Grande Jatte Adası'nda Bir Pazar Öğleden Sonrası

Grande Jatte Adası'nda Bir Pazar Öğleden Sonrası
Sanatçı	Georges Seurat
Yıl	1884-1886
Tür	Tuval üzerine yağlı boya
Boyutlar	207,6 cm × 308 cm (817 in × 121 in)
Konum	Şikago Sanat Enstitüsü, Chicago, ABD

Grande Jatte Adası'nda Bir Pazar Öğleden Sonrası^[1] (Fransızca: Un dimanche après-midi à l'Île de la Grande Jatte) Fransız ressam Georges Seurat'ın 1886 yılında tamamladığı tablosu. Bu eser, ondokuzuncu yüzyıl sonları ve yirminci yüzyıl başlarında Fransız Yeni izlenimci ressamlar tarafından yaygın olarak kullanılan noktacılık tekniğinin en iyi orneklerinden biri kabul edilir.

Tablo, ABD'de Şikago Sanat Enstitüsü'nde sergilenmektedir.^[2]

Yapımı ve içerik

Georges Seurat "Grande Jatte Adası'nda Bir Pazar Öğleden Sonrası" adlı bu tabloyu yapmaya 1884'te başladı ve üzerinde iki yıl uğraştı. Başladığında parkın manzara görüntüsü üzerine bütün dikkatini yoğunlaştırıp bu arazi görüntüsünü tuali üzerine çizdikten sonra orijinal figürleri çalışmaya başladı ve çalışma ilerledikçe önce karakalem ve yağlı boya eksizler yaptı ve bunları zaman zaman değiştirdi. Seurat parka gidip orada oturarak değişik figürlerin eksizlerini yapmayı adet edinmişti ve bu figürleri eskizlerden ana tablo üzerine geçirince bu figürlerin bir ahenk sağlaması ve formlarının en uygun olmasını sağlamayı hedef edinmişti. Bu eskizlerde dikkatini daha çok form, renk ve ışık sorunları üzerine yoğunlaştırırdı.

Seurat optik ve renk teorilerini çok detaylı olarak incelemişti. Yeni izlenimci resmin karakteristik üslubu olan ve birbiriyle karşıtlık oluşturan yan yana renkli noktalarla tablodan yansıyan Işık taki maksimum luminositeyi yakalamanın bilimsel olarak mümkün olduğu düşüncesiyle "divizyonizm (kromoluminarizm) adlı bu tekniği 1884 yılında Fransız kimyacı Michel-Eugène Chevreul, Ogden Rood ve Charles Blanc 'ın bilimsel teorilerini inceleyerek geliştirdi. Daha sonra renklerin ayrıştırılmasına odaklanmayan fakat daha çok bir fırça işi olarak bilinen "noktacılık" tekniği de bilimsel renk teorilerine dayanan diviziyonizmden türeyerek gelişmiş ve Seurat ile birlikte Paul Signac, Henri-Edmond Cross tarafından aynı dönemlerde kullanılmış ve sonraki dönemlerde Robert Delaunay, Jean Metzinger gibi sanatçılar tarafından uygulanmıştır. Seurat bu tekniğin kullanıldığı bir tabloda, geleneksel fırça darbeleriyle yapılan tablolara kıyasla, renklerin daha kuvvetli ve parlak olacağı görüşündeydi. 1685-1886 döneminde iki yıl çalışma alan bu eserde hazırladığı noktaların bir örnek standartta olmasını ancak çalışmanın ikinci yılında sağlayabildi.

Seurat tablonun ortasında bulunan figürlerin daha canlı ve parlak görüntülü olmalarını sağlamak için tablonun etrafına renkli noktalardan oluşan bir paspartu yaptı ve sonra da (günümüzde hala Chicago'da sergilendiği gibi) çok bariz bir beyaza boyanmış bir tahta resim çerçevesi içinde gösterilmesini sağladı.

Bu tablonun hazırlanmasında o zaman yeni geliştirimiş olan çinko-sarısı (çinko-kromat) rengini özellikle tabloda bulunan çimene sarımsı bir renk sağlamak için kullandı. Ayrıca portakal rengi ve mavi renklerin karışımlarını da kullandı. Fakat bu çinko-sarı rengi kullanması devantaj yarattı. Seurat'ın tabloyu bitirdikten sonra çok geçmeden sarı renkli noktalar renk değiştirip kahverengi bir tona dönmeye başladılar. Günümüzde artık bu çinko-sarısı noktalar sarı değil kahverengi görüntülü olmuşlardır.^[3]

"La Grande Jatte" adası Paris'in hemen girişinde Seine Nehri üzerinde, bu nehre kıyısı bulunan Neuilly ve Levallois-Perret semtleri arasında günümüzde "La Defense" adını taşıyan iş yeri merkezine çok yakın bir mevkidedir. 1884'te Seurat tablosununu hazırlamaya başladığında bu ada şehir merkezinden epeyce uzak bir kırsal mesire yeri idi. Bu mevki sonradan uzun yıllar bir sanayi merkezinin parçası olmuştur. Günümüzde ise bu ada mevkiinde bir kamuya açık park ve evlerden oluşan bir semt bulunmaktadır.

Bu tablo ilk defa 1886'da sergilenmiştir. Bu sergileme 1884'te kurulan ve Seurat'ın da kurucu üyesi olduğu "Société des Artistes Indépendants (Serbest Ressamlar Derneği)" yıllık resim sergisinde yapılmıştır. Bu eser bu sergide büyük bir ilgi çekmiş ve gösterildiği sergi salonunun ikinci odasına büyük bir seyirci grubunun gelmesine neden olmuştur.

Chicago Güzel Sanatlar Enstitüsü tarafından satın alınması

Tablonun Chicago Güzel Sanatlar Enstitüsü sergi salonunda yeri

1923'te Frederick Bartlett Chicago Güzel Sanatlar Enstitüsü mütevelli heyetine seçildi. O ve ikinci karısı olan Helen Birch Bartlett o zamana kadar topladıklari Fransız izlenimcilik veya empresyonizm ve yeni izlenimcilik veya postempresyonizm ve Modernist üsluplu tablo koleksiyonlarını enstitüye ödünç olarak verdiler. Helen o zamanki modern ve avangart Fransız ressamları ve resim eserlerinde çok meraklı ve bilinçliydi; ve kocasının bunlardan güzel bir koleksiyon kurmasına önayak olmuştu. 1924'te Chicago Güzel Sanatlar Enstitüsü profesyonel ve eksper çalışanları Seurat'ın "Grande Jatte Adası'nda Bir Pazar Öğleden Sonrası" adlı eserinin sanat eseri piyasasında olduğundan haberdar olmuşlardı ve kurumun mütevelli heyetini ve özellikle Frederick Bartlett'in bu eseri satın almasına önayak oldular. Günümüzde bu eser Chicago Enstitüsünde sergilenmekle beraber sahipliği "Helen Birch Anısına Koleksiyonu" içindedir.

Amerikan ressam Don Celender 1974-75 yıllarında yazdığı Observation and Scholarship Examınation for Art Historians, Museum Directors, Artists, Dealers and Collectors (Sanat Tarihcileri, Muze Mudurleri, Sanat Eseri Simsarlari ve Sanat Eseri Koleksiyonculari icin Gozlemler ve Bilmsel Calismalar Imtihani) adlı kitapta bu eserin 1924'teki maliyetinin $24.000,00 olduğunu yazmıştır.^[4] Bu maliyetin gerçek olup olmadığı Enstitü tarafından ne doğrulanmış ne de tekzip edilmiştir. Bu eserin satın alımında Enstitü'nün kendi fonlarından da katkı yapılıp yapılmadığı bile bilinmemektedir.^[5]

Seurat tarafından benzer eserler

La Grand Jatte için Eskiz, 1884 Zoom^{[ölü/kırık bağlantı]}
Oturan Figürler, 1884
Die İnsel La Grande Jatte mit Ausfluglern, 1884
Peyzaj ve figürler, 1884–1885
Figürler grupları, 1884–1885
Tümünün Eskizi, 1884–1885
Su kenarında kadınlar, 1885–1886

Dış bağlantılar

Grande Jatte Adası'nda Bir Pazar Öğleden Sonrası Google Art Project
Tablo hakkında ayrintili eleştirel bir yazı 27 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

Kaynakça

^ Eserin Türkçe isminin alındığı kaynak: Farthing, Stephen (Şubat 2013). Sanatın Tüm Öyküsü. Hayalperest Yayınevi. s. 334. ISBN 9786056334627.
^ Roch, Christine L. "From "Rube Town" to Modern Metropolis:". 15 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2011.
^ Gage, John (1993). Color and Culture: Practice and Meaning from Antiquity to Abstraction (İngilizce). Boston: Little, Brown. s. 220, 224. .
^ Celender, Don (1 Mayıs 1974). Observation and Scholarship Examınation for Art Historians, Museum Directors, Artists, Dealers, and Collectors (İngilizce). 7 Aralik =-28 Aralik 1974'te O.K. Harris Gallery, 383 West Broadway, New York'de acilan bir sergi icin hazırlanan bir broşür. s. Soru: Sayfa 5, Cevap: Sayfa 23.
^ http://www.artic.edu/aic/collections/exhibitions/İmpressionism/Seurat ^{[yalın URL]}

[1] Eserin Türkçe isminin alındığı kaynak: Farthing, Stephen (Şubat 2013). Sanatın Tüm Öyküsü. Hayalperest Yayınevi. s. 334. ISBN 9786056334627.

[2] Roch, Christine L. "From "Rube Town" to Modern Metropolis:". 15 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2011.

[3] Gage, John (1993). Color and Culture: Practice and Meaning from Antiquity to Abstraction (İngilizce). Boston: Little, Brown. s. 220, 224. .

[4] Celender, Don (1 Mayıs 1974). Observation and Scholarship Examınation for Art Historians, Museum Directors, Artists, Dealers, and Collectors (İngilizce). 7 Aralik =-28 Aralik 1974'te O.K. Harris Gallery, 383 West Broadway, New York'de acilan bir sergi icin hazırlanan bir broşür. s. Soru: Sayfa 5, Cevap: Sayfa 23.

[5] ttp://www.artic.edu/aic/collections/exhibitions/İmpressionism/Seurat ^{[yalın URL]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]