Kızıl Terör (İspanya)
| Kızıl Terör Terror Rojo | |
|---|---|
| İspanya İç Savaşı'nın bir parçası | |
 Cumhuriyetçi bir infaz mangası tarafından yapılan Katolikliğin kamusal varlığına bir saldırı örneği, Ağustos 1936 | |
| Bölge |  İkinci İspanya Cumhuriyeti |
| Tarih | 1936–1939 |
| Hedef | Katolik Kilisesi, Milliyetçiler |
Saldırı türü | Din karşıtı şiddet, Siyasi şiddet |
| Ölü | 38.000 ~ 72.344 |
| İşleyenler | Cumhuriyetçiler |
Kızıl Terör (İspanyolca: Terror Rojo) tarihçiler tarafından 1936'dan İspanya İç Savaşı'nın sonuna kadar neredeyse tüm sol grupların bazı kesimleri tarafından işlenen çeşitli şiddet eylemlerine verilen isimdir.[1][2][3] Mayıs 1931'de İspanya genelindeki Kilise mülklerine yönelik kundaklama saldırıları ve Cumhuriyetçi Hükümet'in klasik Katolik eğitimine yönelik yasaktan asla taviz vermeme ve katı bir şekilde uygulama konusundaki kararlılığı, İspanya'da Katolik Kilisesi'ne karşı dini zulüm içeren siyasi bir katliam kampanyasının başlangıcıydı. Cumhuriyetçilerin kontrolündeki hiçbir bölge sistematik ve din karşıtı şiddetten kaçamadı, ancak bu şiddet Bask Bölgesi'nde asgari düzeydeydi.[4] Şiddet, 1936 Temmuz'unda gerçekleşen sağcı askeri darbenin ardından çoğunluğu oluşturan 6.832 Roma Katolik rahibi, İspanyol soyluları, küçük işletme sahipleri, sanayiciler, muhafazakar politikacılar ve sağ eğilimli partilerin veya Stalin karşıtı Sol'un bilinen veya şüphelenilen destekçileri de dahil olmak üzere on binlerce kişinin öldürülmesinden ve manastırlara, rahibe manastırlarına, Katolik okullarına ve kiliselere yönelik tahribat ve kundaklama saldırılarından oluşuyordu.[5]
İkinci İspanya Cumhuriyeti'nde siyasal kutuplaşma süreci çoktan başlamıştı. Parti içi bölünmeler giderek keskinleşiyordu ve bir bireyin Katolikliği sürdürüp sürdürmemesi partizan sadakatinin bir işareti olarak görüldü. Kilise, seçimlerde kendisini aşırı sola karşı koyan Muhafazakar ve aşırı sağ partilerle özdeşleştirmişti.[6]
Şiddet, Temmuz 1936'daki başarısız darbeden çok önce yaşanmış olsa da, hemen sonrasında Cumhuriyetçi bölgedeki devrimcilerin düşman olarak tanımladığı herkese şiddetli bir saldırı başlatıldı. isyanın başarısız olduğu yerlerde, sonraki birkaç ay boyunca, sadece bir rahip, bir din adamı veya sadece militan bir Hıristiyan ya da dindar bir örgütün üyesi olarak tanımlanmak, bir kişinin yargılanmadan idam edilmesi için yeterliydi.[7] Kızıl Terör'ün bazı tahminleri 38.000 ile ~72.344 can arasında değişiyor.[8]
Tarihçi Julio de la Cueva, "Kilise'nin... korkunç bir zulüm görmüş olmasına rağmen", olayların şimdiye kadar sadece "din bilginlerinin utanç verici tarafgirliğiyle değil, aynı zamanda çok sayıda tarihçi ve anı yazarının utanç verici sessizliği veya haklı çıkarma girişimleriyle" karşılandığını yazdı.[5] Helen Graham gibi analistler, Kızıl ve Beyaz Terörleri birbirine bağlayarak, acımasız şiddet kültürünün gelişmesine izin veren başarısız sağcı darbe olduğunu iddia ettiler: "Asıl şiddet eylemi, diğer barışçıl siyasi evrim biçimlerini öldürmekti."[9] Diğer tarihçiler, askeri ayaklanmadan çok önce sistematik dini zulüm ve devrimci terörün kanıtlarını bulduklarını ve İkinci İspanya Cumhuriyeti'nin destekçileri arasında ve hatta anayasası içinde dini hoşgörüye karşı "radikal ve antidemokratik" bir muhalefet olduğunu ileri sürdüler.[10] Bu tutum ve politikalar o dönemde, Cumhuriyetçi Miguel de Unamuno ve José Ortega y Gasset gibi isimlerden ve en sonunda Papa Pius XI'in Dilectissima Nobis adlı genelgesiyle sert eleştirilere maruz kalmıştı.
Kızıl Terör, özellikle İspanya Stalinist İspanya Komünist Partisi'nin, POUM ve diğer tüm Troçkistler ve anarşistleri yasadışı bir örgüt ilan etmesinden sonra, Cumhuriyetçi kesim içindeki siyasi katliam çekişmelerini de içeriyordu. Stalinistler, Komintern, NKVD ve GRU'nun yardımıyla, 1937'de Sovyetler Birliği'nde Uluslararası Tugaylara ve diğer tüm Cumhuriyetçi gruplara karşı aynı anda gerçekleştirilen Tasfiye'ye neredeyse tıpatıp benzeyen, toplu tutuklamalar, işkence altında sorgulamalar ve toplu infazlar içeren devrimci bir terör başlattılar. Stalinist resmi tarih, İspanya Cumhuriyeti'nin yenilgisinden Leon Troçki ve yandaşlarını sorumlu tutarken, tarihçiler Donald Rayfield ve Ronald Radosh, suçu Joseph Stalin'in, İspanya'ya gönderdiği askeri danışmanların ve Stalin'in İspanyol yandaşlarının üzerine atmışlardır. Cumhuriyetçilere yönelik Stalinist Kızıl Terör ve önce Francisco Franco'yu yenmek yerine İspanya'yı Soğuk Savaş dönemi Sovyet Bloku'nun "halk demokrasileri" için bir prototip haline getirme kararı, Cumhuriyetçilerin sonunu hazırladı.
İspanya İç Savaşı sırasında POUM'un bir parçası olarak savaşan İngiliz sosyal demokrat George Orwell, Sovyetlerin Cumhuriyetçi kesime uyguladığı Tasfiyeyi anılarında Katalonya'ya Selam'da anlatmış ve faşizm ile otoriter sosyalizmin aynı madalyonun iki yüzü olduğunu savunmak için Bin Dokuz Yüz Seksen Dört ve Hayvan Çiftliği'ni yazmıştır.[11][12] Tasfiyelere tanıklık eden eski Sovyet yanlısı Batılılar arasında John Dos Passos ve Arthur Koestler de benzer şekilde hayal kırıklığına uğradılar.
Son yıllarda, Kutsal Makam Kızıl Terör'ün yüzlerce kurbanını kutsadı (2007'deki tek bir törende 498 kişi kutsandı, bu Katolik Kilisesi tarihindeki en büyük kutsama sayısıydı).[13]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Unearthing Franco's Legacy, Julian Casanova, pp. 105-106, University of Notre Dame Press, 2010 0-268-03268-8
- ^ Payne, Stanley G. A History of Spain and Portugal, Vol. 2, Ch. 26, p. 650 (Print Edition: University of Wisconsin Press, 1973) (Library of Iberian Resources Online, Accessed May 15, 2007)
- ^ Beevor, Antony (2006), The Battle For Spain; The Spanish Civil War 1936-1939, p. 81 Weidenfeld & Nicolson
- ^ Mary Vincent, The Splintering of Spain, pp. 70-71
- ^ a b Cueva 1998
- ^ Hilari Raguer, Gunpowder and Incense, p. 115
- ^ Raguer, p. 126
- ^ Beevor, Antony. The Battle for Spain; The Spanish Civil War 1936-1939. Penguin Books. 2006. London. p. 87
- ^ Unearthing Franco's Legacy, University of Notre Dame Press, 0-268-03268-8 p. 7
- ^ Redzioch, Wlodzimierz (interviewing historian Vicente Carcel Orti) The Martyrs of Spain's Civil War, Catholic Culture
- ^ "1984: George Orwell's road to dystopia". BBC News. 8 Şubat 2013. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ Orwell in Spain. Penguin Books. 2001. s. 6.
- ^ "498 Spanish Civil War martyrs beatified at Vatican City - Catholic Online". 17 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2016.