HQ-9
| HQ-9 | |
|---|---|
 | |
| Çeşidi | Karadan havaya füze sistemi Denizden havaya füze sistemi |
| Uyruğu |  Çin
|
| Hizmet geçmişi | |
| Hizmet | 1997 |
| Kullanıcılar | Çin Halk Kurtuluş Ordusu (başlıca kullanıcı) Çin Halk Kurtuluş Ordusu Donanması (başlıca kullanıcı) |
| Üretim tarihi | |
| Üretici | CPMIEC |
| Üretildiği tarih | 1980 |
| Özellikler | |
| Ağırlık | 1300 kg |
| Uzunluk | 6,8 m |
| Namlu Çapı | 466 mm |
| Motor | İki kademeli, katı yakıtlı roket motoru |
| Harekat menzili | 200 km[1][2][3] |
| Seyir irtifası | 20,000 m |
| Azami hızı | 4.2 Mach |
| Taşıma | Taian TAS5380 8×8 |
HQ-9, (Çince: 红旗; pinyin: Hong Qi, "kırmızı bayrak" ya da "kırmızı sancak"), Çin'in yeni kuşak uzun menzilli savunma sistemlerinin, aktif radar hedef aramalı, orta menzilden uzun menzile kadar değişken bir dizi hava savunma füzesi ile donatılabilen türüdür.[4][5]
Donanma için olan HQ-9 kara tabanlı uyarlaması ile aynı görünmektedir. Deniz tipi HHQ-9 VLS (VLS - Vertical Launching System), PLA Navy Type 052C Lanzhou sınıfı destroyerlerde (NATO rapor adı: Luyang II class) fırlatma tüpleri ile donatılmıştır.[6]
Kara Kuvvetleri için olan HQ-9 sisteminin ihracat için türetilmiş FT-2000 olarak bilinen bir anti-radyasyon çeşidi de vardır. İhraç amaçlı yapılan FD-2000 (FD, Fáng dùn [防盾] - Koruma Kalkanı anlamında), geliştiricisi CPMIEC tarafından ilk kez Mart 2009'da, Cape Town, Güney Afrika'da düzenlenen Afrika Havacılık ve Savunma Fuarı'nda sergilendi. CPMIEC tarafından sunulan HQ-9 projesi, 2013 Eylül ayında karara bağlanan, uzun menzilli hava savunma sistemlerinin yapımını kapsayacak Türkiye'nin Uzun Menzilli Hava Savunma Sistemi (T-LORAMIDS) için açılan ihaleyi kazanmıştır.[7] Ancak 15.11.2015 tarihinde verilen Savunma Sanaayi İcra Kurulu kararı ile bu ihale iptal edilmiştir. İptal kararı nedenleri arasında, yüklenici Çin şirketinin, Türkiye'nin talep ettiği teknoloji tranferine onay vermemesi, Çin füzelerinin Türkiye'nin üyesi olduğu NATO savunma sistemlerine entegre edilememesi ve NATO üyesi ülkelerinin siyasi baskılar bulunmaktadır.
Tasarımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir HQ-9 bataryasının en temel biçimi bir adet Tip 305B arama radarı, bir izleme radarı, bir 200 kW dizel jeneratörlü çekici ve her biri ateşlemeye hazır toplam 32 tura kadar 8 füze dikey kurulabilir fırlatıcılı taşıyıcısı (TEL - Transporter erector launcher) barındırır. Teçhizatlar genellikle Taian çekiciler üzerine eklenir. Bu temel yapılandırma daha yetenekli olacak şekilde genişletilerek şu donanımların ilavesi ile yapılandırılabilir: Bir TWS-312 komuta bölümü, zırhlı bir saha etüt aracı (ZPT, ZMA vs.), bir ana güç şebekesi konvertörü, ek taşıyıcı / yükleyici araçlar ile Taian TAS5380 temelli her araca dört füze konutu, bir adet Tip 120 alçak irtifa arama radarı, tam bir anti balistik füze yeteneği için bir adet Tip 305A AESA arama radarı ve hayalet hedeflere yönelik pasif radar.
Füzeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Benzeri S-300V gibi HQ-9'da iki kademeli bir füze sistemi vardır. Yaklaşık 2 ton kütleli ve 6.8 m uzunluğundaki füzenin ilk kademesi 700 mm ve 2. kademesi 560 mm çapındadır. Füze 180 kg savaş başlığı ile donanmıştır, en fazla 4.2 Mach hıza[5] erişebilir ve 200 km bir menzile[2] sahiptir. HQ-9'un Vektörel İtiş Kontrol sistemi (TVC - Thrust Vector Control) görsel olarak onu Rus S-300V'den belirgin bir şekilde ayırır. HQ-9'un açık bir şekilde yan tarafından bu görülebilir. HQ-9 kılavuz sistemi ataletsel yönlendirme artı yol üstü uydu bağlantısı ve aktif radar yönlendirme sistemi terminalinden oluşur. İlkin sadece eğimli bir açıyla kutuya benzer bir fırlatıcıdan füzesinin atıldığı MIM-104 Patriot gibi düşünülen sistemde katı yakıtlı ve çok büyük füzeler ve Çin'in sınırlı deneyimi buna elverişli değildi. Rus yardımı ve teknoloji transferi ile bugünkü şeklini alan silindirik bir konteyner içinde füzelerin taşınabilir dikey kurulumlu bir fırlatıcısı (TEL) vardır.[3] Füze görünüşte sınırlı bir Anti balistik füze yeteneğine sahiptir.
Radarlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Maliyetini azaltmak için HQ-9, Arama / Gözetleme / Edinim ve İzleme / Nişan / Atış Kontrol Radarı (FCR - Fire Control Radar) gibi geniş bir radar yelpazesi kullanabilecek şekilde tasarlanmıştır.
Atış kontrol radarı
[değiştir | kaynağı değiştir]Diğer KS-1 SAM, SJ-212 gibi Çin yapımı SAM füzelerinin çoğunda ve HQ-2J'de kullanılan atış kontrol radarı olan SJ-202'nin büyütülmüş ve geliştirilmiş bir versiyonu HQ-9 için de kullanılabilir. KS1 SAM ikinci modellerinin H-200 ve SJ-231 atış kontrol radarları HQ-9 ile uyumludur.
HT-233 Radarı
[değiştir | kaynağı değiştir]Muharebe etkinliğini en üst düzeye çıkarmak amacıyla çoğunluk HQ-9'da kullanılan özel bir atış kontrol radarı geliştirildi. HT-233 olarak adlandırılan bu radar, HQ-9'da kullanılabilecek en gelişmiş atış kontrol radarıdır. S-300'e ait 30N6 (Flap-Lid) serisinden çok, ayrıca arama ve hedefleme radarı olarak NATO G-bandında (4–6 GHz frekansta) çalışan, MIM-104 Patriot'un MPQ-53 radarıyla daha fazla benzerliği vardır. Bu iddia Çin'e yapılan bir Patriot teknoloji transferi nedeniyle olabilir. Radarla, 300 km yükselebilen 0-90 derece dışarı azimut açısı 120 derecelik bir yay içinde 1MW (ortalama 60 kW) bir tepe güç çıkışını kullanarak arama yapabilirsiniz. Radarla aynı anda 100 hedefi izlemek olanaklıdır ve 6 hedefe 6 füze güdümlenebilir veya alternatif olarak, her bir hedef için bir füze çifti ile 3 hedefe kilitlenebilir.
HQ-9 tarafından kullanılan atış kontrol radarı olan HT-233, daha önce KS-1 SAM sisteminin erken modelleri tarafından kullanılan H-200 radarı ile karşılaştırıldığında, AN/MPQ-53 radarına en yakın lens düzeneğine sahip mercek düzenlemesi yerine basit bir duyarga kullanır. KS-1'in son modeli tarafından kullanılan SJ-231 radarı ile karşılaştırıldığında HT-233 anteni, SJ-231 anteninin üç bin dizisine karşı, dört bin toplam anten dizisine ek bin tane daha faz kaydırıcı dizisi barındırır. Buna karşılık AN/MPQ-53 ve 30N6E radarlarının her ikisi sırasıyla kendi anten dizileri üzerinde on biner faz kaydırıcı barındırır. HT-233 radarı C-bandında 300 MHz frekansta çalışır ve yüksek hareket kabiliyetli Tai'an TAS5501 10x10 kamyon üzerine eklenmiştir. Bir HT-233 arama radarı; SJ-212, H-200 veya SJ-231 radarları ile konuşlandırılmış ise tugay düzeyinde bir birlik olarak sahaya çıkar. HT-233, azimut açısı 360 derece ve yüksekliği 0-65 derece içinde olan hedefleri 120 km uzaklıktan (detection range) algılayabilir ve 90 km uzaklıktan (tracking range) izlemeye alabilir.[3][8][9] Bu şekilde aynı anda 100 hedefi izleyebilir ve 50 hedefe kilitlenebilir.
Arama radarı
[değiştir | kaynağı değiştir]HQ-9, onunla ilişik olabilen çeşitli arama radarları, balistik füzesavar radarlar ve hayalet hedefsavar radarlar da dahil olmak üzere birçok radar ile keşif yapabilir.
Türevleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
- FT-2000 - Radyasyondan korunma için olan çeşidi; bu HQ-9 ailesinin tamamlanmış olan ilk modeli oldu.
- HQ-9 - Füze bağlantısıyla izleme yapabilen modeli.
- HHQ-9 - Donanma için uyarlananı.[10]
- HQ-9A - Hizmete girişi ve ilk testleri 1999'da yapıldı. İlk olarak 2001 yılında sürümü yükseltildi. Çin kaynakları, HQ-9 sistemleri ailesinin ithal edilebilir Rus S-300PMU/PMU1/PMU2 sistemlerine göre daha yeni bilgisayar teknolojileri içerdiğini iddia etmektedirler. Çünkü HQ-9 on yıl daha sonra geliştirilmişti ve bu nedenle mikroelektronikleri daha ilerlemiş durumdaydı. Sinyal işleme için üstün bir bilgi işlem kapasitesi nedeniyle veri işleme ve rehberlik desteğini füze kendisi gerçekleştirebilmektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "HQ-9" (İngilizce). 25 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2013.
- ^ a b Jane's Land-Based Air Defence 2010-2011
- ^ a b c "HQ-9 / FT-2000 Surface-to-Air Missile" (İngilizce). SinoDefence.com. 3 Ekim 2009. 4 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2013.
- ^ "Spacewar.com - Analysis: China exports new SAM missile". 8 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2009.
- ^ a b 「黃河」 (Ocak 2001). "巡天神箭 紅旗9號與紅旗家族動態". Defence International (Çince) (114). ss. 72-81. 8 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.
- ^ "Chinese Defence Today - Naval HQ-9 Ship-to-Air Missile" (İngilizce). 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2006.
- ^ Toksabay, Ece (26 Eylül 2013). "Chinese firm wins Turkey's missile defense system tender" (İngilizce). Reuters, reuters.com. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2013.
- ^ "CPMIEC HT-233 / HQ-9/10 Phased Array Radar". Nisan 2012. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2013.
- ^ Varsayılmış hedef RCS bilinmemekte.
- ^ ""HQ-9/-15, and RF-9 (HHQ-9 and S-300) (China), Defensive weapons", Jane's Strategic Weapon Systems" (İngilizce). Jane's Defence, janes.com. 7 Ocak 2010. 8 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2009.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- CPMIEC Tesisleri hakkında 2 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Monterey Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü'nde James Martin Silahsızlanma Araştırmaları Merkezi, NTI.org, 16 Kasım 2012.
- FD-2000 uzun menzilli hava savunma füze sistemi (Army recognition.com) 5 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- HQ-9 orta ile uzun menzilli hava savunma füze sistemi (Army recognition)14 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- HQ-9 / FT-2000 SAM Sinodefence
- Naval HQ-9 SAM Sinodefence
- HQ-9 Missilethreat.com
- HQ-9 karadan havaya füze (SAM) sistemi: Site analizi 26 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 27 Ekim 2007
- Çin'in Tayland'a zırhlı araçlarda füzeler ile ilgili işbirliği başlangıç teklifi 10 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 6 Kasım 2013
- Tayland'a Çin tarafından önerilen FD-2000 / HQ-9, FK-1000 ve FL-3000N füze sistemleri 13 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 6 Kasım 2013