Kullanıcı:UmutDevrim08/Alf
| Alef | |
|---|---|
| Fenike | 𐤀 |
| İbrani | א |
| Arami | 𐡀 |
| Süryani | ܐ |
| Arap | ا |
| Sesbirimsel gösterimi | /ʔ/, /a/ |
| Alfabedeki yeri | 1 |
| Sayısal değeri | 1 |
| Fenike alfabesinden gelen türevler | |
| Yunan | Α |
| Latin | A, Ɑ |
| Kiril | А, Я |
Alef veya alf (çeviri yazıda ʾ olarak gösterilir), Sami dillerinin alfabelerindeki ilk harftir. Fenikecede ʾālep 𐤀, İbranicedeʾālef א, Aramicede ʾālap 𐡀, Süryanicede ʾālap̄ ܐ, Arapçada ʾalif ا ve Kuzey Arapçasında 𐪑 biçiminde yazılmaktadır. Ayrıca Güney Arapçasında 𐩱 ve Ge'ezde ʾälef አ olarak yazılır.
Bu harflerin, Batı Samicesinde öküz anlamına gelen *ʾalp sözcüğündeki ilk sesi belirtmek için öküz başı resminin kullanıldığı bir Mısır hiyeroglifinden[1] türediği düşünülmektedir[2] (Kutsal İbranice אֶלֶף ʾelef, “öküz” ile karşılaştırın[3]). Yunanca alfa (Α), Fenike alfabesinde kullanılan alef'ten türemiştir ancak Yunanca biçim Fenikecenin aksine gırtlaksıl ünsüzü değil, ünsüze eşlik eden sesliyi göstermek için kullanılmıştır. Bundan ötürü Yunan alfabesindeki eşdeğerlerinden türeyen Latin alfabesindeki A ve Kiril alfabesindeki A da yalnızca sesli harfi simgelemek için kullanılmaktadır.
Ses bilgisel açıdan alef, asıl olarak ses yarığından gelen bir sesliyi simgelemek için kullanılıyordu. Sami dillerinde ise sadece iki hakiki ünsüze sahip köklerin ölçünlü üç ünsüzlü Sami kökleri gibi çekimlenmesini sağlayan ve sonradan ön ses türemesiyle oluşmuş bir zayıf ünsüz olarak işlev görmektedir. Çoğu İbrani lehçesinde ve Süryanicede alef, hakiki bir ünsüzün yokluğu, bir gırtlaksı durak ([ʔ]). Arapça'da elif, bir kelimenin ilk harfi olduğunda gırtlaksı durak telaffuzunu temsil eder. Diyakritik işaretlerin bulunduğu metinlerde, alefin ünsüz olarak telaffuzu nadiren özel bir işaretle belirtilir: Arapçada hamza ve Tiberya İbranicesinde mappiq. Daha sonraki Sami dillerinde, aleph bazen başka bir yerde (genellikle uzun) bir sesli harfin varlığını gösteren bir mater lectionis işlevi görebilir. Bu uygulamanın ne zaman başladığı tartışma konusudur, ancak Eski Aramice'nin son dönemlerinde (yaklaşık MÖ 200) iyice yerleşmiştir. Aleph genellikle Yunanca spiritus lenis Grekçe'ye dayanarak U+02BE ʾ olarak çevrilir: ʼ olarak çevrilir; örneğin harf adının kendi çevirisinde, Şablon:Transliterasyon.[4]
Phonetically, aleph originally represented the onset of a vowel at the glottis. In Semitic languages, this functions as a prosthetic weak consonant, allowing roots with only two true consonants to be conjugated in the manner of a standard three consonant Semitic root. In most Hebrew dialects as well as Syriac, the aleph is an absence of a true consonant, a glottal stop ([ʔ]), the sound found in the catch in uh-oh. In Arabic, the alif represents the glottal stop pronunciation when it is the initial letter of a word. In texts with diacritical marks, the pronunciation of an aleph as a consonant is rarely indicated by a special marking, hamza in Arabic and mappiq in Tiberian Hebrew. In later Semitic languages, aleph could sometimes function as a mater lectionis indicating the presence of a vowel elsewhere (usually long). When this practice began is the subject of some controversy, though it had become well established by the late stage of Old Aramaic (ca. 200 BCE). Aleph is often transliterated as U+02BE ʾ , based on the Greek spiritus lenis Grekçe: ʼ; for example, in the transliteration of the letter name itself, Şablon:Transliteration.[4]
Kökeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Alef adı Batı Samicesinde "öküz" anlamına gelen sözcükten türemiştir (Kutsal İbranice אֶלֶף ʾelef, “öküz” sözcüğünde olduğu gibi[5]). Harfin biçimi ise olasılıkla bir öküz başını simgeleyen Mısır hiyeroglifine dayanan Proto Sina yazısındaki bir imden türemiştir.[6]
| Hiyeroglif | Proto Sina | Fenike | Paleoibranice | ||
|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
Fasih Arapçada أليف /ʔaliːf/ sözcüğü "uysal, evcil" anlamında kullanılmaktadır ki bu sözcük ألِف /ʔalifa/ "aşina olmak, alışık olmak" eyleminden gelmektedir, bu eylem ise /ʔ-L-F/ kökünden gelmektedir.[7] Çağdaş İbranicede de aynı /ʔ-L-P/ (alef-lamed-pe) kökünden le’alef sözcüğünün geçmiş zaman ortacı me’ulaf gelmektedir, bu sözcük "(evcil hayvanlar için) eğitimli" veya "(vahşi hayvanlar için) evcilleştirilmiş" anlamında kullanılır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Oldest alphabet found in Egypt". BBC News. 1999-11-15. 2017-06-07 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2014-08-01.
- ^ Goldwasser, O. (2010). "How the Alphabet was Born from Hieroglyphs". Biblical Archaeology Review. 36 (2): 40–53. 2021-11-28 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-07-31.
- ^ "Strong's Hebrew: 504. אֲלָפִים (eleph) -- cattle". biblehub.com. 2020-06-16 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-07-31.
- ^ Andersen, F.I.; Freedman, D.N. (1992). "Aleph as a vowel in Old Aramaic". Studies in Hebrew and Aramaic Orthography. Winona Lake, Indiana: Eisenbrauns. ss. 79–90.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;:02isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Meet The Animal That Inspired The Letter A". Everything After Z. Dictionary.com. 2014-10-31. 2019-05-09 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2019-05-05.
- ^ Wehr, Hans (1994). A Dictionary of Modern Written Arabic: (Arabic-English) (4th bas.). Urbana: Spoken Language Services. ss. 28–29. ISBN 0879500034. Geçersiz
|url-erişimi=limited(yardım)