Gertrude Scharff Goldhaber
Gertrude Scharff Goldhaber | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Gertrude Scharff 14 Temmuz 1911[1] Mannheim, Almanya[1] |
| Ölüm | 02 Şubat 1998 (86 yaşında)[1] Patchogue, New York, ABD[2] |
| Milliyet | Almanya |
| Eğitim | Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi[3] |
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizik |
| Çalıştığı kurumlar | Illinois Üniversitesi 1939-1950[4][5] Brookhaven Ulusal Laboratuvarı 1950-1979[4][5] |
| Doktora danışmanı | Walther Gerlach[3] |
| İmza | |
 | |
Gertrude Scharff Goldhaber (14 Temmuz 1911 - 2 Şubat 1998), Almanya doğumlu bir Yahudi-Amerikan nükleer fizikçi. Doktorasını Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi'nden aldı ve ailesi Holokost sırasında mağdur olmasına rağmen, Gertrude önce Londra'ya ve daha sonra Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçmayı başardı. II. Dünya Savaşı sırasındaki araştırmaları gizli tutuldu ve 1946'ya kadar yayınlanmadı. Kocası Maurice Goldhaber ile birlikte savaş sonrası kariyerinin çoğunu Brookhaven Ulusal Laboratuvarı'nda geçirdi.
Gençliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Gertrude Scharff, 14 Temmuz 1911'de Almanya'nın Mannheim kentinde doğdu.[1] Devlet okuluna gitti ve okulda bilime ilgi duymaya başladı.[3] O zaman için alışılmadık bir şekilde, ebeveynleri bu ilgiyi destekledi - muhtemelen babası, dedesinin ölümünden sonra ailenin yükünü üstlenmek zorunda kalmadan önce kimyager olmak istediği için kızını destekledi.[3] Goldhaber'in gençliği zorluklarla doluydu.[3] I. Dünya Savaşı sırasında, kısmen talaştan yapılan ekmeği yemek zorunda kalmıştı ve ailesi, Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi'ne gitmesine engel olmasa da, savaş sonrası Almanya'da yaşanan hiperenflasyondan muzdaripti.[3]
Eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Gertrude Münih Üniversitesi'nde hızla fiziğe duyduğu ilgiyi geliştirdi.[3] Ailesi onun bilime olan ilgisini küçüklüğünde desteklemiş olsa da babası onu Münih'te hukuk okumasını istiyordu teşvik etti.[3] Gertrude, fizik eğitimi alma kararını savunmak için babasına, “Kanunla ilgilenmiyorum. Dünyanın neden yapıldığını anlamak istiyorum." dedi.[3][2]
O zamanlar öğrenciler için her zaman olduğu gibi, Gertrude, Münih Üniversitesi'ne dönmeden önce Freiburg Üniversitesi,Zürih Üniversitesi ve Berlin Üniversitesi (evleneceği adamla burada tanıştı) de dahil olmak üzere çeşitli diğer üniversitelerde de vakit geçirdi.[3] Münih'e döndükten sonra Gertrude, tez araştırmasını gerçekleştirmek için Walter Gerlach'ın yanında çalışmaya başladı. Gertrude tezinde gerilimin manyetizasyon üzerindeki etkilerini inceledi.[6] 1935'te mezun oldu ve tezini 1936'da yayınladı.[6]
1933'te Nazi partisinin iktidara gelmesiyle Gertrude, Yahudi geçmişi nedeniyle Almanya'da artan zorluklarla karşılaştı.[3] Bu süre zarfında babası tutuklandı ve hapse atıldı. Serbest bırakıldıktan sonra eşi ile birlikte İsviçre'ye kaçabildikleri halde, daha sonra Almanya'ya döndüler ve Holokost'ta can verdiler.[3] Gertrude, doktorasını tamamlayana kadar Almanya'da kaldı. 1935'te Londra'ya kaçtı.[4][3] Gertrude'nin ailesi Nazilerden kaçmasa da kız kardeşi Liselotte kaçtı.[4]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Gertrude, Londra'da kaldığı ilk altı ay boyunca Leica kamerasını satarak kazandığı paranın yanı sıra Almancadan İngilizceye yaptığı çevirilerden kazandığı parayla geçimini sağladı.[4] Gertrude, doktora derecesine sahip olmasının bir dezavantaj olduğunu fark etti. Çünkü mülteci bilim adamlarına göre mülteci öğrenciler için daha fazla yer vardı.[4] İş arayan diğer 35 mülteci bilim insanına yazdı ve biri hariç herkes tarafından zaten çok sayıda mülteci bilim insanının çalışmakta olduğu söylendi.[6][7] Sadece Maurice Goldhaber, Cambridge'de iş bulabileceğini düşündüğünü belirterek, umut veren bir yanıt yazdı.[7] Gertrude, George Paget Thomson'ın elektron kırınımı üstüne çalışan laboratuvarında bir iş bulabildi. Thomson'ın yanında doktora sonrası bir pozisyonda olmasına rağmen, Gertrude kendisine gerçek bir pozisyon teklif edilmeyeceğini fark etti ve bu yüzden başka bir iş aradı.[4]
1939'da Gertrude, Maurice Goldhaber ile evlendi.[4][5] Ardından İllinois Üniversitesi'nde çalışmak için Urbana, Illinois'e taşındı.[4] İllinois eyaletinde o zamanlar yürürlükte olan karı nepotizm karşıtı yasalar yüzünden üniversite Gertrude Goldhaber'i işe alamıyordu, çünkü kocasının zaten üniversitede çalışıyordu.[4] Gertrude'a ne maaş ne de laboratuvar alanı verilmişti. Maurice'in laboratuvarında ücret almadan asistan olarak çalıştı.[4] Maurice'in laboratuvarı yalnızca nükleer fizik araştırması için kurulduğundan, Gertrude Goldhaber bu alanda da araştırma yaptı.[4] Bu süre zarfında Gertrude ve Maurice Goldhaber'in Alfred ve Michael adında iki oğlu oldu.[4][5] Goldhaber'e nihayetinde, araştırmasını desteklemek için departman tarafından bütçe verildi.[4]
Goldhaber, 1941'de nötron-proton ve nötron-çekirdek reaksiyon kesitlerini ve 1942'de gama radyasyonu emisyonunu ve çekirdekler tarafından absorpsiyonu inceledi.[7] Bu süre zarfında, kendiliğinden nükleer fisyona nötron salınımının eşlik ettiğini de gözlemledi - bu, daha önce teorileştirilmiş ancak henüz gösterilmemiş bir fenomendi.[7] Kendiliğinden nükleer fisyonla ilgili çalışmaları savaş sırasında gizli bilgi olarak saklandı ve ancak 1946'da savaş sona erdikten sonra yayınlandı.[7]
Gertrude ve Maurice Goldhaber, Illinois'den Long Island'a taşındı ve burada ikisi de Brookhaven Ulusal Laboratuvarı'nın kadrosuna katıldı.[6] Laboratuvarda Brookhaven Lecture Series olarak bilinen Haziran 2009 itibarıyla halen devam eden bir dizi aylık konferansı başlattı.[6][8]
Başarılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1947 - Amerikan Fizik Topluluğu üyesi olarak seçildi.[6]
- 1972 - Ulusal Bilimler Akademisi'ne seçildi (bu onur alan üçüncü kadın fizikçi)[6]
- 1982 - Long Island Başarı Ödülü, Bilim Alanı[6]
- 1984 - Phi Beta Kappa misafir araştırmacı[6]
- 1990 - Kadın Bilim İnsanları Derneği'nin New York Bölümü'nden Üstün Kadın Bilim İnsanı Ödülü[6]
Mirası
[değiştir | kaynağı değiştir]2001 yılında, Brookhaven Ulusal Laboratuvarı, Gertrude'un şerefine Gertrude ve Maurice Goldhaber Distinguished Fellowships'i kurdu. Bu prestijli burslar, alanlarının sınırlarında bağımsız araştırma yapmak için güçlü bir arzuya sahip, olağanüstü yetenek ve referanslara sahip kariyerin başlangıcındaki bilim insanlarına verilir.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Bond and Henley 1999, s. 3
- ^ a b Saxon 1998
- ^ a b c d e f g h i j k l m Bond and Henley 1999, s. 4
- ^ a b c d e f g h i j k l m n Bond and Henley 1999, s. 5
- ^ a b c d Goldhaber 2001
- ^ a b c d e f g h i j Bond and Henley 1999, s. 6
- ^ a b c d e Bond and Henley 1999, s. 7
- ^ Brookhaven Lecture Series
- ^ "Goldhaber Distinguished Fellowships". 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2020.
Kaynak kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bond, Peter D.; Henley, Ernest (1999), Gertrude Scharff Goldhaber 1911-1998: A Biographical Memoir (PDF), Biographical Memoirs, 77, Washington, DC: The National Academy Press, 7 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 5 Mart 2009
- "Brookhaven Lecture Series". Brookhaven National Laboratory. 2 Temmuz 2008. 17 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2009.
- Goldhaber, Maurice (2001), Gertrude Scharff Goldhaber, Contributions of 20th Century Women to Physics, University of California, Los Angeles, 6 Temmuz 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 5 Mart 2009
- Saxon, Wolfgang (6 Şubat 1998), "Gertrude Scharff Goldhaber, 86, Crucial Scientist in Nuclear Fission", The New York Times, ss. D18, erişim tarihi: 5 Mart 2009
