GeForce 256

GeForce 256, Nvidia tarafından 1999 yılında piyasaya sürülen ve dünyanın ilk ticari GPU (Grafik İşlemci Birimi) olarak tanıtılan bir grafik kartıdır. "NV10" kod adıyla geliştirilen bu ürün, donanım tabanlı Transform ve Lighting (T&L) özelliğini entegre ederek 3D grafiklerde devrim yaratmış ve modern GPU’ların temelini atmıştır.

Tarihçe

GeForce 256, 31 Ağustos 1999’da 299 USD başlangıç fiyatıyla piyasaya sürüldü. Nvidia, bu ürünle birlikte "GPU" terimini literatüre kazandırarak, grafik hesaplamaları CPU’lardan bağımsız hale getirmeyi amaçladı. Dönemin rakipleri arasında 3dfx’in Voodoo3 ve ATI’nin Rage serisi yer alıyordu. GeForce 256, özellikle oyun ve profesyonel render performansıyla öne çıktı.

Teknik Özellikler

GeForce 256, TSMC’nin 220 nm üretim prosesiyle üretildi ve aşağıdaki özelliklere sahipti:

Özellik	Değer
Mimari	NV10 (4x1 işlem hattı)
Çekirdek Frekansı	120 MHz
Bellek Arayüzü	128-bit SDR veya DDR SDRAM
Bellek Hızı	166 MHz (SDR) / 300 MHz (DDR)
Transistör Sayısı	23 milyon
Güç Tüketimi	15W (SDR) / 20W (DDR)
Desteklenen API’ler	DirectX 7.0, OpenGL 1.2

Transform ve Lighting (T&L): 3D nesnelerin geometrik hesaplamalarını CPU yerine GPU üzerinde işleyerek performansı artırdı.
Çoklu Dokulama: Aynı anda 4 dokunun (texture) işlenmesini destekledi.

Performans ve Etkisi

GeForce 256, Quake III Arena, Unreal Tournament gibi oyunlarda rakiplerine göre 2-3 kat daha yüksek FPS sağladı.
T&L teknolojisi, gerçek zamanlı gölgelendirme ve dinamik aydınlatma efektlerinin önünü açtı.
2000 yılında PC Magazine tarafından "Yılın Ürünü" seçildi.

Eleştiriler ve Sınırlamalar

DDR bellekli modellerin yüksek fiyatı nedeniyle SDR versiyonları daha çok tercih edildi.
DirectX 7 desteği olmasına rağmen, yazılım tarafında T&L optimizasyonu yavaş benimsendi.

Kalıt ve Sonrası

GeForce 256, Nvidia’nın piyasa liderliğini başlatan ürün oldu. Ardılı GeForce 2 serisi (NV15) 2000’de piyasaya sürüldü ve performansı 2 katına çıkardı. Günümüzdeki RTX serileri, T&L teknolojisinin evrimleşmiş halini AI ve ışın izleme ile sürdürmektedir.