Isaac Deutscher
Isaac Deutscher, (Isaak Deutscher olarak da yazılırdı), (3. Nisan 1907, Chrzanów, Galiçya, Avusturya-Macaristan - 19. Ağustos 1967, Roma, İtalya), Polonyalı - İngiliz yazar, gazeteci ve komünist tarihçi.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Isaac Deutscher, Ortodoks Yahudi bir aileye mensuptu. Dedeleri, 16'ncı yüzyılda Almanya'nın Fürth şehrinden Galiçya'ya göç etmişlerdi.
Deutscher, Ortodoks Yahudilikin katı kurallarına göre yetiştirildi; İbranice öğrendi, Tevrat ve Talmud okudu. İlk başlarda Siyonizm'e de ilgi gösterdi.
"Tanrı'yı sınamak" niyetiyle kutsal Bar Mitzvah esnasında bir yahudi türbesinde koşer olmayan yiyecekler yediğinde, başına bir şey gelmediğini görünce imanını kaybetti ve ateist oldu. 16 yaşındayken bir Polonya edebiyat dergisinde çoğunlukla mistik içerikli Yidiş ve Lehçe şiirler yayınladı ve İbranice, Latince, Almanca ve Yidiş makalelerini Lehçeye tercüme etti. 1939'a kadar geçimini çoğunlukla düzeltmen olarak temin etti.
1926'da Pilsudski'nin askerî diktatörlüğü altında yeraltına itilen Polonya Komünist Partisi'ne katıldı. 1929/30'da askerlik hizmeti sırasında da parti adına propaganda yaptı. Yidiş lisanında yayımlanan sosyalist bir gazete çıkardı ve komünist basın organları için yazılar kaleme aldı. 1932'de komünist partinin Almanya'daki çizgisin eleştirdiği, sosyal demokrasi ile nasyonal sosyalizmin birbirlerinin rakibi değil, ikiz kardeş olduklarını ifade ettiği için partiden ihraç edildi.[1][2]
Deutscher, o zamanlar Polonya Komünist Partisi içindeki muhalif sol kanada mensuptu. Bu grup, bir dönem Sovyet Rusya'da Leon Troçki liderliğindeki Sol Muhalefet'i de destekledi. Fakat Troçki, Eylül 1938'de Dördüncü Enternasyonal'i kurduğunda, Polonyalı grup kuruluş kongresinde Troçki aleyhinde oy kullandı.[3] Deutscher Troçki'nin hamelesini "erken" bulduğu gerekçesiyle reddetti.Ne var kî, Deutscher ilerleyen süreçte bu gruptan da ayrıldı ve bir daha hiçbir siyasî partiye katılmadı.[4]
Isaac Deutscheri 1936 yılı ağustosunda Zinoviev, Kamenev ve arkadaşları aleyhindeki Moskova Davalarıhakkında bir risâle kaleme alarak dava sürecini, yöntemlerini ve içeriğinin manipülasyondan ibaret olduğunu ilân etti. Nisan 1939'da Polonyayı terk etti ve bir Polonya gazetesinin muhabiri olarak Londraya gitti. Deutscher, Londradan Stalin'in dış politikasını ve savaş taktiklerini sosyalist bir bakış açısıyla eleştirdiği siyasi yorumlar yazdı.
1940 sonbaharında İskoçyada kendi egemenliği altında askeri üsleri bulunan Władysław Sikorski liderliğinde sürgündeki Polonya ordusuna rapor verdi. Orada, şüpheli bir kişi olarak, Polonya hükümeti tarafından sürgünde tutulan ve ağırlıklı olarak siyasî sakıncalıların, eşcinsellerin ve Yahudilerin gözaltında tutulduğu bir toplama kampına gönderildi.[5] Deutscher'in biyografi yazarı Ludger Syré'ye göre, Kircaldy yakınlarındaki Ladybank kampı, "gerçek bir ceza kampı değildi", ancak amaç onu "tehlikeli bir kızıl isyancı" olarak "sessiz tutmaktı" ve "ağır cephane taşımak zorunda bırakılmıştı". Deutscher kampta kaldığı sürede İngilizce öğrendi ve kamptan güncel haberleri aktaran bir "tercüme bürosu" kurdu.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Tamara Deutscher: Isaac Deutscher 1907 – 1967. In: Isaac Deutscher: The Non-Jewish Jew and other essays. London 1981, S. VIII. Wiederveröffentlicht auf der Homepage des Isaac Deutscher Preises
- ^ Walter Laqueur: Mythos der Revolution. Deutungen und Fehldeutungen der Sowjetgeschichte. Eine Studie. S. Fischer, Frankfurt 1967.
- ^ Helmut Dahmer: Isaac Deutscher (1907–1967). Ein skeptischer Trotzkist 11 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., SoZ - Sozialistische Zeitung, Mai 2007, abgerufen am 25. Mai 2019.
- ^ Neil Davidson: Isaac Deutscher: the prophet, his biographer and the watchtower 11 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [Isaac Deutscher, der Prophet, sein Biograph und der Wachturm], International Socialism, Issue 104, Oktober 2004, abgerufen am 25. Mai 2019.
- ^ "The Jewish Chronicle, Life inside the concentration camps of Scotland". 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
- ^ Ludger Syré: Isaac Deutscher. Marxist, Publizist, Historiker. Sein Leben und Werk 1907-1967. Hamburg 1984, S. 66–67.
