa'da canlanıyor". Kıbrıs Postası. 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2015. 
  28. ^ "Earthdance Nicosia'da dans ve müzik barış için buluştu". Kıbrıs Postası. 25 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2015. 
  29. ^ a b c d Turan, Metin. Çağdaş Kıbrıs Türk Şiirinde Eğilimler/ Yönelimler 8 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Çukurova University) Retrieved on 27 May 2012.
  30. ^ Gazioğlu, Ahmet C. (1990). The Turks in Cyprus: a province of the Ottoman Empire (1571–1878), 293–295, K. Rüstem.
  31. ^ "Kıbırs Türk Şiiri". stwing.upenn.edu. 3 Ekim 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  32. ^ Kozmik şiirin yazarı 17 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Hürriyet), retrieved on 31 December 2014.
  33. ^ “Boşluğun hasadı kalemledir” 31 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Radikal) retrieved on 31 December 2014.
  34. ^ Yaşın, Mehmet. Kıbrıslıtürk şiiri antolojisi: 18. yy-20. yy : 3 kuşak, 3 kimlik, 3 vatan arasında bir Türk azınlık şiiri (1994), Yapı Kredi Yayınları, p. 58-60
  35. ^ Poet battles abuse from Turkish nationalists 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  36. ^ Goodbye to Freedom 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  37. ^ "Tamer Öncül: KIBRIS TÜRK SIIRI". www.stwing.upenn.edu. 3 Ekim 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  38. ^ a b "Türkiye'de ve Kıbrıs'ta mani söyleme geleneğine karşılaştırmalı bir bakış" (PDF). Çukurova University. 1 Ocak 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015. 
  39. ^ "BİR KIBRIS MASALıNDA KIBRIS AGZI'NIN FONETİK ÖZELLİKLERİ" (PDF). Fikret Türkmen Armağanı. 12 Kasım 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015. 
  40. ^ "The Analysis of the Turkish Cypriot Fairy Tale Entitled "İncircinin Dediği" From the Perspective of Interpersonal Communication Conflict" (PDF). Milli Folklor. 7 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015. 
  41. ^ "Yayın Kuruluşları". TRNC High Committee of Publication. 29 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  42. ^ Kahvecioğlu, Hasan. Cyprus - Part Two 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  43. ^ BRT FROM 1963 TO TODAY 6 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (BRT) Retrieved 2011-04-22.
  44. ^ Catal. "KKTC Radyo ve Televizyon Kanallarının Yayın Politikaları, Sahiplik Yapısı ve Haber Üretim Süreçleri". Global Communications Journal. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  45. ^ "KKTC'nin ilk uzun metrajlı filmi Anahtar, Altın Portakal'da gösterildi". Kibris Postasi. 19 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2014. 
  46. ^ "Kod Adı: VENÜS". 2 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2014. 
  47. ^ "Yakın Doğu Üniversitesi'nin hazırladığı "Kod Adı Venüs" filmi Cannes Film Festivali'nde". Kibris Postasi. 21 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2014. 
  48. ^ "Haber: "Kayıp Otobüs" belgesel filmi haberi / Haber, Haberler, Haberi, Haberleri, Haber oku, Gazete, Gazetesi, Gazeteleri, Gazete oku". Turkmedya.com. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2014. 
  49. ^ "Documentary on Turkish Cyprus bus in US festival". Turkish Journal. 21 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2014. 
  50. ^ "Lefkara işi dünyaya açılmayı bekliyor..." Kıbrıs Postası. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  51. ^ "Kanaviçe ve Hesap İşi". TRNC Prime Ministry Office of Turkish Cypriots in Foreign Countries. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  52. ^ "Koza İşi". TRNC Prime Ministry Office of Turkish Cypriots in Foreign Countries. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  53. ^ "Örme Sanatlar". TRNC Prime Ministry Office of Turkish Cypriots in Foreign Countries. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  54. ^ "Hasır tarihe gömülüyor!". Kıbrıs Postası. 11 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015. 
  55. ^ "İskele'de köy kadın kursu açıldı". Kıbrıs Postası. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  56. ^ "Girne Belediyesi "El Sanatları Kursları" başlıyor". Kıbrıs Postası. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  57. ^ "Bir kadın dayanışması: ÇATOM". Kıbrıs Postası. 31 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015. 
  58. ^ TRNC State Planning Organization. 2008 Yılı Makroekonomik ve Sektörel Gelişmeler, p.176-179.
  59. ^ "World Football Elo Ratings". Eloratings.net. 10 Şubat 2014. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2014. 
  60. ^ TRNC State Planning Organization. 2008 Yılı Makroekonomik ve Sektörel Gelişmeler, June 2010, p. 169.
  61. ^ Kıbrıs Tiyatro Festivali. Nicosia Turkish Municipality and Nicosia Municipal Theater.
  62. ^ "Lefkoşa Belediye Tiyatrosu'nun oyunu kapalı gişe oynuyor". Nicosia Turkish Municipality. 9 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015. 
  63. ^ "Her şey oyunla başlar…". Yeni Düzen. 3 Nisan 2014. 5 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015. 
  64. ^ a b Turkish-Cypriot Theatres 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., cypnet.co.uk, retrieved on 28 December 2014.
  65. ^ Cihangir, Yurdal. THE PRIMARY YEARS OF TURKISH CYPRIOT PLAY-WRITING AND “SAFA YAHUT NETİCE-İ İBTİLA 28 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Turkish Studies, retrieved on 28 December 2014.
  66. ^ Kuzey Kıbrıs’ın Kültürel ve Sosyal Yaşamı 28 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., University of Kyrenia, retrieved on 28 December 2014.
  67. ^ Bilet satışı başladı 28 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Yeni Düzen, retrieved on 28 December 2014.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuzey_Kıbrıs_kültürü&oldid=34156792" sayfasından alınmıştır