Gola Mire
Gola Mire/Mira | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1911 |
| Ölüm | 1943 Montelupich Hapishanesi, Kraków, Polonya |
| Meslek | Aktivist, direnişçi |
Gola Mire/Mira (d. 1911–ö. 1943), İkinci Dünya Savaşı sırasında Polonya'daki yeraltı Yahudi direnişinin bir üyesiydi.[1]
Mire, Siyonist gençlik örgütü Ha-Shomer ha-Za'ir'de aktifti ve 1936'da Komünist Partiye katıldı. Tutuklandığı Polonya'da işçi grevleri düzenledi.
Almanya'nın Polonya'yı işgalinden sonra Mire, Polonya İşçi Partisi'ne (PPR) katıldı. Akiva ve Dror Siyonist gençlik örgütleri de dahil olmak üzere Yahudi direniş gruplarıyla işbirliği yaptı. Almanlara karşı saldırıların planlanmasına ve uygulanmasına yardım etti ve sonunda hapishaneden kaçma girişimi sırasında öldürüldü.[1]
Hayatın erken dönemi ve eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]Mire, Polonya'nın Galiçya bölgesindeki Rzeszow kasabasında Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Polonya okullarına gitti.
Mire, gençliğinde Ha-Shomer ha-Za'ir'de aktifti. Lvov'a taşınmasını gerektiren organizasyonda liderlik rolüne seçildi. Ailesi 1932'de Belçika'ya taşındığında Polonya'da kaldı.[1]
Aktivizm ve direniş
[değiştir | kaynağı değiştir]Erken aktivizm ve ilk hapis
[değiştir | kaynağı değiştir]Mire, Komünist Sovyetler Birliği'ne verdiği güçlü destek nedeniyle 1932'de Ha-Shomer ha-Za'ir'den ihraç edildi. 1936'da Komünist Parti'ye katıldı ve çalıştığı yer olan Kontakt fabrikasında grev düzenledi. Grevdeki rolü nedeniyle tutuklandı ve altı ay hapis yattı. Serbest bırakıldıktan sonra Przemysl'de Komünist faaliyetler düzenledi ve bu nedenle tekrar tutuklandı. On iki yıl Fordon Hapishanesine mahkûm edildi. Hapishanedeki gardiyanlar, 1939'da Almanya'nın Polonya'yı işgal ettiği ve 2. Dünya Savaşı'nın başladığı haberi üzerine kaçtı. Mire ve diğer mahkûmlar Almanlar gelmeden kaçtılar.
Mire, hapsedilmeden önce komünist arkadaşı Olek Hausman ile ilişki kurmuştu. Kaçtıktan sonra Mire, Olek'i aramak için Varşova'ya gitti, ancak onun Bialystok'ta olduğunu öğrendi. Onu orada buldu ve birlikte Sovyet kontrolündeki Lvov'a giderek evlendiler. Sovyetler, Mire'ı belediye meclisi üyesi ve komiser olarak atadı. Olek, Haziran 1941'de Almanların Lviv'e gitmesi üzerine Kızıl Ordu'ya katılmak üzere ayrıldı ve kendisinden bir daha haber alınamadı. Hamile olan Mire geride kaldı ve bodrum katında yardımsız doğum yaptı. Krakow Gettosu'ndaki kuzenleri olan Spiner ailesiyle bağlantı kurabildi. Spiners, Mire'ı Krakow'a getirmesi için Polonyalı bir arkadaşını gönderdi. Bebeği onun gelişinden kısa süre sonra öldü.[1][2]
Yahudi direnişi
[değiştir | kaynağı değiştir]Mire ve kuzeni Vuschka Spiner, Kraków Gettosu'nda yaşarken, Nazi ordusu için mal ve malzeme üreten bir Alman fabrikasında çalışıyordu. Orada üretilen konserve yiyecekleri sabote ettiler. Ancak Mire bunun çok tehlikeli olduğunu düşününce durdular.[1] Mire, Ocak 1942'de gettodan ayrıldı ve Polonya İşçi Partisi (PPR) ile yeniden temasa geçti. Nazilerin Yahudileri yok etme planlarını tahmin ederken yoldaşlarını Polonya Yahudilerine yardım etmeye çağırdı. Ancak eylemsizlikleri nedeniyle hayal kırıklığına uğradı. Daha fazla destek arayan Mire, Spiner'ın kocası Dolek Liebeskind, Shimshon Draenger (1917–1943) ve Adolf (Avraham) Leibovich (1917–1943) dahil olmak üzere Akiva ve Dror Siyonist örgütlerinin aktif üyeleriyle bağlantı kurdu. Mire ve bağlantıları, PPR'nin sınırlı yardımıyla gettonun dışındaki arkadaşları için kuryeler ve saklanma yerleri ayarladı. Bu arkadaşların çoğu, Heshek (Zvi) Bauminger (1919–1943) liderliğindeki bir Yahudi yeraltı grubu olan Iskra'da aktif olanlardan oluşuyordu. Iskra sonuçta PPR ile birleşti. Mire ve Akiva üyeleri, PPR'den destek gelmemesi nedeniyle hayal kırıklığını dile getirmeye devam etti.[1]
Mire, Iskra ve Yahudi direniş grubu He-Haluz ha-Lohem, 22 Aralık 1942'de Cyganeria Cafe'de Alman askerlerine saldırı düzenledi. Saldırıda 11 Alman öldü, 13 kişi de yaralandı. Operasyonda yaklaşık yirmi direniş savaşçısı öldü.[2]
İkinci hapis ve ölüm
[değiştir | kaynağı değiştir]Mart 1943'te Mire tutuklandı ve Montelupich Hapishanesine gönderildi. İşkence gördü ve hücre hapsinde tutuldu, ancak kendisini kaçıranlara bilgi vermedi. Direniş savaşçısı Tova Draenger de dahil olmak üzere He-Haluz ha-Lohem'den tutuklu kadınlarla beraberdi. Kadınlar, Genia Meltzer-Scheinberg ile birlikte Plaszow'daki 'Ölüm Tepesi'ne gönderileceklerini öğrendikten sonra bir kaçış girişimi planladılar. Kadınlar bodrumdaki hücrelerinden bekleyen kamyonlara taşındı. Bir işaret sonrası kadınlar topluca koşmaya başladı. Mire dahil kadınların çoğu kaçma girişimi sırasında öldürüldü. Draenger kaçmayı başardı.[2][3]
Şiir
[değiştir | kaynağı değiştir]Mire sık sık Yidiş ve İbranice şiirler yazardı; temaları arasında kocası ve ölen bebeğin yanı sıra Komünizm ve direniş de vardı.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g "Mire Gola". Jewish Women's Archive (İngilizce). 16 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2024.
- ^ a b c "Gola Mira". Yad Vashem. 25 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2024.
- ^ "Gola Mire". 31 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2024.