Kodiak Adası
| Kodiak (Qik’rtaq) | |
|---|---|
 | |
| Coğrafya | |
 | |
| Koordinatlar | 57°28′K 153°26′B / 57.467°K 153.433°B |
| Takımadası | Kodiak Takımadası |
| Denizi | Pasifik Okyanusu |
| Yüzölçümü | 9,311,24 km2 |
| Siyasi | |
| Adadaki ülke(ler) | |
| Eyalet |  Alaska
|
| Yerleşim yerleri |
|
| Demografi | |
| Nüfus | 13,309 (1.990) |
| Etnik grup(lar) | Supikler |
Kodiak Adası (İngilizce Kodiak Island, Supikçe Qik’rtaq «ada»), Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin güneyinde, Alaska Körfezinde bulunan Kodiak Takımadası'nın en büyü adası. Alaska Yarımadasından Shelikof Boğazıyla ayrılır. Hawaii'den sonra ABD'ye bağlı ikinci büyük adadır. Adanın yerlileri Eskimo halklarından Pasifik Yupikleri de denen Supiklerdir ve bunların çoğu Rus Amerikası'nın ilk yıllarında 14 Ağustos 1784 tarihinde Grigoriy Şelihov önderliğindeki Rus kürk tüccarları tarafından Awa’uq Katliamı denen saldırıda katledilmişlerdir.
Uzunluğu 160 km'yi bulur; genişliği ise 19–96 km arasında değişir. Genel olarak dağlık bir yapısı vardır. Yüksekliğin 1.500 m'yi geçtiği doğu kesimleri sık ormanlar, daha alçak kesimleri ise çayırlarla kaplıdır. Kuroşio (Japon Akıntısı) adaya ılık ve nemli bir hava getirir. 1941'de kurulan ve 7.345 km²'lik bir alana yayılan Kodiak Ulusal Yabanıl Yaşamı Koruma Alanı, adanın yüzde 75'ini kaplar ve kahverengi dev Kodiak (Alaska) ayılarını barındırır. Kuzey açıklarında Afognak, güney açıklarında da Trinity adaları bulunur.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Rus kürk taciri Stefan Glotov'un 1763'te keşfettiği adanın Kikhtak (Eskimo dilinde "ada") olan adı 1890'da Kadiak, 1901'de de Kodiak olarak değiştirildi. Adadaki ilk yerleşme güneydoğudaki Three Saints (Üç Azizler) Koyunda Grigori Şelihov tarafından kuruldu (1784). 19. yüzyıl boyunca ayıbalığı, susamuru ve balina avcılığı üssü olarak kullanılan ada, ABD'den Alaska'yı satın almasıyla 1867'de Rus egemenliğinden çıktı.
Rus Amerikası döneminin kurulum yıllarında Alaska'da 14 Ağustos 1784 tarihinde Rus kürk tüccarı Grigoriy Şelihov önderliğinde misket tüfeği ile savaş topları bulunan 130 kadar Rus promışlennik tarafından Kodiak Takımadası'nın üçüncü en büyük adası olan Sitkalidak adasının orta güney ucunda Partition Cove denen koyun ortasında yer alan üstü düz uçurum gibi yüksek Awa’uq kaya-adacığına sığınan Kodiak Adası'ndaki Qik'rtarmiut kabilesinden Supiklerin 2000 (ya da daha fazla: 2.500-3.000[1]) kadarı Awa’uq Katliamı denen saldırıda çoluk çocuk intikamvari vahşice katledilmiş[2][3] ve saldırıda Ruslardan herhangi bir kayıp verilmemiştir.[1]
ABD Tarım Bakanlığı 1900'lerin başında adada deneysel bir sığır yetiştirme istasyonu kurdu. Ama Katmai Dağının yakınlarındaki Novarupta Yanardağının püskürmesinden sonra ada küller altında kaldığından, tarımsal etkinlikler bir süre kesintiye uğradı. 1964'teki şiddetli deprem adanın 150–180 cm alçalmasına ve sismik dalgaların yol açtığı büyük bir yıkıma neden oldu.
Sonraki yıllarda çeşitli yatırımlarla gelişen adadaki başlıca ekonomik etkinlikler arasında mandıracılık, koyun ve sığır besiciliği, balıkçılık, konservecilik, kürk avcılığı ve bakır madenciliği sayılabilir.
Adanın yönetim merkezi Kodiak hem balıkçı limanı, hem de bir deniz ve hava üssüdür.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b The Afognak Alutiiq People: Our History and Culture 13 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Alutiiq, a wholly owned subdiary of Afognak Native Corporation, July 2008
- ^ Lydia T. Black (1992), “The Russian Conquest of Kodiak.” In: Anthropological Papers of the University of Alaska. Vol. 24, Numbers 1-2. Fall. Department of Anthropology, University of Alaska Fairbanks
- ^ Lydia T. Black (2001), “Forgotten Literacy.” In: Looking Both Ways: Heritage and Identity of the Alutiiq People. Crowell, Aron, Amy Steffian and Gordon L. Pullar, eds. Fairbanks: University of Alaska Press
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kodiak Adaları Resmi websitesi 25 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
