İçeriğe atla

Kangar Birliği

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kangar Birliği, günümüzdeki Kazakistan Cumhuriyeti sınırları içerisinde Yedisu Bölgesi harici alanda kurulmuştur. Kangar ismi Orta Çağ Kazak, Özbek ve Karakalpak uluslarının parçası olan Kangly insanları için kullanılan bir isimdir.[1] Kangar Birliği'nin başkenti Ulytau Dağları'nda bulunuyordu. Üç kabilesi Kangar olarak bilinen Peçenekler, Oğuzlar, Karluklar ve Kimek-Kıpçaklar tarafından yenildikten sonra Bulgarlara saldırdı ve Doğu Avrupa'da Peçenek devletini kurdu (MS 840-990).

Kangar Birliği
659-750
Kangar Birliği
BaşkentTrans-İli Ala Dağları civarında
Resmî dil(ler)Eski Türkçe
Resmî din
Tengrizm
Tarihçe 
• Kuruluşu
659
• Dağılışı
750
Yüzölçümü
• Toplam
5000000 km2

Bugün etimolojistlerin Kangar ismi ile iki çıkarımı bulunmaktadır, Kang/Kang (Qang/Qang) Türkler için Baba,ilk ata ve , insan, adamlar anlamlarında Kanger'den geldiği düşünülmektedir. Bir diğer çıkarım ise Eski Türkçede Kangli sözcüğüdür,bu sözcüğün anlamı eski Türkçede Vagon, araçtır ve Kangly kabilesinin adı ile eşseslidir

Bağımsızlık

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çinliler Yedisu Bölgesini ele geçirdikten sonra, Kangar Kağanlığı bağımsız hale gelir .Sonrasında Güney Kazakistan ve Siri Derya topraklarında Çinlileri püskürtmeyi başarmışlardır.Siri Derya bölgesine özerklik vermişlerdir.Oğuz Türkleri Güney Kazakistan'da, Kimek Türkler İrtiş Nehrinde,Kumanlar Mugodyarda ve Kıpçaklar Kuzey Kazakistanda Kangarların boyunduruğu altına gimişlerdir.

7.Yüzyılın sonlarında Siri Derya şehirleri isyan edip Soğdiana halkları ile ittifak oluşturdurlar. İsyan başarılı oldu, ama Müslüman Arap orduları Soğdianaya güneyden saldırdılar. İsyanın etkisi azaldı ve Kangarlar Siri Derya şehirleri üzerinde kurdukları özerkliğe devam ettiler.

Birliğin çöküşü

[değiştir | kaynağı değiştir]

8.Yüzyılın başlarında Oğuz Konfederasyonu ve Taşkent şehri Kangar'dan ayrıldı.Araplar ise Sığnaks, Hucend ve Yaş gibi Kangar şehirlerine baskınlarına devam ettiler.Araplar Sogdiana'yı ele geçirdikten sonra Siri Derya şehirlerine kadar tüm Kangar şehirlerine saldırdılar. Araplar Güney Kazakistan'ı ele geçirdiler bundan sonra Oğuzlar Siri Derya'ya kadar tüm Kangar şehirlerini ele geçirdiler. Oğuzlar Kimak Kağanlığı ile ittifak antlaşması imzaladı. Ağır saldırılar ve işgallere dayanamayan Kangar Birliği dağıldı. Kargarlar'ın Batı kolu, Peçeneklerin kontrolü altına girdi. Topraklarını geri alan Hazar Kağanlığı Doğu Avrupa'da Kangar Halefi bir devlet kurdu. Ve birlik dağılarak Hazar Kağanlığına bağlı küçük bir devlet halini aldı.[2][3][4][5][6][7][8]

  1. ^ "Tolstoi V.P. Origin of the Karakalpak people//KSIE, Moscow, 1947. p.75". 8 Ağustos 2018 tarihinde |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) arşivlendi. 
  2. ^ Marshall Cavendish Corporation (2006). Peoples of Western Asia. p. 364.
  3. ^ Bosworth, Clifford Edmund (2007). Historic Cities of the Islamic World. p. 280.
  4. ^ Borrero, Mauricio (2009). Russia: A Reference Guide from the Renaissance to the Present. p. 162.
  5. ^ Tolstoi V.P. Origin of the Karakalpak people//KSIE, Moscow, 1947. p.75
  6. ^ M.Zakiev, Origin of Türks and Tatars, p.361, Moscow, "Insan", 2002, ISBN 5-85840-317-4
  7. ^ P.Golubovsky, Pechenegs, Torks, and Polovetses before Tatar invasion, SPb, 1884. p.55, in L.Gumilev, Ancient Türks, Ch.20 (In Russian)
  8. ^ Constantine Porphyrogenitus, De Administrando Imperio