İçeriğe atla

Ipswich

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ipswich
Borough of Ipswich
Ipswich Doklari Common rıhtımı
Ipswich arması
Arma
Ipswich'in Suffolk Kontluğu ve İngiltere'deki konumu
Ipswich'in Suffolk Kontluğu ve İngiltere'deki konumu
ÜlkeBirleşik Krallık Birleşik Krallık
Kurucu Ülkeİngiltere İngiltere
BölgeDoğu İngiltere
KontlukSuffolk
Yüzölçümü
 • Toplam39,42 km²
Nüfus
 (2011)
 • Toplam133.384
 • Yoğunluk3,480/km²
 • Kent
180,000
Zaman dilimiUTC±00.00 (BAS)
 • Yaz (YSU)UTC+01.00 (BAYS)

Ipswich, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Doğu İngiltere bölgesinde bulunan yerel idare açısından Suffolk Kontluğu idare merkezi ve ikinci seviyede metropoliten olmayan yerel idare bölgesi "Ipswich Borough" merkezi olan bir yerleşkedir.

Coğrafi konum

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ipswich kentinin ortasından Orwell Nehri geçer. Şehrin kanal ağzında bulunan bir limanı vardır. Turistlerin ve şehirlilerin bir yazlık eğlentisi bir küçük motorlu turist ferisi ile nehir, kanal ve liman turu yapmaktır.

Ipswich'te iklim ılımlı ama çok nemlidir. Ortalama yaz ısısı 15 °C üzerinde olup tipik olarak 19 °C ile 23 °C arasındadır. Günlük ortalama ısı 9 °C olup tipik olarak 2 °C ile 14 °C arasında değişir. Ortalama kış ısısı ise tipik 0 °C ve 10 °C arasında değişip ortalama 5 °C olur. İlkbaharda ise genellikle 0 °C ve 10 °C arasında olup ortalama 9 °C olmaktadır.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehrin ismi Orta Çağ'da Orwell Nehri'nin gelgitten etkilenmeyen kısmına günümüzde verilen "Gıppinger Nehri" isminden gelmiştir. Bu isim Orta Çağ'da "Gıppeswick", "Gıpewiz", "Gepeswiz" veya "Gypeswiz" olarak telaffuz edilmekteydi ve bundan "Ipswich" sözcüğü çıkarıldığı iddia edilmektedir.

Kent, Britanya'yı istila eden antik Romalılara tarafından etrafında bulunan antik Roma yolları üzerinde bir menzil olarak kurulduğu kabul edilmektedir. Romalılar İngiltere'yi 4. yüzyılda terk ettikleri zaman bu menzil ve etrafında yaşayan halk iç düşman hücumlarına karşı emniyeti sağlamak için bu menzil istasyonu etrafına toprak ve tahtadan surlar yapmak gereğini duymuşlardır.

MS 700 civarlarında Avrupa'dan Hollanda'dan Frisyalı çömlekçiler gelip Ipswich'e yerleşip fırınlanmış kilden çanak çömlek yapmaya başladılar. Bu büyük mikyaslı çanak çömlek yapımı sadece Ipswich'e has olarak 200 yıl kadar devam edip bu Ipswich mamulleri tüm Britanya adasında satılmaktaydı. Bu ticaretin getirdiği servet dolayısıyla Ipswich'te "Buttermarket (Yağ Pazarı)" alanında yeni liman ve rıhtımlar yapıldı. Böylece Ipswich mamulleri tüm batı Avrupa'ya da satılmaya başlandı. Ipswich bu zenginliği İskandinavya'dan gelen Vikinglerin hücumlarına hedef olmasına sonuç verdi. Şehri kuşatan toprak tahta duvarlardan oluşan savunma surlarının bu hücumlara karşı dayanıklı olmadığı anlaşıldı.[1] 9. yy.da şehrin surlarının taştan yapılmasına ve halkın bunları dönem dönem genişletip yükseltip daha korunaklı bir merkez sağlanmasına çalışmalara devam ettikleri kabul edilmektedir. Günümüzdeki kent surları içindeki bölgeye yapılan ilk binaların 13.yyda surların pekiştirildiği bir dönemde yapıldığı tahmin edilmektedir.[1]

Ipswich kentinin zenginliğine 970'li yıllardan sonra kentte para basılmasına başlanması gösterge olmaktadır. Ipswich başımı sikkeler üzerinde "Gipes" kısaltılması bulunmaktaydı, Bu sikke başımı Norman istilası ve sonraları da devam etmiştir. Bu ancak 1215 civarında Kral John döneminde son bulmuştur.[1]

Kral John Ipswich kentine pazar şehri olması için ilk kral beraatı vermiş ve bu kentte o zaman göre güncel modern bir yerel idarenin kurulmasına yol açmıştır. Bundan sonraki 4 yüzyıl Ipswich İngiltere'nin en önemli dış ticaret limanı olmasını korudu. Ortadoğu'ya kadar satılan Suffolk koyun yünlü kumaşları bu limandan gönderilmekte ve Avrupa'dan ve daha uzaklardan gelen mallar da Ipswich limana gelmekte idi.[1]

Ipswich'te en önemli Hristiyan keşiş tarikatları 5 büyük manastır kurmuşlardı. Şehirde birkaç hastane bulunmaktaydı. Örneğin 1199'da kurulan St Mary Magdalene hastanesi cüzzamlılar bakımına hasredilmişti. Ipswich'te çok sayıda hacıların geldiği çok dinsel güçlü Meryem Ana heykelini ihtiva eden bir dini ziyaretgah bulunmaktaydı. Bu erkek çocuğu olmayan İngiliz Kralı VIII. Henry ve karısı Aragon'lu Katerin'in haçlarına bile hedef olmuştu. Bu Meryem Ana heykeli İngiliz Angilkan reformasyondan sonra yakılmak üzere Londra götürülmüştür. Bazı kişilere göre bu heykel yakılmayıp İtalya'ya götürülmüş ve Roma civarındaki Nettuno'ya bulunan mucizeler yaratan Meryem Ana heykelinin bu Ipswich heykeli olduğunu iddia etmektedirler.[1]

Ünlü İngiliz yazar Geoffrey Chaucer 1380 civarında yazdığı Canterbury Hikayeleri adlı eserinde Ipswich'lı tüccarı alaya almaktadır. Çok büyük politik güç kazacak olan Kardinal Thomas Wolsey 1475 civarında bir zengin toprak sahibinin oğlu olarak Ipswich'te doğmuştu.

Ipswich Baltık Denizi[ ticaretinin tekelini yapan Hansa Birliği'nin bir antrepo limanı da olmuştur. İngiliz Kraliçe'si I. Mary katoliği geri getirmek için protestanları yakalayıp cezalandırmak sürecinde 1538-1558'de "Ipswich Şehitleri" adı verilen 9 protestanı Ipswich merkezinde bir direğe bağlatıp diri diri yaktırmıştır. Bu olayı anan bir anıt şehrin "Christchurch Park" 'da bulunmaktadır.

1611-1643 döneminde Ipswich Amerika'ya giden göçmen "Puritan" protestanlar için bir ayrılma limanlarından biri olmuştur.

Ünlü 18. yüzyıl İngiliz ressamı Thomas Gainsborough Ipswich'te yaşayıp bu şehirde çalışmaların yapmıştır. 1835'te Charles Dickens Ipwswich kalmış ve 1837 de basılan ve un yapan Bay Pikvik'in Serüvenleri adlı eserinin bazı serüvenleri Ipswich'te geçmiştir.

Ünlü İngiliz amirali Lord Horatio Nelson karısıyla birlikte 1997'den itibaren Ipswich'te yaşamıştır.

I. Dünya Savaşı sırasında Ipswich Alman Zeplinlerinin bombardıman hücumlarına hedef olmuştur.

II. Dünya Savaşı sırasında da Alman bombardıman uçakları hücumları şehrin doklarına devamlı hasar verip yerle bir etmişlerdir. Ipswich'e Alman hava bombardıman hücumları ta savaşın son yıllı 1945'e kadar sürmüştür.

Harptten sonra Ipswich yeni bir imar hareketine hedef olmuştur. Kent merkezi modern ve camdan çok katlı iş yerleri ile dolmaya başlamıştır. Bu değişmeye bir örneğin eski "Ipswich Şehir Konağı"'nın bırakılıp Ipswich Borough yerel idaresi ofislerinin modern camlı çok katlı bir ofis binasına nakli ile görülmektedir. Ünlü İngiliz mimarı Norman Foster'in tasarımını yaptığı ilk binalardan biri Ipswich'te etrafı siyah camla kaplı "Willis Binası" olmuştur. Eski ticari ve sınai doklar bölgeleri çok katlı apartmanlar ve lüks rezidanslar yapımına çevrilmiştir. Bunlar kent halkı yerine yüksek gelirli zengin gençlere hitap edip kentin halkının sosyo-ekonomik profili ile hiç uyuşmayan kişilere satılmaya yöneltilmiştir. Böylece Ipswich kenti ülke merkezi olan Londra zenginlerinin deniz kenarında dinlenme ve oyun merkezi olmaya ve hiç olmazsa bir yatakhane kenti olmaya yönelmiştir. Bu, şehir halkının ve şehrin tarihsel ve sanayi mirasının korunmasını isteyenleri çok rahatsız etmektedir.

Kardeş şehir

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ipswich'in su yabancı kentle resmi kardeş şehir bağlantısı vardır:

Resimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ipswich
  • Ipswich Borough yerel idaresi için modern ofis binası
    Ipswich Borough yerel idaresi için modern ofis binası
  • Ipswich eski şehir konağı ve pazar
    Ipswich eski şehir konağı ve pazar
  • Ipswich - St Nicholas Sokağında Orta Çağ'dan kalma siyah boyalı tahta iskeletli yapılar
    Ipswich - St Nicholas Sokağında Orta Çağ'dan kalma siyah boyalı tahta iskeletli yapılar
  • Ipswich - 17. yüzyıl yapısı cephesi süslü "Ancient House (Çok Eski Ev)"
    Ipswich - 17. yüzyıl yapısı cephesi süslü "Ancient House (Çok Eski Ev)"
  • Ipswich - Marina
    Ipswich - Marina
  • Ipswich dokları
    Ipswich dokları
  • Ipswich Town FC Portman Road stadı
    Ipswich Town FC Portman Road stadı

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d e N. P. Salmon and R. Malster (Eds), Ipswich From the First to the Third Millennium (Papers from an Ipswich Society Symposium), (Ipswich Society, Ipswich 2001)

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Ipswich ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Vikigezgin'de Ipswich ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

(İngilizce)

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ipswich&oldid=32869558" sayfasından alınmıştır