Kırışkal Höyüğü
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Kırışkal Höyük |
| il: | Gaziantep |
| İlçe: | İslahiye |
| Köy: | Kırışkal |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | Tescilli[1] |
| Tescil No ve derece: | 1886 |
| Tescil tarihi: | 13.02.1986 |
| Araştırma yöntemi | Kazı |
Kırışkal Höyüğü, Gaziantep il merkezinin kuzeybatısında, Kırışkal köyünün içinde bulunan, İslahiye ilçesinin 37 km. kuzeydoğusunda yer alan bir höyüktür. Sakçagözü Ovası'nda, Zincirli Höyük'ün 25 km. kuzeydoğusundadır. Höyük, yaklaşık olarak 250 x 200 metre boyutlarında ve 7 metre yüksekliktedir. Bu haliyle bölgenin orta çapta höyüklerinden biridir.[2]
Kazılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Prof. Dr. Uluğ Bahadır Alkım tarafından, 5 km. mesafedeki Gedikli Karahöyük'ün 1966 yılı kazıları sırasında, kaçak kazılardan köylülerce haberdar edilmesi üzerine tespit edilmiştir. Daha sonra 1967 ve 1970 yıllarında kazılar yapılmıştır.[2] 1970 yılı kazıları Türk Tarih Kurumu adına Milli Eğitim Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eski Önasya Dilleri ve Kültürleri Bölümünün katılımıyla Prof. Dr. Bahadır Alkım başkanlığında, Handan Alkım ve Doçent Dr. Refik Duru gözetiminde yapılmıştır. Bu ekip kazı çalışmalarını Tilmen Höyük'te ve Kırışkal Höyük'te sürdürmüştür.[3]
Tabakalanma
[değiştir | kaynağı değiştir]Tabakalanma konusunda bir yayın yapılmamıştır.[2]
Buluntular
[değiştir | kaynağı değiştir]Megalit görünüşlü yer altı yapısı 1966 yılında keşfedilmiştir. Bir sonraki yıl, pompa çalıştırılmasına karşın ovanın taban suyu nedeniyle mimari yapısı tam olarak anlaşılamamıştır.[4] Galeri, tepenin yamacından başlayarak eteğe doğru eğimli olarak doğu yönünde inmekte, sonra kuzeydoğuya dönmektedir. Bu iniş 29 metre devam ettikten sonra kayaya oyulmuş üç basamağa ulaşmaktadır. Galerinin her iki yanı oldukça itinalı bir şekilde moloz duvar tekniğinde örülmüş olup yer seviyesinde 1,10 metre, tavanda ise 0,70 cm. genişliktedir. Yüksekliği 1,80 metredir. Üst döşeme, yan yana koyulmuş Megalit görünüşlü monolitlerle örtülmüştür. Taban, başlarda sertleştirilmiş topraktır, ilerledikçe anakayaya gelmiş ve burası düzleştirilerek taban oluşturulmuştur. Galerinin sonunda kayaya oyulmuş küçük bir hücre bulunmaktadır. Bu hücrenin içinde taban suyu kaynamakta olup ikinci basamak hizasına kadar suyla doludur. Galerinin girişi ile hücre içindeki su seviyesi arasındaki yükselti farkı 6,30 metre kadardır. Tüm yapı içinde herhangi bir buluntuya rastlanmamıştır. Bu durumda, yapının dromoslu bir yer altı mezar odası olmadığı, yer altı kültü ile ilgili bir kutsal mekan olduğu düşünülmektedir. Kazı başkanı Prof. Dr. Bahadır Alkım, yapım tekniği olarak benzer iki yapıdan daha söz etmektedir. Bunlardan biri Gedikli Karahöyük nekropol'ünün güney tarafındaki yer altı yapısı ve Malatya'da 1966-67 yıllarındaki kazılarda ortaya çıkarılan yer altı yapısıdır.[5]
Bu yer altı yapısının Erken Tunç Çağı II ve Orta tunç çağı'nda (MÖ 2.100 – 1.900) kullanıldığı düşünülmektedir.[6]
Yer altı galerisi bir yer altı su kaynağına ulaşmaktadır. Yer altı suyuyla bağlantılı tünel yapısı Anadolu'da, Gre Virike Höyüğü ve Gedikli Karahöyük olmak üzere üç yerde görülmektedir.[7]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2012.
- ^ a b c "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2012.
- ^ Bahadır Alkım, Tilmen ve Kırışkal Höyük Kazıları (1970) 13 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Türk Arkeoloji Dergisi, 1970 Sayı 19 Sh.: 39
- ^ Bahadır Alkım, Sh.: 41
- ^ Bahadır Alkım, Sh.: 42
- ^ "mitolojisozlugu.com". 27 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2012.
- ^ Derya Yılmaz, Erken Tunç Çağı'nda Güneydoğu Anadolu'da Oda Mezar Geleneği 27 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Sayı 31 (2006) Sh.: 66