Kız Jibek

1970 yapımı filme adanmış 2020 pul sayfası

Çimkent'te 1970 yapımı filme adanmış bir duvar resmi

1934 operasına adanmış 2006 pulu

Kız Jibek (Kazakça: Qyz Jybek), 16. yüzyıldan kalma bir Kazak şiirsel halk efsanesidir, Kazak ulusunda halkın kanlı çekişmelerden muzdarip olduğu dönemi anlatır. O zamanlar Kazak ulusunun her ilinin kendi hanı vardı ve her biri diğerinin yerini almaya çalışıyordu. Cesur savaşçı Tolegen ile güzel Jibek'in aşk hikâyesi, aile içi çekişmeler nedeniyle trajik bir şekilde sona erer. Tolegen, daha önce Jibek'in elini tutmaya çalışan Bekecan (rakip ailenin batır veya asilzadesi) tarafından iğrenç bir şekilde öldürülür. Jibek, Tolegen'in ölümünü öğrendikten sonra intihar eder.

Kazak Hanlığı'nın ilk olarak birçok bozkır boyunun oluştuğu 16. yüzyılın başlarında ortaya çıkan romantik destan, 19. yüzyılda kayda geçirildi. İlk olarak 1894'te Kazan'da bir Kazak etnograf ve şair Yusufbek Şeyhülislamoğlu tarafından hazırlanan bir versiyonda yayınlandı. Bugün, on altı orijinal destan versiyonu bilinmektedir.

Kız-Jibek şiiri dünya kültür mirası listesine dahil edilmiştir, 2008 UNESCO tarafından destanın 500. yıldönümü yılı ilan edilmiştir. Yıldönümü UNESCO'nun 2008 önemli tarihler takvimine dahil edilmiştir.

Uyarlamalar, çeviriler, basımlar

1934 yılında "Kız-Jibek" operası Abay Opera Binası'nda sahnelendi (müzik - Yevgeni Brusilovski, libretto - Gabit Müsirepov).

1970 yılında Kazakfilm efsaneye dayalı bir film uyarlaması yaptı.

1988 yılında şiir Kazak şair Bahıtcan Kanapyanov tarafından Rusçaya çevrildi.

2003 yılında Avrasya Halkları Destanları serisinde iki destan olan Kozi Körpeş-Bayan Sulu ve Kız-Jibek'in en iyi versiyonlarını toplayan bir kitap yayınlandı.