Kıyı çökel taşınımı
Kıyı çökel taşınımı Dış etmen ve süreçlerin (fizksel parçalanma ve aşındırma) etkisiyle oluşan farklı boyutlardaki unsurların (silt, kum, çakıl gibi) bir yerden taşınarak veya suda eriyik halde bununan maddelerin dibe çökerek deniz, göl ve okyanus tabanlarında üst üste birikme olayıdır[1]
Kıyı bölgesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kıyı bölgesi hava, kara ve denizin birleşiminde olan ve bu etmenlerin etkisi altında kalan kıyı şeridi olarak bilinmektedir. Başka bir anlatımla, Diğer bir deyişle, dalga hareketlerindeki kinematik etkilerin hissedildiği deniz tabanı ile kıyı çizgisinin kara tarafında etkileşim mekaniğinin sona erdiği nokta arasındaki kıyı profilinin oluşturduğu deniz ve kara parçası olarak tanımlanabilir. Kıyı bölgesinin altındaki zemin farklı boyutlardaki taneli malzemeden oluşacağı gibi çatlaklı/ tabakalı malzemden de oluşabilir.[2]
Oluşumu
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kıyı bölgelerindeki sedimentin denize girişi; derelerdeki sedimentin taşınımı ve birikimne göre daha karışık şekilde olmakrtadır .Denize giriş yapan sedimentin bir kısmı kapalı koy ve limanlarda alıkonularak açık denize taşınmaları engellenir. Dalga hareketleri kıyı alanlardaki kayaçları vekıyı aşındırarak kıyı çizgisinin kara yönüne doğru ilerlemesine veya parçalanan maddeleri kıyıyönüne iterek kıyıda sediment birikmesine ve kıyı çizgisinin deniz yönünde ilerlemesine neden olur. Dalgalar kıyıdaki katı madde taşınımı kontrol eden ve kıyıya şekil veren temle unsurdur. Ayrıca dalgalar kıyı bölgesinde sabit kıyı çizgisi oluşumunu meydana getirir. Deniz dibi profili ve sabit kıyı çıgisi oluşumu birbiriyle alakalıdır. Bu oluşumlar ve kıyı çizgisi değişimi insanların iktisadi faaliyetlerine de bağlıdır. Kıyı alanları, rüzgâr, dalga, akıntı gibi çeşitli dış etmenler ve kendilerini besleyen akarsular gibi kaynakların ve kendilerinden malzeme kaybına yol açan çeşitli sebeplerin etkisi altında çok uzun bir süreçte, kum, çakıl ve kil gibi katı madde (sediment) taşınımı sonucunda dengeye ulaşır. Binlerce yılla ifade edilen bu süreçte sabit kıyı alanı yapısını bozacak bir faktör etkin olmadığı sürece, kıyı alanlarında önemli ölçüde erozyon (kıyı gerilemesi) veya yığılma (kıyı ilerlemesi) durumları ile karşılaşılmaz.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ JEOMORFOLOJİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ. Çantay Kitabevi. 2014. s. 64. ISBN 978-975-9060-85-5.
- ^ "KIYI EROZYONUNUN BOYUTLARI" (PDF). Türkiye Mühendislik Haberleri. 2002. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi" (PDF). Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2018. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.