İçeriğe atla

Hamed bin İsa Âl-i Halife

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Hamed bin İsa Âl-i Halife
Bahreyn Kralı
Hüküm süresi6 Mart 1999 - günümüz
Taç giymesi14 Şubat 2002
Önce gelenİsa bin Selman el-Halife
Veliaht(lar)Selman bin Hamed Âl-i Halife
Doğum28 Ocak 1950 (74 yaşında)
Rifaa, Bahreyn
Eş(ler)iSebike bint İbrahim Âl-i Halife
Şeya bint Hasan el-Acmi
HanedanHalife Hanedanı
Babasıİsa bin Selman Âl-i Halife
AnnesiHassa bint Selman Âl-i Halife
DiniSünni İslam

Hamed bin İsa Âl-i Halife (Arapça: حمد بن عيسى بن سلمان آل خليفة, Ḥamad bin ʿĪsā bin Salmān Āl Khalīfa; d. 28 Ocak 1950), 14 Şubat 2002'den beri Bahreyn Kralı olarak görev yapmaktadır. 6 Mart 1999'dan 14 Şubat 2002'ye kadar Bahreyn Emiri olarak hüküm sürmüştür.[1] Kendisi, önceki ve ilk emir olan İsa bin Selman el-Halife'nın oğludur. Ülke, 1783 yılından beri Halife Hanedanı tarafından yönetilmektedir.

Erken Yaşamı ve Eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hamed bin İsa Âl-i Halife, 28 Ocak 1950'de Bahreyn'in Riffa kentinde doğdu.[2] Ebeveynleri, o zamanlar Veliaht Prens olan İsa bin Selman el-Halife ve Hassa bint Selman Âl-i Halife idi.[3]

Manama'da bulunan bir lisede eğitim aldıktan sonra, Hamad İngiltere'ye gönderilerek Surrey'deki Godalming'de bulunan Applegarth Koleji'ne gitti ve ardından Cambridge'deki The Leys School'da eğitimine devam etti. Hamad, ardından askeri eğitim almak için önce İngiliz Ordusu'nda, Hampshire'daki Aldershot'ta bulunan Mons Subay Aday Okulu'na katıldı ve Eylül 1968'de mezun oldu.[2] Dört yıl sonra, Haziran 1972'de, Kansas'taki Fort Leavenworth'de bulunan Amerika Birleşik Devletleri Ordu Komuta ve Kurmay Koleji'ne katıldı ve bir yıl sonra liderlik alanında bir derece ile mezun oldu.[4]

Veliaht Prensliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hamed bin İsa Âl-i Halife, babası tarafından 27 Haziran 1964'te vâris olarak belirlendi. 1968'de sulama konseyi ve Manama belediye meclisinin başkanlığına atandı. 16 Şubat 1968'de Bahreyn Ulusal Muhafızları'na atandı ve aynı yıl komutan olarak görevlendirildi, 1969'da Bahreyn Savunma Kuvvetleri'nin başkomutanı olarak atanıncaya kadar bu görevde kaldı. 1970 yılında, Bahreyn Savunma Bakanlığı'nın başına geçti ve 1971'e kadar bu görevde kaldı. 1971'den 1988'e kadar savunma bakanı olarak görev yaptı.[5]

Ekim 1977'de, Şeyh Hamad helikopter pilotu olmayı öğrenmeye başladı ve Ocak 1978'de bu eğitimi başarıyla tamamladı. Daha sonra Bahreyn Amiri Hava Kuvvetleri'ni kurma çalışmalarına başladı[4] ve 1987'de savunma kuvvetleri hava kanadı yeniden yapılandırıldı.[6]

Saltanatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Babası İsa bin Selman el-Halife'nın ölümünden sonra Hamad, 6 Mart 1999'da Bahreyn Emiri oldu.[1] Emir olarak, Hamad Bahreyn'e çeşitli siyasi reformlar getirdi. Bu reformlar arasında tüm siyasi mahkumların serbest bırakılması, Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin feshedilmesi ve 1974 tarihli Devlet Güvenlik Tedbirleri Kararnamesi'nin kaldırılması yer alıyordu. Ayrıca, birçok Bahreyn vatandaşı yıllarca süren sürgünlerin ardından geri dönmelerine izin verildi.[7] 2002 yılında, kendisini kral ilan etti. Kapsamlı yürütme yetkilerine sahip olup başbakanı ve bakanlarını atama, orduyu komuta etme, Yüksek Yargı Konseyi'ne başkanlık etme, parlamentonun üst yarısını atama ve seçilmiş alt yarısını feshetme yetkileri vardır.[8]

Siyasi Çalkantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hamad, 1999'da iktidara geldikten sonra, 1990'lar ayaklanmasının ardından derin gerilimlerle sarsılan bir ulusta istikrar sağlamaya odaklandı. Kral, yaşam standartlarını iyileştirmede ve Bahreyn'i bir finans merkezi haline getirmede başarılı oldu. Ancak 2003–2010 yılları arasında Şii toplumu, hükûmetini yolsuzluk, konut işlerinde ayrımcılık, yabancıların askeri hizmetlere alınması ve ülkenin demografik yapısını değiştirmek için Asya'dan Sünni kabilelerin getirilmesi gibi konularda suçladı.

Kral Hamad'ın saltanatı sırasında Şii'lerin hükûmete kabul edilmesine rağmen, pozisyonların ve işlerin daha adil dağıtılması yönünde çağrılar devam etti. Halife Hanedanı, İçişleri Bakanlığı,[9] Adalet Bakanlığı,[10] Maliye Bakanlığı,[11] Kültür Bakanlığı,[12] Dışişleri Bakanlığı,[13] Bahreyn Ekonomik Kalkınma Kurulu[14] ve Yüksek Kadınlar Konseyi[15] gibi birçok bakanlık ve hükûmet görevinde liderlik yapmaktadır. Bahreyn Savunma Kuvvetleri'ndeki önemli pozisyonların çoğu Sünniler tarafından doldurulmaktadır.[16]

2011 Bahreyn Ayaklanması

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Bahreyn Ayaklanması

14 Şubat 2011'de, Ulusal Eylem Şartı'na yönelik bir referandumun onuncu yıldönümü ve 2002 Anayasası'nın yazılmasının dokuzuncu yıldönümünde, Bahreyn, Arap Baharı'ndan esinlenen ve "Bahreyn'de Öfke Günü" adlı bir Facebook sayfası tarafından organize edilen protestolarla sarsıldı; bu sayfa, oluşturulduktan sadece bir hafta sonra on binlerce kişi tarafından beğenildi.[17] Bahreyn hükûmeti, protestolara "vahşi" bir baskıyla yanıt verdi[18] ve bu, insan hakları ihlallerini de içeriyordu ve öfkeye neden oldu.[19] Daha sonra, göstericiler Hamad'ın görevden ayrılmasını talep etti.[20] Bu "kitlesel" baskının bir sonucu olarak, Foreign Policy Magazine onu "Amerika'nın İstenmeyen Müttefikleri" arasında 8 üzerinden 3. sırada yer alarak onu "ABD'nin hâlâ desteklediği kötü adamlardan biri" olarak nitelendirdi.[21] 11 Şubat 2011'de, Kral Hamad, Ulusal Eylem Şartı referandumunun onuncu yıldönümünü kutlamak için "her aileye" 1.000 Bahreyn Dinarı (yaklaşık 2.667 ABD Doları) verilmesini emretti. Agence France-Presse, 1.000 Dinar ödemelerini 14 Şubat 2011 gösteri planlarıyla ilişkilendirdi.[22]

15 Şubat 2011'de Hamad, nadir görülen bir TV konuşmasında iki göstericinin ölümü için özür diledi ve olayın soruşturulmasını istedi.[8] İki gün sonra, 03:00 yerel saatinde Pearl Roundabout'ta toplanan göstericiler saldırıya uğradığında dört protestocu öldü ve yüzlerce kişi yaralandı. Pearl Roundabout boşaltıldı ve Bahreyn ordusu tarafından kuşatıldı. İki gün sonra, Hamad'ın oğlu Prens Salman, Pearl Roundabout yakınında gerçek mühimmatla öldürülen başka bir protestocunun ardından ordu birliklerinin geri çekilmesini emretti.

Bahreyn ayaklanmasının zirvesinde, Mart 2011 ortalarında, Hamad üç aylık bir Ulusal Güvenlik Durumu ilan etti ve kısa bir süre sonra Salman, Peninsula Shield Gücü birliklerini Bahreyn'e çağırdı. Suudi Arabistan, zırhlı destekle yaklaşık 1.000 asker konuşlandırdı ve Birleşik Arap Emirlikleri yaklaşık 500 asker gönderdi. Muhalefet partileri, bunu "işgal" olarak nitelendirerek güçlü bir tepki gösterdi. Hamad ise, birlikleri "altyapıyı korumak ve kilit tesisleri güvence altına almak" için konuşlandırdığını iddia etti.

Haziran 2011'de Hamad, Bahreyn Bağımsız Soruşturma Komisyonu'nu kurarak, saygın insan hakları avukatı M. Cherif Bassiouni'nin başkanlığında, 2011–2012 Bahreyn ayaklanması çevresindeki olayları incelemekle görevlendirdi.[23] BICI'nin kurulması, Barack Obama ve uluslararası toplum tarafından 2011–2012 Bahreyn ayaklanmasının olaylarına sorumluluk ve hesap verebilirlik getirilmesi yönünde bir adım olarak övgüyle karşılandı.[24] BICI, bulgularını Kasım 2011'de rapor etti ve ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton "Kral Hamed bin İsa Âl-i Halife'nin girişimini takdir ettiğini" belirtti.[25] Ağustos 2012'de, Uluslararası Af Örgütü "hükümetin tepkisinin bu sorunların yalnızca yüzeyine değindiğini" ve reformların "bahsedilen yüzeysel değişikliklerin uluslararası ortaklarını yatıştırmayı amaçladığını" belirtti.[26]

Dış İlişkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kral, Britanya kraliyet ailesi tarafından Prens William'ın düğününe davet edildi, ancak insan hakları aktivistlerinin, göstericilere yönelik şiddetli tepkisi nedeniyle İngiltere'de kalışını bozma sözü vermesi üzerine katılmayı reddetti.[27] Ağustos 2020'de, Kral Hamad, Bahreyn'in İsrail ile ilişkilerin normalleştirilmesini zımnen reddederek, Filistin devletinin kurulmasına bağlı olduğunu ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'ya açıkladı.[28] Ancak, 11 Eylül 2020'de Bahreyn ve İsrail'in tam diplomatik ilişkiler kurmayı kabul ettiği açıklandı.[29] 15 Eylül 2020'de Bahreyn, Washington D.C.'de Beyaz Saray'da yapılan halka açık bir törenle İsrail ile devletler arası ilişkilerini resmen başlattı ve diplomatik anlaşmalar imzaladı.[30] 2 Kasım 2023'te Bahreyn, İsrail büyükelçisini sınır dışı etti ve Gazze'deki İsrail askeri eylemlerine ve Batı Şeria'daki yaygın yerleşimci şiddetine tepki olarak ekonomik bağlarını kesti.[31]

19 Eylül 2022'de, Londra'daki Westminster Abbey'de düzenlenen Kraliçe II. Elizabeth'in devlet cenazesine katıldı.[32]

Hamed bin İsa Âl-i Halife
Doğumu: 28 Ocak 1950
Resmî unvanlar
Önce gelen
İsa bin Salman el-Halife 		Bahreyn Emiri
1999–2002 		Sonra gelen
Kendisi
olarak Bahreyn Kralı
Önce gelen
Kendisi
olarak Bahreyn Emiri 		Bahreyn Kralı
2002 – günümüz 		Görevde
Heir apparent:
Veliaht Pren Salman bin Hamad bin Isa Al Khalifa

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Bahrain profile – Timeline". BBC News (İngilizce). 12 Kasım 2018. 5 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2021. 
  2. ^ a b "Embassy of the Kingdom of Bahrain to the United States". Bahrain Embassy. 24 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2010. 
  3. ^ "Bahrain mourns death of king's mother". Gulf News. 7 Ağustos 2009. 12 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2013. 
  4. ^ a b "HM the King". Kingdom of Bahrain Ministry of Foreign Affairs. Government of Bahrain. 1 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2011. 
  5. ^ "H.M. KING HAMAD BIN ISA AL KHALIFA". Melange Magazine (İngilizce). 1 Kasım 2016. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2021. 
  6. ^ "H.M THE KING". 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2024. 
  7. ^ "Bahrain: Promising human rights reform must continue". Amnesty International. 13 Mart 2001. 30 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2011. 
  8. ^ a b "Bahrain Independent Commission of Inquiry" (PDF). Bahrain Independent Commission of Inquiry. 23 Kasım 2011. 19 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Kasım 2011. 
  9. ^ "Ministry of Interior". 12 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2013. 
  10. ^ "MoJ Ministers and Undersecretaries' Names". 23 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2013. 
  11. ^ "MoF Welcome Message". 23 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2013. 
  12. ^ "MoC Organisation Chart". 29 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2013. 
  13. ^ "MoFA Organizational Structure". 1 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2013. 
  14. ^ "BEDB Directors". 21 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2013. 
  15. ^ "Supreme Council for Women". 17 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2013. 
  16. ^ "International Religious Freedom Report for 2011" (PDF). U.S. Department of State. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Mart 2013. 
  17. ^ Press release (30 March 2011) "USA Emphatic Support to Saudi Arabia" 19 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Zayd Alisa (via Scoop) Retrieved 15 April 2011
  18. ^ "Police brutality turns Bahrain into 'island of fear'". BBC News (İngilizce). 6 Nisan 2011. 1 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2024. 
  19. ^ "Bahrain Mourners Call for End to Monarchy – Mood of Defiance Against Entire Ruling System After Brutal Attack on Pearl Roundabout Protest Camp That Left at Least Five Dead". The Guardian. Londra. 18 Şubat 2011. 18 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2011. 
  20. ^ Cockburn, Patrick (18 March 2011) "The Footage That Reveals the Brutal Truth About Bahrain's Crackdown – Seven Protest Leaders Arrested as Video Clip Highlights Regime's Ruthless Grip on Power" 28 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Independent Retrieved 15 April 2011
  21. ^ Uri Friedman (28 Ekim 2011). "America's Unsavory Allies". Foreign Policy. 22 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2011. 
  22. ^ "Bahrains king gifts 3000 every family". France 24. 11 Şubat 2011. 15 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2011. 
  23. ^ "Bahrain – Alistair Burt welcomes independent commission". Foreign & Commonwealth Office. 30 Haziran 2001. 1 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2024. 
  24. ^ Andrew Malcolm (2 Temmuz 2011). "Jay Carney says vacationing Obama welcomes new democratic dialogue in Bahrain". Los Angeles Times. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2024. 
  25. ^ Hillary Rodham Clinton (23 Kasım 2011). "Release of the Bahrain Independent Commission of Inquiry (BICI) Report". U.S. Department of State. 24 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  26. ^ "Urgent action: Bahraini activist sentenced to three years" 19 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Amnesty International 21 August 2012 Retrieved 22 August 2012
  27. ^ "Hindu, Jain, Sikh, Muslim leaders invited to royal wedding". The Times of India. 26 Nisan 2011. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2024. 
  28. ^ "Bahrain rejects U.S. push to normalise relations with Israel". Al Jazeera. 26 Ağustos 2020. 9 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2020. 
  29. ^ "Bahrain establishing full diplomatic relations with Israel, Trump announces". The Times of Israel. 11 Eylül 2020. 11 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2024. 
  30. ^ Chappell, Bill (15 Eylül 2020). "Israel, Bahrain And UAE Sign Deals Formalizing Ties At White House". NPR. 25 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2020. 
  31. ^ "Bahrain recalls ambassador from Israel amid escalating assault on Gaza". Al Jazeera. 2 Kasım 2023. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  32. ^ "Queen Elizabeth II's Funeral: Arab Royals Pay Their Respects Ahead of The Ceremony". Harper's Bazaar (İngilizce). 19 Eylül 2022. 24 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hamed_bin_İsa_Âl-i_Halife&oldid=33900801" sayfasından alınmıştır