Kondrül
Kondrül (Antik Yunanca: χόνδρος hondros; tane) kondiritlerde bulunan yuvarlak taneciklerdir. Kondrüller erime veya asteroitlere katılmadan erimiş damlacıklar halinde oluşur. Kondrüller Güneş Sistemi'ndeki en eski katı materyallerden biri ve gezegenlerin oluşumunda büyük bir rolü olduğundan dolayı, kondrüllerin oluşumunu anlamak gezegen sistemini anlama konusunda hatırı sayılır bir öneme sahiptir.[1]
Sıklık ve büyüklük
[değiştir | kaynağı değiştir]Farklı gruplarda taşlı, metalik olmayan göktaşları - kondirit denilen - yine farklı oranlarda kondrüller içerir. Genellikle karbon içeren kondiritler en az oranda kondrül içerir. Buna karşın sıradan ve enstatite kondiritleri en fazla oranda kondrül içerir. Sıradan kondiritler dünyaya düşen göktaşlarının %80'inde bulunduğundan ve bu sıradan kondritlerin her biri %60 - %80 arasında kondrül içerdiğinden, dünyaya göktaşlarından gelen materyallerin çoğu (tozların haricinde) kondrüllerden meydana gelir.
Kondrüller birkaç mikrosantimlik çaptan, 1 santimetrelik çapa kadar değişiklik boyutlarda bulunabilir.
Mineraloji ve Petroloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Çoğu kondrül büyük miktarda silikat mineralleri olan olivin ve piroksen içerirken, camsı ya da kristalimsi olan feldspatik bir madde tarafından çevrilir. Az miktarda diğer mineralller de mevcuttur. Bunlara örnek olarak: demir sülfat, metalik demir-nikel oksit (kromit, fosfat, merilit). Daha nadir bulunan kondrül çeşitleri daha çok feldspatik materyal (camsı ya da kristalimsi) silisyum dioksit veya metalik demir-nikel içerebilir.
Kondrüller geniş miktarda doku farklılığı gösterebilir. Bu kondrül dilimlendiğinde ve cilalandığında kendini gösterir. Bazılarının dokusu eridikten hemen sonra hızlı bir soğuma örneği gösterir. Oldukça iyi taneleşmiş piroksence zengin kondrüller lifli kristalleri döndürür ve sadece birkaç mikrometre ve altındaki boyutta olanlara cryptocrystalline kondrütler denir. Piroksen lifleri daha kalın olduğu zaman, yüzeydeki herhangi bir merkezden yayılabilir ve böylece radial veya excentroradial doku oluşmuş olur. Olivince zengin kondrüller o minerale yakın özellikler gösterebilir ve devamlı bir şekilde olivin kabukları tarafından çevrelenmiş olup, feldspatik cam tabakalar arasını doldurur. Bu tabakaya çizgili doku denir. Diğer iyi gözlenmiş hızlı soğuma sonucu oluşmuş dokular dendrit (kristal), huni şeklinde olivin taneleri ve tamamı camdan oluşan kondrüllerdir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Connelly, J. N.; Bizzarro, M.; Krot, A. N.; Nordlund, A.; Wielandt, D.; Ivanova, M. A. (2012). "The Absolute Chronology and Thermal Processing of Solids in the Solar Protoplanetary Disk". Science. 338 (6107): 651–655. doi:10.1126/science.1226919. PMID 23118187.
