Hüseyin Ayvansarayî
Hüseyin Ayvansarayî veya Ayvansaraylı Hafız Hüseyin, İstanbul camileri hakkında bilgi veren Hadikatü'l Cevami (Camiler Bahçesi) adlı eserin yazarı.[1]
18.yüzyılda yaşamış olan Ayvansarayi'nin hafız olduğu ve yeniçeri sekbanlarından olduğu bilinir. "Ayvansarayî "mahlasını doğduğu semtten altığı kabul edilir.[2] İstanbul'u gezip dolaşan, gördüklerini, okuduklarını düzenli bir şekilde kaydeden bir gözlemci idi.[3] Yazdığı eserlerden iyi bir eğitim görmüş olduğu ve şiire özel bir merakı olduğu anlaşılır.
En çok bilinen eseri İstanbul ve civarında bulunan cami, mescit, tekke gibi yapılar hakkında bilgi veren Hadikatü'l Cevami'dir. İki cillten oluşan bu kitapta II. Mehmed'den bu yana yapılmış hemen hemen tüm camii ve mescitler tanıtılır. Kendi ifadesine göre yazar 1768-1769 (hicri 1182) yılına gelinceye kadar İstanbul sur içi ve dışı, Galata, Eyüp, Üsküdar ve Boğaziçi’nin her iki yakasından Kadıköy içlerine kadar olan cami ve mescitleri yazmış; eserini 1779-1780 (hicri 1193)'de temize çekmeye başlamış ve çalışmasını 1780-1781 (1195) tarihinde tamamlamıştır.[3] Diğer eserleri arasında bir antoloji niteliğindeki "Eşâr-name-i Müstezâd", Osmanlı devlet adamlarının hâl tercümeleri, İstanbul'daki çeşitli yapıların kitabeleri, Osmanlı coğrafyasıdan bazı fetih öyküleri içeren "Mecmûa-i Tevarih", şair ve yazar biyografilerini içeren "Vefayet-ı Ayvansarayî", 17. yüzyıl halk şairlerinden Aşık Ömer'in eserlerini bir araya getirerek oluşturduğu "Aşık Ömer Divanı" bulunur.
1787 yılında ölmüş ve Zal Mahmud Paşa Camii haziresine defnedilmiştir.[4]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hâdikatü'l Cevâmi
- Mecmûa-i Tevârih
- Vefeyât-ı Ayvansarâyî
- Vefeyât-ı Selâtîn ve Meşâhîr-i Ricâl
- Eş'ârnâme-i Müstezâd
- Âşık Ömer Divanı
- Mecmu'atü'l-Letâ'if Sandukatü'l-Ma'ârif
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ Kut, Günay; Kut, Turgut. "Ayvansarayî Hafız Hüseyin ve Eserleri". İstanbul Üniverstesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi Yıl 1982, Sayı 33. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
- ^ a b Ekinci, Ramazan. "AYVANSARÂYÎ, Hâfız Hüseyin". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (TEİS), 4 Haziran 2013. 25 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2020.
- ^ "Ayvansarayî Hafız Hüseyin Efendi". Eyupsultan.bel.tr sitesi. 3 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.