Gundestrup kazanı

Gundestrup kazanının bir resmi.

Gundestrup kazanı, La Tène döneminin milattan önce 1. yüzyıla ya da 2. yüzyıla ait titiz işçilikle dekore edilmiş gümüş kap. Gundestrup'un bir köyüne yakın yosun bataklığında bulunmuştur. Gundestrup kazanı, Kopenhag'daki Danimarka Ulusal Müzesi'nde saklanmaktadır. Bu kazanın yan duvarlarına resmedilmiş Kelt tanrıları, ritüelleri ve çanağın boyutları nedeniyle, (çapı 69 cm yüksekliği 42 cm) olan bu çanağın, Druitic dininin kurban törenlerinde kullanıldığı düşünülmektedir.

Dekorasyon

Tahsis Taban Plaka

Taban plakanın etrafında bir boğa figürü belirgin bir şekilde yer alırken, bu boğaya saldıran mızraklı bir insan figürü de resmedilmiştir. Bu figür, boğanın arkasından sıçrayarak saldırı eylemini gerçekleştirmektedir. Ayrıca dekorasyonda iki köpek figürü de bulunmaktadır. Bir köpek, boğanın kafasının üstünde konumlandırılmışken diğeri ise boğanın karın bölgesinin altına doğru resmedilmiştir.

Dış Plaka

Yedi dış plakanın her birinde, muhtemelen her biri bir tanrıya ait olan bir büst resmedilmiştir. A, B, C ve D plakalarına bir sakallı adam büstü, geri kalan üç plakaya ise bir kadın figürü resmedilmiştir.

A plakasındaki sakallı adam figürü, her iki eliyle kendisinden daha ufak bir adamın elini tutmaktadır. Her iki adam da çapraza doğru bir domuza uzanmaktadır. Bu adamların altında, sol tarafta (tanrının omuzları hizasında) bir köpek ve sağ tarafta kanatlı bir at resmedilmiştir.

B plakasındaki tanrı, her elinde bir deniz atı ya da ejderha tutmaktadır. Bu tanrı, İrlanda deniz tanrısı Manannan'la ilişkilendirilmektedir.

C plakasındaki tanrı, boş yumruklarını yukarı kaldırmıştır. Sağ omuzunda bir adam kavga eder pozisyonda ve sol omuzunda altında küçük bir at-adam olan sıçramış bir figür resmedilmiştir.

D plakasındaki sakallı tanrı, her iki eliyle de bir geyiğin budunu tutmaktadır.

E plakasındaki tanrıça, kendisinden daha küçük iki adam tarafından yandan kuşatılmıştır.

F plakasındaki tanrıça, bir kuşu yükselmiş sağ eliyle tutmaktadır. Sol eli yatay olarak bir adamı desteklemekte ve bir köpek onun arkasında yatmaktadır. Bu tanrıça, kendisini rahatsız etmeyi sürdüren ve kafasının her iki yanında bulunan kuşlar tarafından kuşatılmıştır.

G plakasındaki tanrıçanın kolları çaprazlanmıştır. Sağ omuzunda bir aslanla savaşan adam sahnesi görünmektedir, sol omuzunda ise C plakasındakine benzeyen sıçrayan bir figür bulunmaktadır.

Plaka A: Boynuzlu Tanrı

Plaka A

Plaka A, merkezi olarak boynuzlu bir erkek figürü oturmuş halde göstermektedir. Genellikle Cernunnos olarak tanımlanmıştır. Onun sağ elinde, bir figür torque tutmaktadır ve sol eliyle boynuzlu iri bir yılan figürünü sıkıca tutmaktadır. Tanrının boynuzları solundaki geyiğin boynuzlarıyla çok benzeşmektedir. Öteki figürler ise bir balığı ya da bir yunusu süren bir insan figürüyle sahneyi çevrelemektedir. Bu sahne Indus vadısı Medenıyetındekı "Hayvanların Tanrısı" olan Pashupati ile kıyaslanmaktadır. Bu sahne aynı zamanda Buddha'nın tasviriyle ve batı Buddha tanrısı Virupaksha'yla ilişkilendirilmektedir.

Plaka B: Tekerleklerle Bir Tanrıça

Plaka B, yan tarafları altı parmaklı tekerleklerle ve mistik hayvanlarla (iki yaratığımsı fil ve iki kartal başlı aslan gövdeli ejderha) korunan bir tanrıça büstünü gösterir. Büstün altı ise büyük bir tazı figürüdür.

Plaka C: Kırık Tekerlek

Plaka C: Kırık Tekerlek

Plaka C, kendisiyle temas halindeki tekerleği tutan sakallı bir tanrının büstüdür. Aynı zamanda boynuz miğferli horned helmet küçük bir sıçramış figür de bu tekerleğin kenarından tutmaktadır. Bu sıçramış figürün altında ise iri boynuzlu bir yılan vardır. Bu grup ise bazıları plaka B'dekilere benzeyen iki kartal başlı aslan gövdeli ejderhalar ve öteki yaratıklar tarafından çevrelenmişlerdir. Bu tanrı İrlandalı Dagda ile ilişkilendirilmektedir. Bu tekerleğin parmaklıkları spoke asimetrik olarak sunulmuştur, fakat alt yarısına göre yargılandığında bu tekerlek East Yorkshire kazısında bulunan iki tekerlekli cenaze arabalarıyla bağlantılı olabilir.

Plate D: Boğanın Kurban Edilişi

Plaka D, bir boğa katliamının manzarasıdır. Üç boğa yüzleri sağa çevrilmiş halde ve bir sıra halinde resmedilmiştir. Her boğaya kılıçlı bir adam tarafından saldırılmış ve her boğanın karın tarafından bir köpek sağa doğru koşmaktadır. Yine her boğanın arkasından bir kedi sağa doğru koşmaktadır.

Plaka E: Savaşçı Kabul Töreni

Plaka E, görüldüğü kadarıyla bir kabul töreninin belli bir bölümünü göstermektedir. Alt yarısında carnyx oyuncuları tarafından eşlik edilen bir sıra mızraklı ve kalkanlı asker sola doğru marş yapmaktadır. Sol taraftaki büyük figür bir adamı kazana daldırmaktadır. Kazandan ayrılan üst taraf ise muhtemelen kabul törenleri tamamlanmış at üstündeki savaşçılardır. İlginç olan ise Bran the Blessed gibi son celtic mitinin yeniden canlanma sunumunun özellikleri bu sunumdaki gibi ölü askerlerin kazana daldırılışına dayanmaktadır.

Yorumlar

Gundestrup Kazanı, Avrupa'nın en çok tanınan Demir Çağı gümüş işidir ve bu işteki torques, horned God, carnyx) gibi imgeler Kelt iç gibi görünürken, bu kazanın stili ve işçiliği orijinal olarak Traklar'ı işaret eder. Bu durum, bu kazanın orijinali olarak Thracian'a karşı Gaulish olarak çatışan teoriler için bir oda açmıştır. Bergquıst ve Taylor'un bu iş hakkındaki önerileri bu kazanın Traklarlı zanaatkarlar tarafından yapıldığı, daha sonra bu işin Danube'nın orta asağısını milattan önce 120'de işgal etmiş Cimbrilerin eline geçtiği yönünde. Olmsted ise bu ıconography'i İrlandalı miti olan Táin Bó Cuailnge'ın prototipi olarak yorumladı ve boynuzlu figürleri Cernunnos'tan daha çok Cú Chulainn'la ilişkilendirmiştir.

Kaynakça

• Bergquist, A. K., and T. F. Taylor, Gundestrup Kazanının kokeni, Antiquity, vol. 61, 1987, pp. 10–24.
• Kaul, F., and J. Martens, Erken demır cagı güney İskandınavya sında güney-doğu avrupa etkileri. Gundestrup ve Cimbri, Acta Archaeologica, vol. 66 1995, pp. 111–161.
• Klindt-Jensen, O., Gundestrup kazanı-yeniden değer bicme, Antiquity, vol. 33, pp. 161–9.
• Olmsted, G.S., Táin Bó Cuailnge ın Gundestrup versıyonu, Antiquity, vol. 50, pp. 95–103.

Ayrıca bakınız

• Kelt sanatı
• Celtic polytheism
• Druid

Dış bağlantılar

• Celtic Art & Cultures 21 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. :Kazanın detaylı tasviri*Gundestrup Cauldron26 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. : Kazanın orijini ve celtic kültürü içindeki yeri