İçeriğe atla

Kocaali

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kocaali
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
Türkiye'de bulunduğu yer
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlSakarya
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamHaluk Koç
 • Belediye başkanıTuran Yüzücü (AK Parti)[1]
Yüzölçümü
 • Toplam315 km²
Rakım50 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam25.497
 • Kır
-
 • Şehir
22.845
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu54800
İl alan kodu0264
İl plaka kodu54

Kocaali, Sakarya ilinin ilçesi, Karadeniz Bölgesi'nin sahilde yer alan en batıdaki yerleşim birimidir.[4]

Başlıca geçim kaynakları; fındık tarımı, hayvancılık ve turizmdir.

14 km uzunluğunda 500 metre genişliğinde kum plajı bulunmaktadır. İlçenin güneyinden başlayan Maden Deresi kuzeyde Karadenize dökülmektedir. İklim tipik Karadeniz iklimi özellikleri göstermektedir. Tarihi özelliği olan alanlar şunlardır; Maden Deresi'nde Osmanlı döneminden kalma maden ocakları Şerbetpınarı'nda manastır, Gümüşoluk (tarihte:Belazâr-Bolazar) köyüdür.[5] Ayrıca ilçede sahildeki yerleşim kurulumu ilçe belediyesinin aldığı kararla iki buçuk kat ve bahçe nizamlıdır. İstanbul'a iki saat Ankara'ya üç saat mesafede olup, sanayiciler için belediye olarak teşvik yapılmaktadır.[6]

Köken bilimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kocaali'nin ilk kuruluş yeri, bugün futbol stadının olduğu alandır. Burada adı Ceharköy olan yerleşme bulunuyordu. Halk günümüzde bu alana Ciharköy demektedir. Hastalık nedeniyle daha yükseklere, bugünkü yerine göç ederken halka yardımcı olan iri gövdeli Ali isimli kişiye izafeten adı Kocaali yapılmıştır.

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kocaali ve Karasu'nun 2003.05.02 tarihinde NASA tarafından 382 km yükseklikten çekilmiş uzay fotoğrafı.
Yıl Toplam Şehir Kır
1990[7] 28.405 10.131 18.274
2000[8] 30.676 13.793 16.883
2007[9] 24.521 13.089 11.432
2008[10] 24.622 12.921 11.701
2009[11] 24.141 12.560 11.581
2010[12] 22.983 12.080 10.903
2011[13] 22.203 11.841 10.362
2012[14] 21.387 11.575 9.812
2013[15] 22.666 22.666 veri yok
2014[16] 21.800 21.800 veri yok
2015[17] 21.050 21.050 veri yok
2016[17] 20.878 20.878 veri yok
2017[17] 20.858 20.858 veri yok
2018[17] 25.497 25.497 veri yok
2019[17] 22.938 22.938 veri yok
2020[17] 22.845 22.845 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Osmanlı devletinde köy: Ceharköy.
  • 1923-1954 arası Karasu ilçesine bağlı köy.
  • 1954 yılında Karasu'ya bağlı Bucak. (Bu tarihte Kocaali Belediyesi kurulmuştur.)
  • 1987 Kocaali ilçesi kuruldu.[18]

Göç sırasında hastalıklarla boğuşan halk oldukça iri gövdesiyle Ali isimli birisi her bakımdan yardımcı olmuş ve bu yüzden buranın adı Koca Ali olarak kalmıştır.[5]

Karasu kazasının temettuât defterlerine (1844) göre: Bolu vilayetinin havi olduğu kazalardan İzmit Kaymakamlığı dahilinde kâin Karasu kazasında mevcut olan divanlar; “Darıçayırı Divânı, Lâhna (Ortaköy) Divânı, İncirli Divânı, Belâzar Divânı, Koca Ali Divânı” dır (Bkz Divan).[19]

Tablo 1: Karasu Kazası'nın Tahmini Nüfusu 1844

Köy Hane Tahmini Nüfus
Akkum 13 65
Darıçayırı 84 420
Sinanoğlu 16 80
Ortaköy (Lahna) 51 255
Melen 40 200
Kuyumcullu 41 205
Yemlâk 57 285
İncirli 73 365
Belâzar 53 265
Kocaali 79 395
Toplam 507 2535

Kocaali'de 79 haneden 32'si çiftçilik yaparken, 43'ü denizcilikten gelir sağlamaktadır.[19] Karasu kazasında en fazla denizcilik geliri 36430 kuruş (denizcilik gelirlerinin %45'i) ile Kocaali divânı elde etmektedir.[19] Karasu kazasında köylerden toplanan vergi dağılımı şu şekildedir:

Köy Oran
Darıçayırı %18
Kocaali %17
İncirli %16
Ortaköy (Lahna) %11
Belâzar %10
Milan (Melen) %8
Kuyumcullu %7
Yemlâk %7
Akkum %3
Sinanoğlu %3

Kocaali'nin şu anki yeri tam olarak ilk yerleşim yeri değildir. Bugün futbol sahasının olduğu alanda Ceharköy adıyla bir köy bulunmaktaydı. 1900 yılların başlarında sulak ve batak olan bu bölgeden kaynaklanan sıtma ve benzeri hastalıklar nedeniyle deniz seviyesinin yaklaşık 15 metre yükseltisi olan şu anki yerleşim yerine taşınmıştır.[20] Kocaali Sakarya'nın kuzeyinde Karadeniz sahilinde 40.000'e ulaşan nüfusuyla yıllara göre büyüklük gösteren bir ilçedir. Doğusunda Akçakoca, güneyinde Hendek, batısında Karasu ilçeleri bulunmaktadır.

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kocaali ilçesinin doğusundan denize dökülen Melen Çayı bulunur. Türkiye'nin Marmara bölgesindeki önemli rafting alanlarındandır. Melen Çayı'nın suyu yapılan bir regülatör ile içme suyu olarak İstanbul'a gönderilmektedir.[21] İstanbul'un 40 yıllık su ihtiyacını karşılayacak olan Melen Projesi suyunu ilçe sınırları içinden alır.[21] Yapımı devam eden Melen Barajı ile hem elektrik üretilecek hem de daha fazla içme suyu İstanbul'a gönderilecektir.

Doğa turizmi için de uygun olan Çam Dağı; Kocaali ilçesinin güneyindedir. Çam Dağı'nın KD yamaçlarından kaynağını alan Lahna Deresi (Çamdağı Deresi) Ortaköy'de Melen Çayı'na dökülür. Lahna Deresi vadisinin büyük kısmı Melen Barajı suları ile altında kalacaktır.

İklimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kocaali'de Kışları fazla soğuk olmayan yazları da fazla sıcak olmayan, yağışın bol ve mevsimlere düzenli dağılmış olduğu Karadeniz iklimi etkilidir.[22] Yıllık ortalama sıcaklık 13,2 °C, en sıcak ay 21 °C ile Temmuz, en soğuk ay 5,4 °C ile Ocak'tır. Yıllık yağış ortalaması 917 mm, en az yağış 52 mm ile Mayıs ayında, en fazla yağış 123 mm ile Aralık ayında düşer.[23] Kocaali Karadeniz'in batı kıyıları ile birlikte bağıl nemin en yüksek olduğu bölgede yer alır.[24]

Bitki örtüsü

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kum zambağı

Karadeniz İkliminin etkili olduğu Kocaali'de doğal bitki örtüsü kışın yaprağını döken geniş yapraklı nemcil ormanlardır. Ormanlardaki ağaç türleri: Kayın, gürgen, meşe, Kestane, ıhlamur, kızılağaç, yabani kavak, Çam dağında iğne yapraklı çam türleri (sarıçam, köknar, karaçam) görülür.

Kıyıda dar bir şerit üzerinde özellikle kireçtaşı (kalker) tabakaları üzerinde Akdeniz iklimi çalı türleri olan makiler görülür. Bunlar; katran, funda, süpürge çalısı, taflan, kızılcık, tesbih, sarmaşık gibi türlerdir. Bunlar tarla sınırlarında kışın yaprağını dökmeyen bodur ağaç, çalılıklar şeklinde gözlenir. Şerbetpınarı köyünde daha geniş alanlarda bulunan defne yapraklarının toplanarak ihraç edilmesine çalışılmaktadır.

Orman altı bitki örtüsünde görülen bitkiler; Ormangülü (komar), karayemiş, dağyemişi (kocayemiş), kızılcık, şimşir, alıç, kuşburnu, böğürtlen, funda, sarmaşık, eğrelti otu, Ispıt (Kaldırek – Kaldirek – Kaldirik), çuha çiçeği, melocan dikeni.

Nesli tehlikede olan ve ülke dışarısına çıkarılması yasak olan Kum zambağı, Kocaali kumsallarında yaygın olarak bulunup, halkın gayretleriyle küçük alanlarda koruma altına alınmıştır.[25][26]

Tarım

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe ekonomisinde ana eksen fındıktır. Toplam arazinin %65'i tarım alanı, bunun da %85'i fındık bahçesi olarak kullanılmaktadır.[20] Faal iş gücünün %60'ı tarımla uğraşmaktadır. Yıllık ortalama 30.000 ton fındık üretimi ile Kocaali, Sakarya ilinin en çok fındık üreten ilçesi konumundadır. 8.798.000 adet fındık ağacı, 30.793 ton üretimle Sakarya'da ağaç sayısı ve üretim açısından birincidir.[27] 20.656 hektarlık tarım arazisinin 17.612 hektarında (%85) fındık tarımı yapılır.[27]

Kocaali'de 14 köyde 2900 kovan ile arıcılık yapılmaktadır.[27] Yıllık yaklaşık 10.000 kg bal üretilmektedir.[28]

Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]

2008 yılı itibarı ile; yıllık ortalama 35.800 ton fındık üretimi ile Kocaali, Sakarya ilinin en çok fındık üreten ilçesi konumundadır.[20][29] Ancak iklim ve diğer sebeplerle (aşırı yaz sıcakları, az yağmur, soğuktan dolayı don ile yanma) bu miktar yıllara göre değişebilmektedir. Fındık tarımında işletme ölçeği giderek küçülmekte, bu durum da yeni geçim alanları ve alternatif faaliyetler arayışını hızlandırmaktadır. Ancak, fındık dışındaki zirai faaliyetler genellikle aile ihtiyacını karşılayacak ölçüde kalmaktadır. 2005 yılında 4218 çiftçiye 90682,415 da için doğrudan gelir desteği, 4850 çiftçiye de mazot ve gübre destekleme ödemesi yapılmıştır. Kocaali'de 16'sı faal olan 33 adet sera ve kapalı tarla tabir edilen yarı sera bulunmaktadır. İlçede 410 pat-pat (Tırtır) tabir edilen el traktörü ve 815 adet 4 tekerli traktör olmak üzere 1270 traktör vardır.[28]

İlçede ekonomiye desteklemek için fındık dışında tavukçuluk, arıcılık ve süt sığırcılığı desteklenmektedir.[28] Özellikle halk tıbbında da kullanılan Kestane balı Kocaali adına tescillenerek,[30] üretimi artırılmaya çalışılmaktadır. 17 km'lik sahil bulunmasına rağmen balıkçılık gelişmemiştir. Liman veya balıkçı barınağı olamadığından balıkçılık küçük teknelere az sayıdaki kişi tarafından yapılmaktadır.

Kocaali'ye yeni kurulan 6500 m²'lik cam işleme fabrikası ilçenin en büyük sanayi tesisi olmuştur.[31] İlçede dört adet fındık kırma fabrikası faal olarak çalışmaktadır.

Turizm

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçede turizm kültür ve fındık festivali düzenlenmekte olup festivale uluslararası folklor gösterileri yüzme, fındık ayıklama, plaj voleybolu, futbol, tavla, güreş, bilek güreşi, maraton, yoğurt yeme ve çuval yarışı gibi etkinlikler düzenlenmektedir.

Ulaşım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kocaali'ye ulaşım üç yönden mevcuttur: İstanbul yönünden Adapazarı'nı geçtikten sonra Karasu istikametini takip ederek gelinebilir (78 km). Güneyde Hendek'ten girip Kocaali'ye gelinebilir (50 km). Ankara istikametinden ise Düzce Akçakoca ilçesinden gelinmektedir (mesafe 25 km).

Zonguldak-İstanbul kısmı yapılmaya çalışılan Karadeniz Sahil yolu Kocaali'den geçmektedir. Melen Çayı'ndan Sakarya merkeze kadar olan kısmı bitirilmiştir. Bu yol ile Kocaali-Sakarya arası duble kara yolu haline gelmiştir. Karadeniz Sahil Yolunun, Karasu üzerinden Karadeniz kıyısından İstanbul'a bağlanması ile Kocaali ekonomik olarak rahatlayacaktır.

Spor

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Güreş: Kocaali Güreş Takımı Kocaali halk eğitimin desteğinde faaliyetlerine devam etmektedir.[32] Güreş takımı il ve ulusal alanda başarılara sahiptir.[33]
  • Futbol: İlçede Sakarya amatör liglerinde mücadele eden iki futbol kulübü bulunur. Kocaalispor Bölgesel Amatör Ligi 8. Grup'ta mücadele etmektedir.[34][35] İlçeyi temsil eden diğer futbol kulübü Kocaalisahilspor'dur.[36]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Karasu Karadeniz Akçakoca
 
Karasu Kuzey Akçakoca
Batı   Kocaali    Doğu
Güney
Hendek Hendek Cumayeri


Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Başkan'dan". kocaali.bel.tr. 23 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024. 
  2. ^ "Sakarya" (PDF). İl ve İlçe Yüzölçümleri. hgk.msb.gov.tr. 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2014. 
  3. ^ "Kocaali ilçesi coğrafi bilgileri". yerelnet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2014. 
  4. ^ "Sınırları" (PDF). BATI KARADENİZ BÖLGESİ. ankara.edu.tr. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016. 
  5. ^ a b "Kocaali". sakaryakulturturizm.gov.tr. 29 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2014. 
  6. ^ "Fulcam, A.Ş.'den, belediyeye, jest". sakaryakuzey.com. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2014. 
  7. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  15. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  16. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  17. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Kocaali Nüfusu - Sakarya". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Sakarya Kocaali Nüfusu". nufusune.com. 
  18. ^ "Kocaali (Ceharköy)". SAKARYA TANITIM. sakarya.adalet.gov.tr. 25 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2015. 
  19. ^ a b c KINAY, Ali (2004). Karasu Kazasının Temettuat Defterleri (1844) ve Sosyo-Ekonomik Açıdan Tahlili. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 
  20. ^ a b c "Kocaali Tanıtım". kocaali.bel.tr. 16 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2014. 
  21. ^ a b "İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönetmeliği" (PDF). iski.gov.tr. Erişim tarihi: 3 Mart 2014. [ölü/kırık bağlantı]
  22. ^ "İklim". sakarya.com.tr. 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2014. 
  23. ^ "İklim: Kocaali". climate-data.org. 29 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2016. 
  24. ^ "Türkiye İklim Sınıflandırması" (PDF). mgm.gov.tr. 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Kasım 2016. 
  25. ^ "DOĞA KORUMA FAALİYETLERİ". sakarya.ormansu.gov.tr. 22 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2014. 
  26. ^ "Kum Zambağı, Kocaali'de Yaşatılıyor". sakaryakuzey.com. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2014. 
  27. ^ a b c "4.1.3. Meyve Üretimi". Sakarya Tarım Master Planı 2006. lidyadanismanlik.com. 1 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2014. 
  28. ^ a b c "Tarım". Tarım ve Ormancılık. www.kocaali.gov.tr. 16 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2014. 
  29. ^ Sakarya Tarım Master Planı 2002 sf:98
  30. ^ "Kocaali Kestane Balı tescillendi". sakaryahalk.com. 1 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2014. 
  31. ^ "KOCAALİ'YE HAYIRLI OLSUN". kocaali.bel.tr. 1 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2014. 
  32. ^ "Spora ve sporcuya destek". kocaali.com. 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2015. 
  33. ^ "Şampiyonluğa doymuyorlar". kocaali.com. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2015. 
  34. ^ "Kocaalispor hak ettiği yerde 1-0". kocaali.com. 15 Şubat 2015. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2015. 
  35. ^ "KOCAALİSPOR". tff.org. 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2015. 
  36. ^ "KOCAALİ SAHİL SPOR". tff.org. 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2015. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Kocaali ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kocaali&oldid=33516530" sayfasından alınmıştır