Kızıl Ahmed Bey
Celaleddin Kızıl Ahmed Bey, 1461 yılında birkaç ay hüküm sürmüş son Candaroğulları Beyi. Beylik, kendisine ithafen zaman zaman kaynaklarda Kızılahmedlüler şeklinde de anılmıştır.[1]
| Kızıl Ahmed Bey | |
|---|---|
| 11. Candaroğulları Beyi | |
| Görev süresi 1461-1461 | |
| Yerine geldiği | İsmail Bey |
Bey oluşu
[değiştir | kaynağı değiştir]Kızıl Ahmed, kardeşi İsmail tahta geçince ona isyan ederek Osmanlı'ya sığındı. Ancak II. Murad direkt harekete geçmek yerine onu Bolu Sancağına atadı. Daha sonraki yıllarda tahta II. Mehmed geçti. Kızıl Ahmed, Osmanlı himayesi altında kaldığı süre II. Mehmed'i Candaroğulları üzerine bir sefer yapması için kışkırtıyordu.[2]
1461 yılında yapılan sefer sırasında Kastamonu'ya gelen Fatih Sultan Mehmed, şehrin beratını Kızıl Ahmed'e verdi.[3] İsmail Bey ise Sinop'a kaçtı. Padişah, Kızıl Ahmed ve Veli Mahmud Paşayı, Sinop'a yolladı. Mahmud Paşa, İsmail Beyi ikna etti ve şehri ondan teslim aldı. Kızıl Ahmed, yıllık 50.000 duka verme şartıyla Candaroğulları Beyi oldu.[4]
Hükümdarlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kızıl Ahmed Beyin hükümdarlığı uzun sürmedi. Fatih Sultan Mehmed, Kızıl Ahmed Beyi Trabzon Seferine giderken yanına aldı. Hemen dönüşünde ise onu Mora Sancağına yollayarak beylikten uzaklaştırdı ve Candaroğulları Beyliği, 1461 yılında resmen Osmanlı İmparatorluğuna bağlandı.[5]
İltica yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Kızıl Ahmed, Mora Sancağına gitmemiş, utancından ötürü kaçarak[1] Karamanoğlu İbrahim Beye sığınmıştı. Ancak burada da uzun süre kalmamış, Uzun Hasan'a iltica etmişti.[6] Kızıl Ahmed, burada iyi karşılandı. Hatta kendisine Van Gölü çevresinde bir ıkta bile verildi.[6] Kızıl Ahmed Bey, 1464 yılında Uzun Hasan'ın Karamanoğlu İshak'a karşı yaptığı sefere katıldı.
Uzun Hasan, sadece Kızıl Ahmed'i değil Anadolu'da zor durumda olan tüm beyleri himayesi altına alıyordu. Kızıl Ahmed ise Uzun Hasan'ı Osmanlı üzerine bir sefer yapması için kışkırtmaktaydı.[7] Zira Uzun Hasan'ın Osmanlı İmparatorluğunu yenmesi demek, beyliğini geri alması demekti.
Nihayet sefer gerçekleştirildi. Uzun Hasan, Kızıl Ahmed ve Bektaşoğlu Ömer Beyleri 30.000 kadar askerle Tokat üzerine (1472) yollamış; şehir yağma ve talan edilmişti.[7] Ancak en sonunda Otlukbeli Muharebesinin galibi Fatih Sultan Mehmed oldu.
Kızıl Ahmed Beyin bu seferden sonraki durumu hakkında elimizde çok bilgi bulunmamaktadır. Sefer sonrasında kendisiyle beraber birçok kişinin esir alındığı ve kellelerinin çeşitli yerlere gönderildiğinden bahsedilse de bu doğru değildir.[1] Sefer sonrasında Uzun Hasan tarafından kendisine verilmiş iktaya gittiği[8] ve Uzun Hasan'ın ölümünden sonra taht kavgalarına karıştığı da bilinmektedir.[9] Kızıl Ahmed Bey, II. Bayezid döneminde Osmanlı topraklarına geri dönmüş, Bolu kendisine dirlik verilmiş ve çeşitli seferlerde (1485) Sultanın yanında yer almıştır.[1] Kendisine ikta olarak verilen Filibe'de ölmüştür.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Özel
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Özcan, Abdulkadir. "Kızıl Ahmed Bey". TDV İslâm Ansiklopedisi. 25. (2002 bas.). Türkiye Diyanet Vakfı. s. 543. 4 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020.
- ^ Yücel, Yaşar (1980). a.g.e (1988 bas.), syf. 109.
- ^ Yücel, Yaşar (1980). a.g.e (1988 bas.), syf. 112.
- ^ Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1947). Büyük Osmanlı Tarihi: İstanbul'un Fethinden Kanuni Sultan Süleyman'ın Ölümüne Kadar. II (1988 bas.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. s. 49. ISBN 9756945117.
- ^ Yücel, Yaşar (1980). a.g.e (1988 bas.), syf. 117.
- ^ a b Yücel, Yaşar (1980). a.g.e (1988 bas.), syf. 118.
- ^ a b Yücel, Yaşar (1980). a.g.e (1988 bas.), syf. 121.
- ^ Yücel, Yaşar (1980). a.g.e (1988 bas.), syf. 122.
- ^ Yücel, Yaşar (1980). a.g.e (1988 bas.), syf. 123.
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yücel, Yaşar (1980). Anadolu Beylikleri Hakkında Araştırmalar I: Çoban-Oğulları Beyliği, Çandar-Oğulları Beyliği, Melikü’l-Ebsar’a göre Anadolu beylikleri (1988 bas.). Türk Tarih Kurumu Yayınları. ISBN 9789751600806. 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020.