Kullanıcı:Abdullah sevilmiş

DODUKAN AŞİRETİ

Dodiki veya Dodukanlı Aşireti

Dodıki , Dodukan veya Dudikanlı olarak bilinen bu aşiret Botan Kökenli kürttür. Abbasiler dönemindeki Cizre Havzasının kuzey bölümlerini kapsayan aşiret guruplarındadır. Tarihçiler,Dodikanlıları(veya Dudıki) bu bölgede göçebe olarak yaşayan aşiretler ile kaynaşması nedeni ile bölge kültürünün etkisinde kaldıklarını ifade ederler. Bulundukları bölgeden dağılmaları Moğol ve Tatar saldırıları neticesinde gerçekleşmiştir.

Genel olarak, Urfa,Viranşehir,Dersim, Vangölünün Kuzey havzası,Saray’ın Heretil(Kapıköy), Diyarbakır’ın Yalankaz,Körtepe ve Taşdirek köyleri, Varto Erzurum,Cizre, Fırat boyları ile Birecik taraflarında yaşarlar. Duderi veya Düderiyan aşireti ile bağlantılarının olup olmadığı net olarak bilinmemektedir. Bazı kaynaklar yarı göçebe hayatı yaşayan düderyanlıların bir kolu olduklarını ileri sürerler. Ancak bu tezi doğrulayacak net bilgiler bukunmamaktadır. Mardin yöresinde yaşayan Dodikanlıların en önemli ailelerinden biri Mala Xelef paşa ailesidir.

18.yüzyıldan itibaren büyük bir kısmı Milli aşiret konfederasyonu içinde göçebe olarak kalmışlardır. İngiliz General ve doğubilimci Mark Sykes”The Kurdis tribes of the Ottoman Empire” isimli eserinde Dodikan’lıların “Semi- nomadic” göçebe ve yarı göçebe olarak yaşadıklarını, Varto çevresinde yaklaşık beş köylerinin olduğunu ve ağırlıklı olarak zazaca konuştuklarını kayd eder.

Xana Emerali “Êzidati-Cıvak Sembol Rıtuel” isimli eserinde Dodıkanlıların bir dönem Yezidi inancını benimsediklerini ve Yezidi kast’ının Miridxane ocağına bağlı olduklarını yazar, Ancak günümüzde hala yezidi inancını sürdürenlerin olup olmadığı net olarak bilinmemektedir.

Esasında çalışkan ve barışçıl bir aşiret olmalarına rağmen zaman zaman komşu aşiretler ile olan kavgalar nedeni ile husumetler olsa da verilen barış yemekleri ile barış sağlanmaktadır.

Dodikanlılar, Sultan 2.Abdulhamit’in Kurmuş olduğu Hamidiye alaylarında, Viranşehir dekiİbrahim Paşa yönetimindeki Milli Aşireti Mirlivasında 550 Suvari ve 250 piyade olmak üzere 800 kişi ile katkı vermişlerdir.

2000' Doğru Dergisinin 1987 yılında hazırladığı "Aşiretler raporu" isimli araştırmada Dodikan Aşireti şu bilgileri vermektedir.;Diyarbakır Merkez İlçede Yaşaynların; Nüfusu:200 kişi (1987 yılı itibari ile), Dinleri Müslüman (Şafii)Dilleri:Kırmanç Kürtçesi, İleri gelen Aileleri: Merkez ilçesde yaşayan Atakaya ailesi, oturdukları Yerler:Merkez ilçeye bağlı,taşdirek,Yalankaz ve Körtepe köyleri,

İsyanlara katılmamış ve yarı göçebe hayat yaşarlar.

Urfa İlinde yaşayanlar; Nüfusları:553 kişi(1987 yılı verileri),Dilleri:Kırmanç Kürtçesi,Din:İslam(Şafii) , İleri Gelen Aileler: germen Köyündeki Özkan ailesi,oturdukları yerler:Viranşehir:Germen,Evcimen ve oğlakçı köyleri.

Yerleşik hayat yaşarlar, kendi aralarında geçimsizlikleri varsa da başka aşiretler ile gayet geçimli ve iyi ilişkileri vardır.