Kullanıcı:Upelluri/Çalışma
Galatlar Γαλατία Galatya Krallığı | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| M.Ö. 278-M.Ö. 27 | |||||||||||
 Galatya Krallığı sınırları (Kırmızı Renkte) | |||||||||||
| Başkent | Ancyra | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Keltçe | ||||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||||
| Kral | |||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| Günümüzdeki durumu |  Türkiye | ||||||||||
Galatya Krallığı veya Galatlar (Grekçe: Γαλατία), M.Ö. 4. ve 3. yüzyıllarda İtalya, Makedonya, Trakya, Yunanistan, ve Anadoluyu istila eden, Galatların M.Ö. 278'de kurduğu krallık.[1] Ankara başkentli kurulan krallık, Yukarı Kızılırmak havzasında hüküm sürmüştür. Yaklaşık yüzyıl bölgeye egemen olmuş, bölgede ve çevrede olan şehirlere saldırılar düzenlemiştir.[2] Savaşçı özelliklerinden dolayı Bitinya, Pontus Krallığı ve Roma İmparatorluğu gibi devletlerde paralı askerlik yapan, M.Ö. 27 yılında, kral Amyntas'ın ölmesi üzerine Roma İmparatorluğu'na hakimiyetine girmiştir. [3]
Galat ismi, kökenleri ve ilk yurtları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Galatlar, antik dönemde bir kaç farklı isimle anılmışlardır. Romalılar Galli (Gall'ler), Yunanlar ise Keltoi (Keltler) olarak isimlendirmiştir. Galatlar, Galler veya Keltler arasında ırk ve dil bakımından bir fark olmamasına rağmen yaşadıkları topraklar birbirinden farklıydı. Keltler Galya'nın güneyinde, Marsilya'ya kadar olan bölgede, kıyıdan uzak Alp Dağları'nın eteklerinde ve Pirene Dağları'nın doğusunda yaşıyorlardı. Galatlar ise Keltlerin kuzeyinde, Biskay Körfezi'nin her iki kıyısında yaşamaktaydı. [4] Arkeolojik araştırmalar, Neolitik Çağ'ın sonunda bugünkü Fransa'dan Bohemya'ya kadar olan bölgede yaşamış olan Proto-Keltlerin kültürü, Alp Dağları topluluklarının ortaya çıktığı Bronz Çağı'na kadar gelişimini sürdürmüş ancak bu topluluklarının üstünlüğünü kabul etmişlerdir. Bu birleşimden oluşan kültür, Hallstatt kültürü olarak bilinmektedir. Proto-Keltler daha sonra gelişimine devam etmiş, sonradan gelen toplulukları ise kendi içinde eritmiştir. Bu süreçten sonra Galatlar, Galler veya Keltler olarak bilinen Keltçe konuşan halklar ortaya çıkmıştır. M.Ö. 500'lü yılların sonlarında İsviçre'nin Neuchâtel Gölü'nin doğusunda, bölge adıyla anılan La Tène kültürü'nü geliştirdiler. Bu kültür M.Ö. 1. Yüzyıl sonuna kadar varlığını sürdürmüştür. [5] [6]
Galat Göçleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Galatlar, Hallstatt kültürü ve La Tène kültürü dönemleri boyunca sık sık göç yaşadılar. Büyük boyutlu göçler Hallstatt zamanına meydana gelmiştir. Bu dönemde kuzeybatıya göç eden Galatlar, Britannia ve İrlanda'yı istila ettiler. Bazı gruplar ise Hispania içlerine kadar ilerlediler. Galatların İtalya'yı istilası ise M.Ö. 5. yüzyıl sonlarından M.Ö. 390 yılına kadar devam etmiştir. [5] İtalya'nın istilası Roma'ya büyük bir sıkıntı oluşturmuş, M.Ö. 387 yılında Roma'ya karşı büyük bir zafer kazanmalarına rağmen daha sonra yenilmişler ve Roma hakimiyetini kabullenmişlerdir. [4]
Balkanların istilası
[değiştir | kaynağı değiştir]La Tène döneminin son göçü, M.Ö. 3 Yüzyılın başlarında Makedonya, Yunanistan, Trakya ve Anadoluya yapılan göçlerdir. Buraya yapılan göçler özellikle İlirya olmak üzere Karpatia bölgeleri olmak üzere büyük karışıklıklara neden olmuştur. Bu karışıklık sonucu oluşan düzensizlik Makedonya kralı Büyük İskender'i rahatsız etmiş ve İlirya üzerine sefer düzenlemiştir. [7] Büyük İskender, Galatların göçlerinin önünü keserek Balkanların istilasını ertelemiştir. Ancak Büyük İskender'in ölümünden sonra ortaya çıkan siyasi boşlukta Galatların önü açılmış ve M.Ö. 280 yılında Galatlar Balkanlarda ilerlemeye başladılar. Makedonya'nın yeni kralı olan Ptolemaios Keraunos, Galat saldırıları karşısında tutunamamış, yapılan savaşta öldürülmüştür. Ptolemaios Keraunos'un ölümünden sonra Galatlar Makedonya'yı işgal etmiş, bölgeyi yağmalamış ve katliamlar yapmışlardır. Makedonya'dan sonra Balkanlar ve Yunanistan'a sefer yapan Galatlar bu bölgeleri de istila etmişlerdir. [8]
Trakya'nın istilası ve Anadolu'ya geçiş
[değiştir | kaynağı değiştir]Galatlar, Makedonya ve Yunanistan'ı istila edilip yağmalamasından sonra Trakya üzerinden Anadolu'ya göçlerine devam ettiler. Bu gruplardan biri Gelibolu yarımadasında, Helenistik dönemden kalma olan Antigonos Monophtalmos ile karşılaşmışlar, yapılan savaşta Galatlar mağlup olmuştur. Antigonos bu savaştaki başarısı nedeni ile Makedonya kralı olmuştur. [4] Galatların diğer kolları ise Trakya'yı istila ederek Anadolu'ya geçmişlerdir.
Galatlar, M.Ö. 278 - 277 yıllarında İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı üzerinden Anadoluyu istilaya başlamışlardır. Anadolu'ya geçen Galatlar yarısı silahlı olmak üzere 20 bin civarında bir sayıya sahipti. [8] Anadolu'ya geçen Galatlar, ilk olarak Bitinya ile temas kurmuş, Bitinya kralı I. Nikomedes ile askeri bir anlaşma yaparak, Bitinya'yı hem vergiye bağlamış, hem de paralı asker olarak Bitinya ordusunda yer almışlardır. [9] Galatlar, Bitinya ile yaptıkları anlaşmaya uyarak, Bitinya'nın topraklarının bir kısmını elinde bulunduran Zipoites ile savaşarak, Nikomedes'in Bitinyanın tamamına hakim olmasında yardım etmişlerdir. Bu savaştan sonra Nikomedes Galatlara yurt olarak Gallo - Graecia'yı vermiştir. Galatlar bu bölgeye üç boy olarak gelmişleridir. Bu boylar, Tolistobogiler, Trokmeler ve Tektosaglar olarak bilinmektedir. [4]
Galatya Krallığı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Galatlar Anadolu'ya geçtikten sonra yerleşmiş oldukları bölge Galatya (Galatia) olarak anılmaya başladı. Frigya'nın kuzey doğusunda yaklaşık olarak orta Kızılırmak (eski adıyla Halys) havzasını içine alan bu ülke üç Galat boyu tarafından paylaşıldı. Bu paylaşım büyük ihtimalle, o dönem yağma bölgelerini paylaşmakta adet olduğu üzere, kura yöntemiyle belirlenmiştir. [10]
Bu paylaşıma göre, Ancyra ve çevresi Tektosagların, Tavion (Büyüknefes Köy) merkez olmak üzere Kızılırmak'ın doğusu Trokmelerin oldu. Trokmeler bu bölgede Pontus Krallığı ve Kapadokya'ya komşu oldular. Pessinus (Ballıhisar) ve Gordion (Yassı Höyük) bölgeleri de Tolistobogiler tarafından kontrol altına alındı. Ancak Tolistobogiler bu bölgeye M.Ö. 3. yüzyıla kadar yerleşmediler.
M.Ö. 1. Yüzyılda Tektosaglar ve Tolistobogiler sınırları genişletmeye başladılar. Tektosagların güney sınırları Likya'ya kadar genişlerken, Tolistobogiler sınırlarını batıda Tembrorios'a (Porsuk Çayı), kuzeyde Bitinya'ya kadar genişlettiler. Bu dönemde Paflagonya'nın batısındaki bir bölge de Galatların hakimiyeti altındaydı. Gaizatoriks adındaki bir kral bu bölgede hüküm sürmüştür. Galatya Krallığı'nın sınırları M.Ö. 27'de Roma İmparatorluğu'nun hakimiyetine girene kadar sınırlarını sürekli olarak genişletmeye devam etti. [4]
Galatya Krallığı ve Diğer Anadolu Krallıkları
[değiştir | kaynağı değiştir]
M.Ö. 3. Yüzyılda yapılan Korupedion Savaşı sonrasından Güney Batı Anadolu hariç I. Seleukos Nikator hakimiyetine girmiştir. Ancak bu bölgede hakimiyetini tam sağlayamayan Seleukos yeni krallıklar kurulmasına engel olamamıştır. Bölgede Bitinya olmak üzere Kapadokya, Pergamon ve Pontus Krallıkları kurulmuştur. Kısa bir süre sonra bölgeye gelen Galatlar da yine Seleukos toprakları üzerinde Galatya Krallığını kurmuşlardır.
Bitinya, Pontus ve Kapadokya Krallıkları ile İlişkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Galatlar, Anadolu'ya geldiklerinden ilk ilişkiye girdikleri krallık Bitinya'dır. Galatlar Bitinya kralı I. Nikomedes ile paralı asker anlaşması yapmış, bu anlaşma gereği Zipoites'e karşı savaşarak Nikomedes'in Bitinya hakimiyetine katkıda bulunarak karşılığında ileride krallıklarını kuracakları bölgeyi almışlardı. Zipoetas ile savaşmalarının ardından Mısır Kralı II. Ptolemaios Filedelfos'un Pontus Krallığını istila etmelerine engel oldular. M.Ö. 270 yılına kadar Bitinya ve Pontus Krallıklarının ittifakı ve kışkırtmalarıyla Suriye Krallığı'na (Seleukos İmparatorluğu) karşı savaştılar. Bu hizmetlerinin karşılığında silah ve para aldılar. Bitinya ve Pontus Krallıkları ayrıca savaş ganimetlerini de Galatlara bıraktılar.
Galatlar ve Pontus ile Bitinya arasındaki ittifak M.Ö. 270 yıllarında meydana gelen İpsos (Filler) Savaşı ile son bulmuştur. Bu savaşta yenilen Galatlar, Suriye Kralı I. Antiokhos Soter ile anlaşmaya varmışlardır. Bu anlaşmadan sonra Galatlar Suriye Krallığında paralı askerlik yaparak, Mısır Krallığına bağlı Likya bölgesinde savaşmışlardır. Buna rağmen Galatlar, Bitinya Kralı I. Nikomedes ve Pontus Kralları I. Mithridatis Ktistes ve Ariobarzanes ölümüne kadar dostluk ilişkilerini sürdürdüler. [9] [11]
I. Nikomedes'in ölümünden sonra Bitinya'da meydana gelen taht savaşları boyunca Bitinya'dan aldıkları gelirden yoksun kalan Galatlar, Herakleia (Karadeniz Ereğlisi) kentine saldırarak yoksun kaldıkları geliri telafi etmeye çalıştılar. Ayrıca Pontus Kralı I. Mithridatis Ktistes'in ölümünden sonra tahta geçen II. Mithridatis Ktistes'in henüz çocuk yaşta olmasını fırsat bilen Galatlar, Amisos'a (Samsun) saldırmış, kendini korumak isteyen Amisoslular altın vererek bu saldırıyı önlemişlerdir. Bu dönemde Kapadokya herhangi bir Galat saldırısına uğramamıştır. [11]
Pergamon Krallığı ile İlişkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Korupedion Savaşı'ndan sonra Pergamon kalesine ve hazinesine sahip olan Philetairos, bu bölgede kalesi ve hazinesi sayesinde Galatlarla mücadele etmiş ve Pergamon'u kolaylıkla savunabilmiştir. Galatlara onların istedikleri vergileri vermekle birlikte Kyzikos kentine yapılan Galat saldırılarına karşı kente para ve silah yardımı yapmıştır. [11][12] Philetairos öldükten sonra yerine geçen I. Eumenēs de Galatlara vergi ödeyerek onlarla savaşmamıştır. Ancak daha sonra gelen I. Attalos Galatlara vergi ödemek yerine bu parayı güçlü bir ordu kurmaya harcayarak savaşmayı tercih etmiştir.
I. Attalos Galatlarla iki kez savaşmıştır. Misya bölgesinde Kaikos (Bakırçay) dolaylarında yapılan ilk savaşta birlik halindeki Galatlarla değil sadece Tolistobigilerle savaşmıştır. [3] I. Attalos bu savaşı çok büyük bir zafer olarak değerlendirip soter (kurtarıcı) unvanı almış ve kendini kral ilan etmiştir. [11]
Galatlar ile I. Attalos arasındaki ikinci savaş, Pergamon yakınlarındaki Aphrodite Tapınağı dolaylarında olmuştur. Ancak bu savaşta I. Attalos sadece Tolistobigilerle değil Tektosaglar ve Antiokhos Hieraks ile savaşmıştır. Galatlar bu savaşın başında Antiokhos Hieraks'a bağlı paralı askerlerdi. Antiokhos Hieraks Pergamon'u kuşatmış ancak Attalos'un direnişini kıramayıp kuşatmadan vazgeçmişti. Bu kuşatmanın kaldırılmasını istemeyen Galatları sinirlendirerek isyan ettirdi. Antiokhos Hieraks birliğinden ayrılarak bağımsız olarak Pergamon yakınlarındaki Aphrodite Tapınağı'na saldırdılar. Burada meydana gelen savaşta I. Attalos'a ikinci kez yenilen Galatlar Pergamon Krallığı topraklarından çıkmak zorunda kaldılar. [4]
Galatya Krallığı ve Suriye Krallığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Galatlar Anadolu'ya geçtikten sonra on yıl boyunca Suriye Krallığı ile direkt olarak herhangi bir ilişki kurmamıştır. Galatalar Anadolu'ya geçip Bitinya Kralı I. Nikomedes tarafından yerleştirildikleri daha sonra Galatya olarak anılacak Suriye Krallığı topraklarında ve çevresinde Suriye Kralığı'na ait kent ve kolonileri yağmalamıştır. Suriye Kralları birçok kez Galatların üzerine sefere çıkmak istese de hem Mısır Krallığı ile yapılan mücadeleler hem de krallık içerisinde oluşan sorunlar nedeniyle Galatlarla mücadele ertelenmiştir. Sonrasında krallık içindeki sorunların çözülmesi ve M.Ö. 271 yılında Mısır Kralı II. Ptolemaios Filedelfos ile barış anlaşması yapan I. Antiokhos Soter tamamen Galatlar üzerine yoğunlaşmıştır.
Filler (İpsos) Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]I. Antiokhos fillerin desteklediği güçlü bir ordu kurarak Toros dağlarının geçitlerinde büyük bir orduyla Galatların (Tektosagların) geçitleri tuttuğunu gördü. Bu bölgede yapılan savaşta Antiokhos'un fillerinin belirleyici faktör olarak savaşı kazanmasını sağladı.
Filler Savaşından Sonraki İlişkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Suriye Krallığı'nı on yıl boyunca en büyük düşmanı olarak gören Galatları yenen I. Antiokhos Soter, Galatlara haraç ödemek zorunda olan ve saldırılarına maruz kalan diğer özgür şehir devletleri tarafından, I. Attalos gibi sorter (kurtarıcı) unvanı ile anılmaya başlandı. Bu savaştan sonra Suriye Krallığı, kendilerine on yıl boyunca düşmanlık yapan Galatlarla uzlaşmaya varmıştır. Bu mağlubiyete rağmen Galatlar hem I. Antiokhos hem de sonradan gelen diğer Suriye Kralları Galatlara vergi ödemeye devam etmiştir. [11] [13]
M.Ö. 241 yılında Suriye Krallığı'ndaki iç savaşı kazanan II. Seleukos Kallinikus, diğer taht varislerinin ordusunu oluşturduğu Galatların ülkesine sardırmıştır. Ancyra yakınlarında meydana gelen savaşta Seleukos yenilmiş ve Klikya'ya kaçmak zorunda kalmıştır. Bu savaş Galatya'da yapılan ilk savaştır. Galatlar sonraki tarihlerde Suriye Krallığı'nda paralı asker olmaya devam etti.
Aigosaglar
[değiştir | kaynağı değiştir]M.Ö. 3. yüzyılın sonlarına doğru Çanakkale Boğazı'ndan bir başka Galat boyu daha Anadolu'ya geçmiştir. Bu Galat boyu daha önce gelen üç Galat boyu gibi eşyaları, çocukları ve atları ile beraber Anadolu'ya geldiler.[14] Bu galar boyunun adı Aigosaglar'dı ve Pergamon Kralı I. Attalos tarafından Anadolu'ya davet edilmişti. Daha önce gelen diğer üç Galat boyunun Bitinya Kralı I. Nikomedes'e verdiği hizmet gibi, Aigosaglar'da I. Attalos'un paralı askeri olarak Suriye Krallığı'na karşı savaşmışlar ancak üç diğer Galat boyu gibi bağımsız hareket etmemiş, I. Attalos'un denetimi altında kalmışlardır. [4] [3] Yine I. Attalos'un emriyle Bitinya topraklarına saldıran ve bölgeleri işgal eden Aigosaglar, Bitinya Kralı I. Prusias tarafından acımasızca katledildi ve bu toprakları tekrardan Aigosaglardan geri alındı. [14] [8] [9]
Galatya Krallığı ve Romalılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Aigosagların, I. Prusias tarafından katledilmesinden sonra yaklaşık bir asır boyunca dönem tarihçileri, Galatlar hakkındaki bilgileri kayıt altına almamışlardır. Bu durumun nedeni Galatların yok olması veya savaşmamaları değil, Anadolu'nun batısında gerçekleşen Makedonya Kralı V. Philippos'un Roma Cumhuriyeti ile olan mücadelesinin dönem tarihçilerinin daha fazla ilgisini çekmesiydi.
Roma Cumhuriyeti, Makedonya Krallığı ile gerçekleşen savaşta, Anadolu ve Akdeniz üzerindeki krallıkları egemenliği altına almaya çalışan V. Philippos'a karşı bu kentlerin bağımsızlığının koruyuculuğunu üstlenmiş ve dostluk anlaşmaları yapmıştı. Bu krallıklardan Pergamon Krallığı Roma'yı, Bitinya Krallığı ise V. Philippos'u desteklemiştir. [11][15][16]
Magnesia Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]Roma'nın Makedonya ile mücadelesi sırasında Suriye Krallığı olaylara uzak kalmıştır. M.Ö. 221'de gerçekleşen IV. Suriye Savaşı ve M.Ö. 204 yılında gerçekleşen V. Suriye Savaşı ile uğraşan Suriye Krallığı Anadolu'da gerçekleşen olaylarla ilgilenememiştir. Bu savaşlardan sonra Anadolu'ya gözünü diken Suriye Kralı [[Antiokhos Hieraks|III. Antiokhos] M.Ö. 197 yılında ordularını Batı Anadolu'ya sevk etti. Antiokhos'un amacı, Suriye Krallığının kurucusu I. Seleukos Nikator ulaştığı sınırlara yeniden ulaşmaktı. Bu amaçla Pergamon Krallığı ile yaptığı mücadelelerde büyük bir direnişle karşılaşmıştır. Bu dönemde Pergamon Krallığı'nın koruyucusu olan Roma Cumhuriyeti ile karşı karşıya gelmiştir. Bu dönemde Roma Cumhuriyeti ile Suriye Krallığı arasında büyük bir diplomasi savaşı yaşanmıştır. [15] Bu diplomasi savaşının başarısız olması sonucunda Suriye Krallı III. Antiokhos, Yunanistan'a çıkarma yapmış, Roma'da bu girişime karşılık Suriye Krallığı'na savaş ilan etmiştir. Yunanistan'da süren kısa çarpışmanın ardından III. Antiokhos Anadolu'ya çekilmiş ancak Roma ordusu Antiohkos'un peşini bırakmayarak M.Ö. 190 yılında Sipylos Dağı yanındaki Magnesia bölgesinde taraflar tekrar savaşmış ve Romalıların büyük zaferiyle sonuçlanmıştır. [15] [16] [17] Bu savaşta Galatlar, 5500 atlı, 3 bin yaya olmak üzere toplamda 8500 savaşçıyla III. Antiokhos'un müttefiki olarak yer almış ve Romalıların en çok zorlandığı birlik Galatlar olmuştur. Romalı konsül Gnaeus Manlius Vuslo daha sonraki yapacağı Galat seferine hazırlanırken konuşmasında bu durumu itiraf etmiştir. [10]
Roma'nın Galatya Seferi
[değiştir | kaynağı değiştir]Romalı konsül Manlius Vulso, Magnesia Savaşından sonra, bu savaşta kendilerine zorluk çıkaran Galatlardan intikam almak ve Galatların bölgenin denetiminde çıkarabileceği sorunları ortadan kaldırmak için Galatlar üzerine sefer başlatmaya karar verdi. Seferden önce Pergamon Kralı II. Eumenes'in kardeşi II. Attalos'u Galatlara karşı savaşmak için ikna etmiştir. Manlius Vulso ayrıca Galat boyu olan Tolistobogilerin muhalif bir beyi olan Eposognatos ile müttefik olmuştur. Malius Vulso M.Ö 189'da başlattığı bu sefer ile sadece Galatların üzerinde değil bölgedeki diğer kavim ve kentlerin kontrolünü almak için birçok kenti yıkmışlardır. Bu seferde Galat birlikleriyle küçük çatışmalara giren Romalılar, Eposognatos'un barış görüşmelerinin de sonuçsuz kalmasının ardından savaşma kararı almıştır.
Olympos Dağı Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]Galat boylarından olan Tolistobogiler, Romalılara karşı mevzilenmek için, topraklarında bulunan Olympos Dağı'na [18] çıkarak burada savunma birlikleri oluşturmuşlardır. Tektosaglar ve Trokmeler'de Tolistobogilerin yardımına gitmişlerdir. Ancak Tektosagların büyük bir bölümü kendi toprakları olan Ankara'nın doğusundaki bölgede kalmışlar, onlar da diğerleri gibi bugünkü adı Elmadağ olan Magaba Dağında benzer şekilde mevzilenmeye başlamışlardı. Olympos Dağı'nda gerçekleşen savaşta Romalılar büyük bir üstünlükle savaşı kazanmış ve burada bulunan Galatlar tamamen dağıtılmıştı.
Magaba Dağı (Ancyra) Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]Olymos Dağı Savaşından sonra hayatta kalan Galatlar, Tektosaglar'ın denetiminde olan Ancyra'nın doğusundaki Magaba Dağın'a, Tektosagların daha önceden mevzilenmiş olduğu bölgeye geldiler. Ayrıca Kapadokya Kralı IV. Ariarathes ve Paflagonya'da hüküm süren Morzios 4000 civarında savaşçıyla Roma'ya karşı Galatların yanında yer almışlardır. [10]
Olympos Dağı Savaşı'nda kadınlarının ve çocuklarının katledilmesinden dolayı dersini alan Galatlar, çocuk ve kadınlarını savaş alanından uzaklaştırmak için diplomasi yoluyla zaman kazanmayı denemiş ve başarılı olmuşlardır. Kazanılan sürede kadın ve çocukları Kızılırmak'ın doğusuna götürmeyi başaran Galatlar, Roma karşısında yine mağlup olmuş, Galatlardan geriye kalan ganimetin peşinden giden Romalılar sayesinde tamamen yok olmaktan kurtulmuşlardı. Ailelerinin yanına gidebilen Galatların çoğu yaralı ve silahsız halde kalmıştı. Bu mağlubiyetten sonra Manlius'a barış için elçiler göndermiş ancak Manlius barış görüşmelerini Efes'te yapacağını bildirip ordusuyla birlikte bölgeden ayrılmıştır. [10][19]
Galatya Krallığının Pergamon Krallığına Bağlanması
[değiştir | kaynağı değiştir]Galatya Krallığı, Olympos Dağı ve Magaba Dağı savaşlarından sonra Manlius'la yapılan barış görüşmelerinden sonra Roma tarafından Pergamon Krallığına bağımlı hale getirmişlerdi. Hellespontos (Çanakkale Boğazı) yakınlarında yapılan bu görüşmede Manlius Vulso, Galat temsilcilerine Pergamon Kralı II. Eumenes ile barış içinde yaşamalarını ve yağmalara son verip kendi sınırları içerisinde kalmaları gerektiği konusunda onları uyarmıştır. [10][20] Bu tarihten sonra Roma'nın kontrolüne geçen Galatlar bir kaç başkaldırı girişimi yapsalar da başarılı olamamıştır. Son olarak Pontus kralı, I. Pharnakes iki Galat beyi ile anlaşarak Kapadokya Krallığına saldırma planı yapmıştır. Bu plan dahilinde bir orduyu Galatya'ya göndermiştir. Durumu Roma'ya şikayet eden Pergamon kralı II. Eumenis istediğini alamayınca Pontus ve Galat birliklerine saldırarak kazanmıştır. Bu savaşın ardından Pontus Krallığı, Galatlarla yapılan tüm ittifak antlaşmalarını bozmuştur. [21] Sonraki on yıl boyunca Galatlar herhangi bir isyanda bulunmadı. İ.Ö. 171 - 169 yılları arasındaki III. Makedonya Savaşı için Yunanistan'a gönderilen askerler arasında Galat atlıların da yer aldığı bilinmektedir. [21]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Bahar, Hasan (2014). Eskiçağ Uygarlıkları. Konya: Kömen Yayınları. ss. 359-360. ISBN 9789756527627.
- ^ Mansel, Arif Müfid (1971). Ege ve Yunan Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu. s. 471. ISBN 9789751607263.
- ^ a b c Strabon (2012). Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika) - VII. Kitap 5.1. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. ISBN 9789757538202.
- ^ a b c d e f g Kaya, Mehmet Ali (2011). Anadolu'da Galatlar ve Galatya Tarihi. Konya: Çizgi Kitabevi. ss. 14-70. ISBN 9786054451654.
- ^ a b Demircioğlu, Halil (1953). Roma Tarihi. 1. Ankara: Türk Tarihi Kurumu Yayınları. s. 107,108.
- ^ Memiş, Ekrem; Bülbül, Cemil (2014). Eskiçağda Göçler. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım. ss. 188-196. ISBN 9786053270652.
- ^ Mócsy, András (1974). Pannonia and Upper Moesia: A History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire. Routledge & K. Paul. s. 6. ISBN 9780710077141.
- ^ a b c Mitchell, Stephen (1993). Anatolia: Land, Men, and Gods in Asia Minor Volume I: The Celts in Anatolia and the Impact of Roman Rule (Celts in Anatolia & the Impact of Roman Rule). Michigan: Clarendon Press. s. 13. ISBN 9780198140801.
- ^ a b c Strobel, Karl (1991). Die Galater. München: Walter De Gruyter Incorporated. ss. 101-134. ISBN 9783050051994.
- ^ a b c d e Livius, Titus. "16.10 - 40.5 - 12.4". Ab urbe condita. XXXVIII.
- ^ a b c d e f Magie, David (2015). Roman Rule in Asia Minor. New Jersey: Princeton University Press. ISBN 9781400849796. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- ^ Cocceianus, Cassius Dio (2008). Historia Romania XIX. Güney Carolina: BiblioBazaar. ISBN 9780554446806. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- ^ Suriye Krallarının M.Ö. 189 yılına kadar, Pergamon Kralları da M.Ö. 241 yılına kadar Galatlara vergi ödemiştir. Bkz. Livius, Ab urbe condita XXXVIII 16. 14: "... ut Syria quoque ad postremum reges stipendium dare abnuerent. Primus Asiam incolentium abnuit Attalos, pater Eumenis...", Suriye Kralları en sonunda onlara vergi ödemeyi reddetti. Asya'da vergiyi ilk reddeden Eumenes'in babası Attalos'tu.
- ^ a b Polybios. "77.2 - 111.2". Historiai. V.
- ^ a b c Mehmet Ali Kaya (1996). "III. Makedonya Savaşına Kadar Roma'nın Anadolu Politikası". Tarih İncemeleri Dergisi, 11. ss. 211 - 232. Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.
- ^ a b Demircioğlu, Halil (1998). Roma Tarihi: Menşelerinden Akdeniz Havzasında Hakimiyet Kurmasına Kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu. ISBN 9789751604569. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
- ^ Akşit, Oktay (1983). Manisa Tarihi: Başlangıçtan M.S. 395 Yılına Kadar. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
- ^ Bu dağın bugünkü yeri tam olarak saptanabilmiş değildir. Bkz. Körte, Alfred (1897). Gordion und der Manlius Gegen die Galater. Mitteilungen der Deutschen Archaeologishen Instuts, Athenische Abteilung. , Stähelin, Felix (1973). Geschichte der Kleinasiatischen Galater bis zur Errichtung der römischen Provinz Asia. Leipzig. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
- ^ Stähelin, Felix (1973). Geschichte der Kleinasiatischen Galater bis zur Errichtung der römischen Provinz Asia. Leipzig. Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
- ^ Mehmet Ali Kaya (2000). "Ankyra (Ankara ve Galatlar)". Kebikeç, 9. ss. 77-75.
- ^ a b Livius, Titus. The History of Rome. 18,21,17. ss. 13-16,2-4,4-6. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020.