İçeriğe atla

Hispanik Amerika

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Hispanik Amerika'yı oluşturan ülkelerin haritası, yeşil renktedir.
Amerika kıtasındaki İspanyolca konuşanlar

Hispanik Amerika (İspanyolca: Hispanoamérica veya América hispana) ya da İspanyol Amerikası (İspanyolca: América española), Amerika'da İspanyolca konuşan uluslardan oluşan bölge.[1][2]

Bu ülkelerin birbirleriyle ve eski Avrupa metropolü olan İspanya ile önemli ortak noktaları vardır. Bu ülkelerin tamamında, İspanyolca ana dildir ve arada resmî statüsünü Guaraní, Keçuva, Aymara veya Maya gibi bir veya daha fazla yerli dillerle ve Porto Riko'da İngilizceyle paylaşmaktadır.[3] Katolik Hıristiyanlık bölgede egemen dindir.[4]

Hispanik Amerika bazen Brezilya ile "Ibero-Amerika" terimi altında gruplandırılmaktadır ve İber yarımadasında kültürel kökenleri olan Amerika kıtasındaki ülkeler anlamına gelmektedir.

Tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Amerika'daki Avrupa kolonileri ve iddia edilen alanlar, yaklaşık 1750.

İspanya'nın Amerika kıtasını fethi 1492'de başladı ve nihayetinde, çeşitli Avrupa güçlerinin 15. ve 20. yüzyıllar arasında Amerika, Asya ve Afrika'da önemli miktarda toprak ve halka sahip olduğu geniş bir tarihsel dünya keşif sürecinin parçası oldu. Hispanik Amerika, büyük İspanyol İmparatorluğu'nun ana parçası oldu.

1808'de Napolyon'un İspanya'yı ele geçirmesi ve bunun sonucunda ortaya çıkan kaos, İspanyol İmparatorluğu'nun dağılmasına yol açtı ve bunun sonucu Hispanik Amerika topraklarında kurtuluş mücadelesi başladı. 1830'a gelindiğinde İspanyol Amerikan ve Asya topraklarından kalan tek yer Filipin takımadaları ile Küba ve Porto Riko adalarıydı. Bu da 1898 İspanyol-Amerikan Savaşı'na kadar sürdü.

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülkeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ülke Nüfus[5] Yüzölçümü[a] GDP (nominal)[6][b] GDP (nominal)
kişi başına 		GDP (PPP) GDP (PPP)
kişi başına
Arjantin Arjantin 43,847,430 2,780,400 545.12 12,502.82 874.07 20,047.49
Bolivya Bolivya 10,887,882 1,098,581 34.83 3,169.56 78.66 7,218.49
Şili Şili[7] 17,909,754 756,950 247.03 13,575.99 438.75 24,112.94
Kolombiya Kolombiya 48,653,419 1,141,748 282.36 5,792.18 688.82 14,130.18
Kosta Rika Kosta Rika 4,857,274 51,000 58.11 11,834.84 80.70 16,435.83
Küba Küba 11,475,982 110,861 81.56[8] 7,600.00 132.90 11,900.00
Dominik Cumhuriyeti Dominik Cumhuriyeti 10,648,791 48,730 72.19 7,159.49 161.84 16,049.46
Ekvador Ekvador 16,385,068 256,370 98.01 5,929.69 183.61 11,108.56
El Salvador El Salvador 6,334,722 21,040 26.71 4,343.44 54.79 8,909.43
Guatemala Guatemala 16,582,469 108,890 68.17 4,088.95 131.70 7,899.20
Honduras Honduras 9,112,867 112,492 21.36 2,608.58 43.17 5,271.47
Meksika Meksika 127,540,423 1,972,550 1,046.00 8,554.61 2,315.65 18,938.32
Nikaragua Nicaragua 6,149,928 129,494 13.05 2,120.31 33.55 5,451.71
Panama Panama 4,034,119 75,571 55.12 13,654.07 92.95 23,023.88
Paraguay Paraguay 6,725,308 406,752 27.44 4,003.28 64.40 9,396.02
Peru Peru 31,773,839 1,285,220 195.14 6,198.61 406.21 12,903.09
Porto Riko Porto Riko (ABD) 3,411,307 9,104 101.30 29,696.57 130.97 38,393.07
Uruguay Uruguay 3,444,006 176,215 54.57 15,679.17 74.92 21,527.27
Venezuela Venezuela 31,568,179 916,445 287.27 9,258.34 426.97 13,760.56
Toplam 411,342,767 11,466,903 3,315.34 8,059.80 6,414.64 15,594.39

En büyük şehirler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Şehir Ülke Nüfus Metro
Meksiko  Meksika 8,851,080 23,137,152
Buenos Aires  Arjantin 3,050,728 15,941,973
Bogotá  Kolombiya 8,787,783 9,983,588
Lima  Peru 7,605,742 9,367,587
Santiago  Şili 5,428,590 7,200,000
Caracas  Venezuela 3,273,863 5,239,364
Guatemala  Guatemala 2,149,188 4,500,000
Guadalajara  Meksika 1,564,514 4,424,584
Monterrey  Meksika 1,133,814 4,106,054
Medellín  Kolombiya 2,636,101 3,731,447
Guayaquil  Ekvador 2,432,233 3,328,534
Santo Domingo  Dominik Cumhuriyeti 1,111,838 3,310,171[9]
Havana  Küba 2,350,000 3,073,000
Maracaibo  Venezuela 2,201,727 2,928,043
Puebla  Meksika 1,399,519 2,728,790
Asunción  Paraguay 525,294 2,698,401
Cali  Kolombiya 2,068,386 2,530,796
San Juan  Porto Riko 434,374 2,509,007
San José  Kosta Rika 1,543,000 2,158,898
Toluca  Meksika 820,000 1,936,422
Montevideo  Uruguay 1,325,968 1,868,335
Quito  Ekvador 1,397,698 1,842,201
Managua  Nikaragua 1,380,300 1,825,000
Barranquilla  Kolombiya 1,148,506 1,798,143
Santa Cruz  Bolivya 1,594,926 1,774,998
Valencia  Venezuela 894,204 1,770,000
Tijuana  Meksika 1,286,157 1,751,302
Tegucigalpa  Honduras 1,230,000 1,600,000
La Paz  Bolivya 872,480 1,590,000
San Salvador  El Salvador 540,090 2,223,092
Barquisimeto  Venezuela 1,116,000 1,500,000
León  Meksika 1,278,087 1,488,000
Córdoba  Arjantin 1,309,536 1,452,000
Juárez  Meksika 1,301,452 1,343,000
San Pedro Sula  Honduras 1,250,000 1,300,000
Maracay  Venezuela 1,007,000 1,300,000
Rosario  Arjantin 908,163 1,203,000
Panama City  Panama 990,641 1,500,000
Torreón  Meksika 548,723 1,144,000
Bucaramanga  Kolombiya 516,512 1,055,331

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar
  1. ^ Değerler km² cinsinden verilmiştir.
  2. ^ Değerler ABD doları cinsinden milyar olarak verilmiştir.
Kaynaklar
  1. ^ All of the following dictionaries only list "Spanish America" as the name for this cultural region. None list "Hispanic America." All list the demonym for the people of the region discussed in this article as the sole definition, or one of the definitions, for "Spanish American". Some list "Hispanic," "Hispanic American" and "Hispano-American" as synonyms for "Spanish American." (All also include as a secondary definition for these last three terms, persons residing in the United States of Hispanic ancestry.) The American Heritage Dictionary of the English Language (3rd ed.) (1992). Boston: Houghton Mifflin. 0-395-44895-6. Merriam-Webster's Collegiate Dictionary (11th ed.) (2003). Springfield: Merriam-Webster. 0-87779-807-9. The Random House Dictionary of the English Language (2nd ed.) (1987). New York: Random House. 0-394-50050-4. Shorter Oxford English Dictionary on Historical Principles (2007). New York: Oxford University Press. 978-0-19-920687-2. Webster's New Dictionary and Thesaurus (2002). Cleveland: Wiley Publishing. 978-0-471-79932-0
  2. ^ "Hispanic America" is used in some older works such as Charles Edward Chapman's 1933 Colonial Hispanic America: A History and 1937 Republican Hispanic America: A History (both New York: The Macmillan Co.); or translated titles that faithfully reproduce Hispanoamérica, such as Edmund Stephen Urbanski (1978), Hispanic America and its Civilization: Spanish Americans and Anglo-Americans, Norman: University of Oklahoma Press. The Cambridge University Press textbook by two distinguished historians of early Latin America, James Lockhart and Stuart B. Schwartz is entitled, Early Latin America: A History of Colonial Spanish America and Brazil 1983.
  3. ^ "CIA – The World Factbook – Field Listing – Languages". 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2009. 
  4. ^ "CIA – The World Factbook – Field Listing – Religions". 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2009. 
  5. ^ "Population, total | Data". data.worldbank.org (İngilizce). 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2017. 
  6. ^ "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org (İngilizce). 4 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2017. 
  7. ^ "Demografia de Chile" (PDF). 27 Ocak 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2017. 
  8. ^ "The World Factbook — Central Intelligence Agency". www.cia.gov (İngilizce). 28 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2017. 
  9. ^ "República Dominicana; Población estimada y proyectada por año y sexo, según región, provincia y municipio. 2000-2010" (İspanyolca). Oficina Nacional de Estadística (ONE). 13 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2010.  Context page: [1] 22 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ("Poblacion estimada y proyectada región provincia y municipio 2000-2010.xls")
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hispanik_Amerika&oldid=32831833" sayfasından alınmıştır