Kısırlık
| Kısırlık | |
|---|---|
| Uzmanlık | ÜRoloji, reproductive endocrinology and infertility, kadın hastalıkları ve jinekoloji  |
Kısırlık veya infertilite, kadınlarda ve erkeklerde tıbbi nedenlerle çocuk sahibi olamama durumu. Tıpta kısırlık "herhangi bir korunma olmaksızın, düzenli cinsel ilişkiye rağmen bir yıl içerisinde çocuk sahibi olunamaması" şeklinde tanımlanır. Kısırlık sorunu erkek ve kadında eşit oranlarda görülür.
Nedenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kadınlarda
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yumurtlamada meydana gelen bozukluklar: Kadında en sık görülen kısırlık nedenidir.
- Tüplerin hasarlı olması: Tüplerin kısmen veya tamamen tıkalı olması sperm ile yumurtanın buluşmasını engelleyerek döllenme ve gebeliği olanaksızlaştırır.
- Endometriozis: Endometriozis rahim içini döşeyen dokunun (Endometrium) rahim dışında gelişmesi olarak ifade edilir.
- Rahime ait problemler: Rahim ağzındaki yapısal, enfeksiyona ait veya bu bölgedeki salgıyla (Mukus) ait bozukluklar kısırlık sebebi olabilir.
- Alerjik nedenler: Alerjik nedenler kısırlık nedeni olabilmekle birlikte teşhisleri ve tedavileri zordur.
Erkeklerde
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sperm üretiminde aksaklıklar: Sperm şekli, sayısı veya hareket kabiliyetindeki zayıflıktan kaynaklanır.
- Yapısal bozukluklar: Spermin üretim yeri olan testislerden dışarı çıkmasını engelleyen tam veya kısmi tıkanıklıklar kısırlık nedeni olabilir.
- Çevresel faktörler: Aşırı sıcakta çalışmak, sürekli oturmak, kimyasal maddeler solumak, kısırlık sebeplerinden birkaçıdır. Normal yaşamınızdaki faaliyetlerin birçoğu fazla olmasa da kısırlığa neden olabilir, örneğin işinizin stresli olması dahi kısırlığa sebep olabilir. Çocuğu olmayan insanların ilkin yaşam tarzlarında değişiklik yapmaları gerekir. Sigara içiliyorsa bırakılmalıdır. Alkolden uzak durulmalıdır. Sürekli oturulmamalı, sıcakta çalışmamalı, düzenli ve dengeli beslenilmelidir.
Belirtileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Halk arasında rüyalanma olarak bilinen zevk eksikliği (aniproforkent).
Kadının yaş ortalaması: 40 yaşını geçmiş kadınlarda kısırlık en sık rastlanılan belirtilerdendir.[1]
Erkeğin yaş ortalaması: ilerleyen yaşla beraber cinsel ilişki sayısının azalması nedeni ile gebe kalma şansında azalma olur.
Cinsel ilişki sayısı: Cinsel ilişki sıklığı gebe kalmayı etkileyen bir faktördür.
Teknolojinin gelişmesi ile erkek kısırlığı tedavisindeki en son yenilikler sayesinde artık gelişkin spermi olmayan erkeklere de testis dokusundan elde edilen spermleri kullanarak yardım edilebilmektedir. TESE operasyonlarıyla sperm testi 'sıfır' çıkan erkeklerin yarısında yeterli olgun sperm elde edilebilmektedir.
Türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Primer İnfertilite: Daha çok yeni evli çiftlerde görülen bir durumdur. Daha önce çocuk sahibi olmayan çiftler, fiziksel olarak bir sorun olmasa da, psikolojik sorunlar nedeniyle gebelik elde edilemeyebilir.
Sekonder İnfertilite: Daha önce çocuk sahibi olmuş ancak yeniden denerken doğal yollar ile gebelik elde etmekte zorlanan çiftler için geçerlidir.
Kalıcı İnfertilite: Genellikle “Nedeni Açıklanamayan Kısırlık” durumu olarak ifade edilmektedir.[1] 29 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Tanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kısırlık tetkikleri genelde 2 ile 5 günlük yapılan cinsel perhizin sonrasında erkek mastürbasyon sonrasında sperm örneği vererek laboratuvarda Dünya Sağlık Örgütünün kriterlerine uygun olarak değerlendirilmesi yapılmaktadır. Daha sonra verilen spermin sayıları, canlılık oranları, şekilleri ve hareketlilikleri incelenir.[2]
Kısırlık tanısı konurken spermlerde herhangi bir iltihap durumunun olup olmadığı ya da tıbbi bir tedavinin gerekli olup olmadığı araştırılmalıdır. Normal olarak Dünya Sağlık Örgütünün kriterine uygun olarak yapılan sperm tahlilinde 20 milyon sperm olmalıdır. Ancak bu spermlerin en azından yarısının canlı olması ya da ileriye doğru hareket etmiş olan sperm oranlarının ise bütün spermlerde en azından %25 olmalı ve normal şekilli spermlerin sayılarının da en azından %14 oranında olması gerekmektedir. Ayrıca şunu unutmamak gerekir; anormal çıkan bir tek “spermiyogramla“ erkek için kısırlık tanısının konulması uygun olmaz. Erkeğin spermi sonucunun dalgalanma göstermesinden dolayı anormallik durumunun en az 4 ile 6 hafta arasında iki kez tekrarlanması daha uygun olur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Kısırlığın belirtileri". www.cemficicioglu.com.tr. www.cemficicioglu.com.tr. 17 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017.
- ^ "Kısırlık tetkikleri nasıl yapılır ?". www.serdarkoc.net. Serdar Koç. 3 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]| Sınıflandırma | |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
| Üreme hakları | |
|---|---|
| Eğitim | |
| Aile planlaması | |
| Üreme sağlığı | |
| Hamilelik | |
| üreme tıbbı | |
| üreme tıbbı | |
| Ülkeler |
|
| Tarih | |
| Politika | |
