III. Tiberios

III. Tiberios Τιβέριος Γ
III. Tiberios'un bastırdığı altın sikke
Bizans İmparatoru
Hüküm süresi	698 – 705
Önce gelen	Leontios
Sonra gelen	II. Justinianos
Ölüm	15 Şubat 706 Konstantinopolis
Tam adı Tiberios Apsimaros

III. Tiberios (Yunanca: |Τιβέριος Γ'), (ö. 706), 698 ile 705 döneminde Bizans imparatoru. Hanedansız imparator olarak Leontios'a karşı bir isyanla ile imparator olmuştur. On yıl önce bir isyanla tahttan indirilmiş Herakleios Hanedanı mensubu II. Justinianos, Justinianos'un Kırım'da sürgününden sonra ona destek veren bir Bulgar ordusunun yardımı ile Konstantinopolis'e gelip şehri ele geçirmesi ile tahttan indirilmiş ve idam edilerek öldürülmüştür.

İsyanı

III. Tiberios 698de Leontios'in Kartaca'ya kuzey Afrika'yı ve bu arada Bizans'ın Kartaca Afrika Eksarhlığı'nı eline geçiren Emevilere karşı gönderdiği donanmada Germen asıllı ve kendi asıl adı Tiberios Apsimaros (Αψίμαρος) olarak droungarios (tuğamirale eşit bir rütbeli) bir denizci idi. Bu donanma Patrici İoannes'in komutası altında idi; ama Kartaca'da karaya çıktıktan sonra Emevi komutanına Kartaca Muharebesi'nde yenilip Konstantinopolis'e geri dönmek üzere Girit adası önüne geldiği zaman donanma isyan etti. İsyancıların başını "droungarios" Tiberios Apsimaros çekmekte idi. Donanma askerleri Tiberios Apsimaros'u İmparator ilan ettiler ve o da Bizanslılara daha kolay gelmesi için ismini Tiberios'a çevirdi. Apsimaros komutasında donanma Konstantinopolis önlerine geldi. Şehirde bulunan İmparatorluk muhafızları birliği ve diğer Bizans kara orduları birlikleri ve Leontios'dan hiç hoşlanmayan bir siyasi örgüt şeklinde olan At Arabası Yarışı takımı olan Yeşiller III. Tiberios'un isyanına katıldılar. Ordu subayları şehrin kapılarını Tiberios'a açtılar ve onu imparator ilan ettiler.

İmparatorluk dönemi

III. Tiberios tahtını gaspettiği eski imparator olan Leontios'a, onun tahtı gasp ettiği II. Justinianos'a gösterdiği muameleye benzer davranış gösterdi ve Leontios'ın burununu ve dilinin bir kısmını kestirdi. Ancak onu sürgüne göndermeyip Konstantinopolis'te Dalmatios adlı bir manastıra keşiş olarak kapatırdı.

II. Tiberios imparator olarak Leontios'dan daha değişik bir strateji uygulamaya başladı. Bizans'ın Kartaca'da bulunan eski Afrika Eksarhlığı'nı tekrar geri alma arzusu artık geride bırakıldı. III. Tiberios güney ve doğu Anadolu'da Emeviler halifesi Abdulmelik ordularına karşı gelme stratejisi uygulamaya başladı. Önce kardeşi Heraklios ile birlikte Bizans'ın Anadolu'daki kara ve sahil savunmalarını güçlendirdi. Sonra 700de bir Bizans ordusu göndererek Emevilerin doğu Anadolu ve kuzey Suriye bölgelerine hücum etti ve kısa bir zaman için doğu Anadolu'da bir bölgeyi tekrar Bizans eline geçirdi. 703 ve 704de Emevilerin arka arkaya Klikya'ya hücumlarını durdurmayı başardı. 705de tahttan indirilmeseydi belki bu başarılarını pekiştirme imkânı ortaya çıkabilirdi.

Diğer taraftan III. Tiberios kendinden önceki Leontios'ın Cherson'a sürgüne gönderdiği tahttan indirilmiş II. Justinianos'u elimine etmek istiyordu. Cherson'lulari 703de Justininos'u şehirlerinden atıp Konstantinopolis'e göndermeye ikna etti. Fakat bunu haber alan Justinianos Hazar Kağanı İbuzir'e kaçtı. Orada çok yakın ilgi görerek Kağan'ın kızkardeşi ile evlendi ve karısına bir Bizans ismi olarak Teodara ismini verdi. Fakat III. Tiberios bu sefer hediyelerle Hazar Kağanı'nı Justinyanos'u Konstantinopolis'e göndermeye inandırdı. Bunu haber alan Justinanos ve karısı Azak Denizi girişinde Fanagoria'ya kaçtılar. Fakat orada da sakladıkları III. Tiberios'a yaranmak isteyen Hazar kağanı tarafından öğrenildi. Bu sefer Justinianos bir ufak balıkçı gemisi çalarak Karadeniz üzerinden Tuna deltasına kaçtı ve oradan Bulgar Kralı Tervel'in başşehrine gitti. Onun yardımını alarak bir büyük Bulgar ordusu ve Bulgar Kralı Tervel ile 705 ilkbaharında Konstantinopolis surları önlerine geldi. III. Tiberios bu şehrin surlarının bu ordunun şehre girmesini önleyeceğine inanmaktaydı. Fakat II. Justinianos şehrin surları altında bulunan bir eski su yolunun şehre girmek için kullanılabileceğini öğrendi. Çok az sayıda askeri ile bu battal olması gereken dar su yolundan şehre girip imparatorluk sarayı önüne çıktı ve hiçbir hücum beklemeyen saray muhafızlarına büyük sürpriz yaparak sarayı ele geçirdi. Şehir dışında bekleyen ve eğer şehre girerlerse şehri iyice talan etmelerinden korkan şehir halkı da bu oldu-bittiyi kabul ederek burnu kesik olduğu için Bizans geleneklerine göre imparator olmaması gereken II. Justiyanos'un imparator olduğunu kabullendiler.

İmparatorluk tahtını kaybeden II. Tiberios Bitinya'ya kaçtı ise de ertesi yıl başında yakalanıp Konstantinopolis'e götürüldü. 15 Şubat 706 günü manastırından getirilen Leontios ile birlikte iki eski gaspcı imparator Hipodrom'da zincirler altında kendilerine hakaretler ve küfürler savuran ve üzerlerine pislik atan halka gösterildiler. Böylece iki tur attırıldıktan sonra yeniden imparator olan II. Justinianos'un ayakları altına atıldılar. Justinian'ın bu iki sabık imparatorun üstüne ayaklarını basıp çıkıp İncil'den "Sen aslan ve ejderhayı ayaklarının altına alarak çiğnedin" kıtâsını söylediği bildirilir. Bundan sonra her iki gaspcı imparator da kafaları kılıçla kesilerek idam edildiler ve cesetleri denize atıldı. Bundan hemen sonra III. Tiberios'un Anatolikon Theması'na "strategos" tayin ettiği kardeşi Herakleios da yakalanıp idam edildi.

Dış kaynaklar

• Gregory, Timothy E. (2008). Bizans Tarihi. çev. Esra Ermert. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ISBN 978-975-08-1507-2. 
• Norwich, John Julius (1999). Byzantium, the apogee (İngilizce). Londra: Penguin. s. 4-7. ISBN 0-14-011448-3. 
• Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8. 

Resmî unvanlar
Önce gelen: Leontios	Bizans İmparatoru 698 - 705	Sonra gelen: II. Justinianos