III. Mehmed Giray

Bu madde Kırım hanı hakkındadır. Osmanlı padişahı için III. Mehmed sayfasına bakınız.

III. Mehmed Giray
Kırım Hanı
Hüküm süresi	1623—1628
Önce gelen	Canıbek Giray
Sonra gelen	Canıbek Giray
Doğum	1584
Ölüm	1629 (45 yaşında) Kefe, Osmanlı İmparatorluğu
Hanedan	Giray Hanedanı
Babası	II. Saadet Giray
Dini	Sünni İslam

III. Mehmed Giray 1584—1629 yılları arasında yaşayan Kırım Hanıdır. II. Saadet Giray'ın oğludur. 1623—1628 seneleri arasında saltanat sürmüştür. Saltanatı Sultan I. Mustafa ve IV. Murad dönemine rastlar.

Tahta geçişi

Yedikule Zindanlarında yatmış, Rodos'a sürülmüş ancak Canıbek Giray'ı tahtan devirerek, İstanbul'a rağmen hanlığını ilan etti. Kırım'da kendisine karşı gördüğü çevreleri darağacına gönderdi ve büyük bir vahşet politikası uyguladı.

Han soyunun, Osmanlı soyundan eski olduğunu hususunu siyasi müzakere konusu yaptı. 1623 yılında tahta çıkmış olan IV. Murad'ın cülûsunu tebrik etmek için Moskova'dan Rusya'ya giden Rus elçilerini tutukladı ve getirdikleri hediyelere el koydu. Bu hareketiyle Osmanlı İmparatorluğu'na karşı isyan etmiş oluyordu.

Bunun üzerine; Divan Mehmed Giray'ı azlederek Canıbek Giray'ı Hanlık tahtına getirdiyse de, Mehmed Giray bu azli kabul etmedi ve açıktan isyan etti. Rodos'ta sürgün bulunan Canıbek Giray 4 kadırga dolusu askerle Kırım'a gönderildi. Ancak, Mehmed Giray Vezir Hasan Paşa ve İbrahim Paşa komutasındaki bu askerleri Bahçesaray'a sokmayacağını ilan etti. Bunun üzerine Kaptan-ı derya Topal Recep Paşa komutasındaki Osmanlı donanması Kefe'ye geldi. Kefe Beylerbeyi Mehmed Paşa gönderdiği mektupla Mehmed Giray'a Mora ya da Hersek Sancağı'nı teklif ettiyse de, Mehmed Giray bu teklifi de reddettiği gibi bir süre sonra Osmanlı ile Kırım Hanlığı arasında yüzyıllardır geçerli olan kardeşlik kuralından ayrılarak hücuma geçti ve Osmanlı toprağı olan Kefe'yi işgal etti. Bu çarpışmalarda, Vezir Hasan Paşa ve İbrahim Paşa öldüler. Topal Recep Paşa'nın vaatleri üzerine esir Osmanlı askerlerini serbest bıraktı ve Hanlığı kabul edildi.

Ancak, daha sonra anlaşma sağlandı ve İstanbul'a gelerek el öpen Mehmed Giray'ın elçilerine saltanat işareti olan kılıç ve hilat bağışlandı.

Kazaklarla ilişkisi

1628 yılında Kaptan Paşa komutasındaki donanma, Vezir Kenan Paşa ve Benyalukalı Hüseyin Paşa komutasnda yeniden hanın üzerine gönderilerek, Mehmed Giray azledildi. Bu kararın alınmasında Kırım'daki durumdan cesaret alarak Karadeniz sahillerine inen ve İstanbul'un Avrupa yakasındaki köyleri yağmalayan Don Kazakları'nın yaptığı vahşetin etkisi büyük oldu. Mehmed Giray ve kardeşi Şahin Giray kaçarak Kazaklara sığındı. Daha sonra 20 bin asker topladı. Tahta yeni oturan Canıbek Giray'ın askerleri ile Dobruca'dan Kırım'a Kenan Paşa komutasındaki sevkedilen Tatar askeri ile savaşa tutuştu ve öldürüldü. Kardeşi Şahin kaçtı. İstanbul ve Karadeniz sahillerini gemilerle yağmalayan Kozak Hatmanı da yakalanarak, Kefe Kalesinde idam edildi. Böylece Kırım'da yeniden istikrar sağlandı.

Popüler kültürdeki yeri

12 Kasım 2015 'te Star Tv'de yayınlanmaya başlayan Muhteşem Yüzyıl: Kösem dizisinde Kadir Doğulu canlandırmıştır.

Kaynakça

Resmî unvanlar
Önce gelen: Canıbek Giray	Kırım Hanı 1623-1628	Sonra gelen: Canıbek Giray