Kedi gözlü yılan
| Kedi gözlü yılan | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[1] | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Telescopus fallax (Fleischmann, 1831) | |||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||
Kedi gözlü yılan (Telescopus fallax), Colubridae familyasınına dahil Akdeniz ve Kafkasya bölgelerine özgü zehirli bir türdür.[2][3]
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kedi gözlü yılanın ortalama uzunluğu yaklaşık 60–70 cm, büyük örnekleri ise 100 cm uzunluğa ulaşabilir.[4] Gövde rengi gri, gri-kahverengi veya sarımsı-kahverengi olup, aralarında daha açık renkli çubuklar bulunan koyu dikdörtgen beneklerden oluşan sırt deseni vardır. Bu lekeler vücut gerisinde kuyruğa doğru soluklaşır ve belirsizleşir. Başın iki yanında bariz koyu kahverengi veya siyah şeritler vardır. Ventral bölgesi sarımsı beyaz, krem rengi veya açık pembe olup, satranç tahtası gibi dizilmiş koyu beneklere sahiptir. Vücudun ortasında ortalama 19 sıra pul bulunur ve bunların sayısı 17 ile 21 arasında değişebilir. Vücut pulları çıkıntısızdır, bu nedenle vücut pürüzsüz ve parlak görünür.[2][5][6]
Başı küçük ancak nispeten geniştir ve uzun, dar boynundan oldukça farklıdır. Kedi gözlü yılan adını kedilerinkine benzeyen dikey ve büyük gözbebeklerinden almıştır.[7] Genelde zehirli bir tür olarak kabul edilir, ancak arka dişlere sahip olduğu ve insanlara zehir enjekte etme yeteneği olmadığı için tehlikeli değildir.[2]
Coğrafi dağılım
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Kedi gözlü yılanın dağılım alanı kuzeydoğu İtalya'dan başlar güneye, Slovenya, Hırvatistan (bazı Adriyatik adaları), Bosna Hersek, güney Karadağ, Arnavutluk, Makedonya, güney Bulgaristan, Malta, Kıbrıs ve Yunanistan'ın (Girit gibi bazı Ege adaları) Akdeniz bölgesi boyunca uzanır.[1][2] Batı Asya'da dağılım alanı Türkiye'de başlar,[8] Suriye, Lübnan, İsrail, Irak, Ermenistan, Gürcistan (Kafkas Dağları) ve Azerbaycan'a kadar uzanır. Ayrıca güney Rusya ve İran'da (Kürdistan, İlam, Kirmanşah, Luristan ve Huzistan Eyaleti) popülasyonlar bulunur.[1][2]
Yaşam alanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Çoğunlukla çalılıklar, kayalıklar, açık ormanlık alanlar, bitki örtülü kumsallar (yalnızca Türkiye ve Avrupa), dağ bozkırları ve yarı çöller gibi biyotopları tercih ederler. Bazı popülasyonlar nadiren dağ ormanlarının kenarlarında kaydedilmiştir.[1] Ayrıca tarlalar, çayırlar ve kırsal bahçeler gibi insanların yaşadığı bölgelerde de bulunabilir. Bazı bölgelerde deniz seviyesinden yaklaşık 2000 metre yüksekliğe kadar görülebilir.[5]
Alt türler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kedi gözlü yılanın bilinen 5 alt türü bulunmaktadır.[2]
- Telescopus fallax cyprianus (Barbour & Amaral, 1927) - Kıbrıs
- Telescopus fallax fallax (Fleischmann, 1831) - Kuzeydoğu İtalya, Yunanistan (Paros, Mikonos, Antiparos, Girit, Kalymnos, Sisam, Kimolos, Milos, Korfu ve Syros adası ), Arnavutluk, kıyı Hırvatistan, Slovenya, Bosna-Hersek, Karadağ, Makedonya, güney Bulgaristan, Türkiye, Malta, Kıbrıs, İran, Irak, Suriye, İsrail, güney Rusya, Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan.
- Telescopus fallax iberus (Eichwald, 1831) - Ermenistan, Azerbaycan, güney Gürcistan, güney Rusya, kuzey İran ve doğu Türkiye.
- Telescopus fallax pallidus (Stepanek, 1944) - Girit, Gavdos, Elasa ve Christiana Adaları.
- Telescopus fallax syriacus (Boettger, 1880) - Lübnan, Suriye, Ürdün, güneydoğu Türkiye ve kuzey İsrail.
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Kayalıklar arasında gizlemeye çalışan Telescopus fallax -
Yunanistan Rodos adası -
Alman ressam Gustav Mützel tarafından yapılan bir Telescopus fallax çizimi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Aram Agasyan, Aziz Avci, Boris Tuniyev, Jelka Crnobrnja Isailovic, Petros Lymberakis, Claes Andrén, Dan Cogalniceanu, John Wilkinson, Natalia Ananjeva, Nazan Üzüm, Nikolai Orlov, Richard Podloucky, Sako Tuniyev, Uğur Kaya, Wolfgang Böhme, Rastko Ajtic, Varol Tok, Ismail H. Ugurtas, Murat Sevinç, Pierre-André Crochet, Ahmad Mohammed Mousa Disi, Souad Hraoui-Bloquet, Riyad Sadek, Yehudah Werner & Idriz Haxhiu (2009). "Telescopus fallax". IUCN Kırmızı Listesi. 2009: e.T157258A5062870. doi:10.2305/IUCN.UK.2009.RLTS.T157258A5062870.en. 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.
- ^ a b c d e f g "Telescopus fallax (FLEISCHMANN, 1831)". The Reptile Database. J. Craig Venter Institute. Erişim tarihi: 3 Ocak 2023.
- ^ "Telescopus fallax". Bütünleştirilmiş Taksonomik Bilgi Sistemi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2023.
- ^ Václav Laňka & Zbyšek Vít, Amfibieën en reptielen. Rebo Productions (1985), Pagina 204, 205. 90-366-0639-X.
- ^ a b Philippe Geniez, Guide Delachaux des serpents d'Europe, d'Afrique du Nord et du Moyen-Orient, éditions delachaux et niestlé, 2015, 978-2-603-01955-9.
- ^ J. Speybroeck, W. Beukema, B. Bok, J. van Voort, I. Velikov, Guide Delachaux des amphibiens et reptiles de France et d'Europe, éditions delachaux et niestlé, édition française de 2018 (édition originale de 2016), 978-2-603-02534-5.
- ^ Axel Kwet (2009). European Reptile and Amphibian Guide. New Holland Publishers. sid. 210. 978-1-84773-444-0
- ^ "Kahramanmaraş'ta ilk kez kedi gözlü yılan görüntülendi". CNN Türk. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2023.