Guatemala Kızılderilileri
  Guatemala'da konuşulan dillerin dağılım haritası (Castilian = Guatemala İspanyolcası ve Garifuna ile Xinka hariç hepsi Maya dilleridir) | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Diller | |
| Din | |
Guatemala Kızılderilileri (İspanyolca Los indios de Guatemala[1][2] ya da Los indios guatemaltecos[2]), Guatemala'da yaşayan Mezoamerika Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkları. 2001 yılında % 59.4 olan Ladinolardan sonra % 40.6 olan nüfuslarıyla ikinci sıradadır ve bunların büyük çoğunluğu Maya halkları olup en büyük grupları Kiçeler (% 9.1), Kakçikeller (% 8.4), Mamlar (% 7.9) ve Kekçiler (% 6.3) olarak sıralanır. Maya kökenli olmayan Kızılderililerin (Şinkalar ve Garifunalar) oranı ancak % 0.2 dir. İzole dilli Alaguilac'ların soyu Amerika'nın keşif yıllarında tükenmiştir.
Guatemala İç Savaşında (1960 - 1996) 200.000 den fazla Maya Kızılderilisinin ölümüyle sonuçlanan bir soykırım geçirmişlerdir. İronik olarak, Guatemala Maya dilleri ve kültürü konusunda çalışmalar yapan Guatemala Maya Dilleri Akademisi'nin merkezi olarak, bu soykırımın suçlularından biri olan savunma bakanının başkent Guatemala şehrindeki eski evi (Casa Crema) seçilmiştir.[3]
Avrupalılaş[tır]manın (Guatemala İspanyolcası ladinización) sonucu olarak, Kızılderililer ile İspanyolların melezi ve anadili İspanyolca olan Mestizolar Guatemala'da Ladino adıyla bilinir ve yasa gereği ayrı bir etnik grup olarak tanımlanır.[4][5][6]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]1778-1990 yılları arasındaki Guatemala Kızılderililerinin ve Ladinoların nüfusu:[2]
| Yıl | Toplam | Ladino | Kızılderililer | Kızılderili yüzdesi |
| 1778 | 392.272 | 80.485 | 311.797 | 78.4 |
| 1837 | ? | 179.047 | ? | ? |
| 1880 | 1.224.602 | 379.828 | 844.744 | 68.9 |
| 1893 | 1.364.678 | 481.954 | 882.733 | 64.6 |
| 1921 | 2.004.900 | 704.793 | 1.299.927 | 64.8 |
| 1950 | 2.790.868 | 1.293.607 | 1.497.261 | 53.5 |
| 1964 | 4.287.997 | 2.497.055 | 1.808.942 | 42.2 |
| 1973 | 5.160.221 | 2.900.197 | 2.260.024 | 43.8 |
| 1981 | 6.054.227 | 3.517.705 | 2.536.522 | 41.9 |
| 1990 | 9.197.351 | 5.347.340 | 3.850.011 | 41.8 |
Halklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Resim galerisi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Karl von Scherzer (1856), Las Historias del origen de los Indios de Guatemala, par el R. P. F. Francisco Ximenes. Vienna, 1856. Copy of Spanish translation of Popol Vuh manuscript.
- ^ a b c Flavio Rojas Lima (1992), Los indios de Guatemala, Ed. Mapfre, S.A, 1992 (İspanyolca)
- ^ «La anterior residencia del ministro de la Defensa albergará los estudios del Canal 5», 31 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. artículo en el diario El Periódico (Guatemala) del 22 de diciembre de 2003. Consultado el 1 de julio de 2012.
- ^ "Reflexiones sobre el mestizaje y la identidad nacional en Centroamérica: de la colonia a las Républicas liberales" (İspanyolca). Ministerio de Educación (MINEDUC). 2008. 26 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "XI Censo Nacional de Poblacion y VI de Habitación (Censo 2002) - Pertenencia de grupo étnico" (İspanyolca). Instituto Nacional de Estadística (INE). 2002. 20 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Rodríguez L, Lic. Carlos Antonio. "La determinación Estadística de los grupos étnicos, el indigenismo, la situación de la pobreza y la exclusión social. Los Censos Integrados del 2002 y la inclusión social de los grupos étnicos. Perfil nacional del desarrollo sociodemográfico" (PDF) (İspanyolca). 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi.
- ^ "XI Censo Nacional de Población y VI de Habitación (Censo 2002) : Variable Grupo_etnico : Pertenencia de grupo étnicor". 22 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2013.
- ^ "Chalchitecos, en busca de reconocimiento". Prensa Libre (İspanyolca). 23 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2013.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Academia de Lenguas Mayas de Guatemala9 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (resmi site)
- Yale University: Genocide Studies program : Guatemala