Kürt Dili Araştırma ve Geliştirme Derneği
| Kürt Dili Araştırma ve Geliştirme Derneği | |
|---|---|
 Derneğin logosu | |
| Kısaltma | Kürdi-Der |
| Kuruluş | 2006 |
| Kapanış | 21 Kasım 2016 |
| Konum | |
| Eşbaşkan | Nizamettin Toğuç |
Kürt Dili Araştırma ve Geliştirme Derneği (Kürtçe: Komeleya Lêkolîn û Pêşvexistina Zimanê Kurdî) veya kısaca Kurdi-Der, Türkiye'de Kürt dilinin akademik olarak araştırılıp geliştirilmesi amacıyla kurulan ve Kürtçe dilini öğretmeyi hedefleyen dernek.[1][2][3][4]
Hakkında
[değiştir | kaynağı değiştir]Nisan 2006'da derneğin kurulması için Diyarbakır Valiliği'ne başvurulmuş, valiliğin başvurudan 4 ay sonra verdiği cevapta "Bazı maddelerin çıkarılması koşuluyla" izin verileceği bildirilmiştir. Dernek, bu söz konusu maddelerde değişikliğe giderek tekrar valiliğe başvurmuş ve 25 Ağustos 2006'da kuruluşunu gerçekleştirmiştir. Ocak 2007'de ilk kongresini toplayan Kurdi-Der, kongrede 7 asil kişiyi yönetici olarak belirlemiş ve Mazhar Aktaş'ı derneğin genel başkanı seçmiştir. Sonraki süreçlerde seçilen diğer bazı yöneticiler hakkında tutuklama kararları verilmiştir.[5][6] Eşbaşkanlık sisteminin uygulandığı derneğin günümüzdeki eş başkanı daha önce milletvekilliği de yapmış olan Nizamettin Toğuç'tur.[7][8]
Dernek, anadil konusunun bir hak olduğu belirterek, bu amaçla çeşitli kampanyalar, konferanslar, paneller düzenlemekte ve çeşitli eğitim kurullarının kurulmasına öncülük etmektedir.[9][10][11][12] Bu etkinliklere bazı il ve ilçe belediyeleri de destek vermiştir.[13][14][15] Bununla birlikte dernek, Kürtçe dil bayramı ilan edilen her yılın 15 Mayıs'ında çeşitli etkinlikler ve kutlamalar yapmaktadır.[16][17]
Kapatılması
[değiştir | kaynağı değiştir]21 Kasım 2016'da çıkarılan 677 sayılı kanun hükmünde kararname ile "terör örgütlerine veya Millî Güvenlik Kurulunca devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı olma" gerekçesi ile kapatılmasına karar verildi.[18]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Bağlarlı Kadınlara Kürtçe Eğitim". 28 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ Van Kurdi-Der'de Kürtçe eğitim için kayıtlar Pazartesi başlıyor[ölü/kırık bağlantı], Erişim tarihi: 13 Ağustos 2016.
- ^ Kurdi-der'de yeni kayıt dönemi başladı 27 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 23 Şubat 2013, Erişim tarihi: 13 Ağustos 2016.
- ^ Kolcak, H. (2015). A New Constitution for a Stable Nation: A Constitutional Study on the Long-Running Kurdish Question in Turkey 17 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Journal of Ethnic and Cultural Studies, 2(1), s. 29-48.
- ^ Ozan Kılınç’ın tutuklanmasına tepki: Dil ve kültür çalışmaları Suç değil 14 Ağustos 2016 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi, Erişim tarihi: 13 Ağustos 2016.
- ^ Kurdi-Der Eş Genel Başkanı Ozan Kılınç tutuklandı 2 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., İMC TV, 29 Mayıs 2016, Erişim tarihi: 13 Ağustos 2016.
- ^ Kürdi-Der’de yeni dönem 26 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 7 Ağustos 2016, Erişim tarihi: 13 Ağustos 2016.
- ^ Şanlıurfa'da Dbp ve Kurdi-Der Yöneticileri Gözaltına Alındı 25 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 3 Haziran 2016, Erişim tarihi: 13 Ağustos 2016.
- ^ Ve ilk Kürtçe ilkokul resmen kuruldu 13 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Odatv, 10 Eylül 2014, Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016.
- ^ "Kurdi-Der, anadilde eğitim hakkının verilmesi için dilekçe verdi". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ Başkale’de KURDİ-DER Tarafından Kreş Açıldı 14 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hürriyet, 21 Şubat 2016, Erişim tarihi: 13 Ağustos 2016.
- ^ Kürdi-Der: Anadilde Eğitim Kampanyası Sürecek 30 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 5 Ekim 2013, Erişim tarihi: 13 Ağustos 2016.
- ^ Edremit Belediyesi'nden Kürt Dili Paneli 12 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 19 Şubat 2015, Erişim tarihi: 15 Ağustos 2016.
- ^ Kayapınar Belediyesi 2016/55 – Kürdi- DER 15 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 15 Ağustos 2016.
- ^ Bağlar Belediyesi, Kurdi-Der ve Eğitim-Sen ile Protokol İmzaladı 26 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 15 Ağustos 2016.
- ^ "15 Mayıs Kürt Dil Bayramı: 'En güzel dil anadili'". 15 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ Van Kurdî-Der Sertifika Töreni Düzenledi[ölü/kırık bağlantı], 22 Şubat 2016, Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016.
- ^ "KHK ile kapatılan 375 dernek (Tam liste)". NTV.com.tr. 22 Kasım 2016. 23 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2016.