Güven Arsebük
Güven Arsebük | |
|---|---|
| Doğum | 2 Temmuz 1936 İstanbul |
| Ölüm | 17 Nisan 2017 (80 yaşında) İstanbul |
| Defin yeri | Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul |
| Eğitim | Robert Kolej ve İstanbul Üniversitesi |
| Meslek | Arkeolog, akademisyen |
| Çocuk(lar) | Emir Arsebük Zeynep Arsebük |
| Ebeveyn(ler) | Emin Arsebük Ulviye Arsebük |
| Akraba(lar) | Ali Haydar Arsebük (dedesi) Esat Arsebük (amcası) |
Güven Arsebük (2 Temmuz 1936, İstanbul – 17 Nisan 2017, İstanbul), akademisyen, arkeolog.
Çalışma alanı tarih öncesi arkeolojisi, insanın evrimi ve en eski kültürleridir (Paleolitik Çağ). Akademik yaşamını İstanbul Üniversitesi Prehistorya Anabilim Dalında sürdüren Arsebük, Türkiye'deki en eski Paleolitik buluntu yerlerinden biri olan Yarımburgaz Mağarası'nda 1988–1990 yılları arasında yürütülen kazılara başkanlık etmiştir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1936 yılında İstanbul'da doğdu. Babası Emin Arsebük, annesi Ulviye Arsebük'tür. Osmanlı Devleti Adliye nazırlarından Ali Haydar Arsebük'ün torunu, hukukçu Esat Arsebük'ün yeğenidir.[1]
Orta ve lise öğrenimini İstanbul Amerikan Koleji'nde tamamladı, 1958 yılında B.A derecesi aldı. Aynı yıl, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi'ne başladı.[2] Öğrencilik yıllarında Arif Müfid Mansel ve Kurt Bittel'le birlikte arazi çalışmalarına katıldı. Prehistorya esas sertifikasının yanında Klasik Arkeoloji, Sosyal Antropoloji ve İlkçağ Tarihi yardımcı sertifikalarını alarak, 1962 yılında mezun oldu. 1963-1964 yıllarındaki askerlik görevi sırasında, L.S.B. Leakey'in Adam's Ancestors: The Evolution of Man and His Culture kitabını Adem'in Ataları:İnsanın ve Kültürünün Evrimi başlığıyla Türkçeye çevirdi.
Askerlikten sonra Antropoloji-genetik, Paleolitik çağlar, Tarih öncesi ve Etnoloji eğitimi almak için burslu olarak Almanya'da Tübingen Üniversitesi'ne gitti. 1966 yılında Türkiye'ye; döndüğünde Prehistorya Kürsüsü'ne asistan oldu. 1967 yılında Fulbright bursuyla Chicago Üniversitesi'ne gitti ve İnsan Evrimi, Paleolitik Çağlar Bilimi, Prehistorya ve Pleistosen Coğrafyası okudu.
1969'da antropoloji konusunda M.A. derecesi alarak yurda döndü; akademik yaşamına İstanbul Üniversitesi'nde devam etti. 1974 yılında doktor, 1981 yılında doçent, 1988 yılında profesör ünvanlarını aldı.[3] Keban Baraj Göl Alanı Kurtarma Kazıları kapsamında 1969-1974 yılları arasında Ufuk Esin ile birlikte Elazığ'da Tepecik ve Tülintepe kazılarını, 1978-1981 yıllarında Malatya'da Değirmentepe kazısını yürüttü.
Arsebük, Değirmentepe kazılarına son olarak 1981 yılında katıldıktan sonra arazi çalışmalarına bir süre ara verdi.[4] 1982 yılında Karlsruhe Üniversitesi davetlisi olarak Almanya'ya gitti. 1986 yılında Fulbright Doktora Sonrası Araştırma Bursu'nu kazandı ve 1986-1987 arasında tekrar Chicago Üniversitesi'ne giderek araştırmalarını burada sürdürdü.
1988-1990 yılları arasında İstanbul ve Berkeley California Üniversitesi'nin çok uluslu ortak çalışması olan Yarımburgaz Mağarası Kazı ve Araştırma Projesi'nin başkanlığını yaptı. Chicago Üniversitesi'nden Clark Howell ile birlikte yürüttüğü çalışmalar sonucu Orta Pleistosen döneminin çevre koşullarını, o dönemin hayvanlarını, bunları avlayan insanların kullandığı aletler ile birlikte ortaya çıkardı.[5]
| “ | Ben ne yapmaya çalıştım? İnsan denen hayvan türünü hepimize tanıtmaya çalıştım. Bir takım yalan, bilim dışı olgulardan uzak durmanızı önerdim. İnsanın maymundan gelmediğini, insanın primatlarla akraba olduğunu anlattım. Bugünkü hal insanın son aşaması değil, biz de değişeceğiz, dönüşeceğiz. Ama bunu biz göremeyeceğiz. Değişeceğiz eğer kendi kendimizi yok etmezsek. Nükleer patlamaları evrenselleştirmezsek, biz de değişeceğiz. | „ |
1990-1993 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi UNESCO temsilcisi olarak görev yaptı, TÜBA.AR dergisinin Yayın Danışma Kurulu'nda görev aldı. 1999 yılında İstanbul Üniversitesi'ndeki görevinden emekli oldu.
1989'dan itibaren American Research Institute in Turkey (ARIT)'de Yönetim Kurulu üyesi olarak görev aldı; 1995'ten itibarense Yönetim Kurulu başkanlığını üstlendi. Arsebük ayrıca American Association of Physical Anthropology (New York), Eski Çağ Bilimleri Derneği Enstitüsü (İstanbul (kurucu üye ve 1991-1993 arası Yönetim Kurulu üyesi), New York Academy of Sciences asli üyesi, Alman Arkeoloji Enstitüsü muhabir üyesi, Japonya Araştırmaları Derneği asli üyesi, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) üyesi idi.
Evli ve iki çocuk babası olan Güven Arsebük, 17 Nisan 2017 tarihinde İstanbul'da hayatını kaybetti.[6][7]
Bazı eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1990: İnsan ve Evrim
- 1994: Multilingue D′Archeologie – Mehrsprachiges Archaelogishes Worterbuch
- 1998: Light on Top of the Black Hill Studies Presented to Halet Çamlıbel: Karatepe′deki Işık Halet Çambel
- 2000: Çok Dilli Arkeoloji Sözlüğü (Halet Çambel ve Sönmez Kantman ile birlikte derleyici isim)
- 2012: Tarihöncesi Dönemden Bazı Yansımalar
- 2012: Uzak Geçmişimize Dair Okumalar
- 2014: Orta Amerika Arkeolojisine Giriş – Olmek-Maya-Aztek Uygarlıklarının Genel Bir Özeti
- 2014: Geçmişe Doğru Bir Bakış – Fosil İnsanın Gündelik Yaşamından Bazı Kesitler
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "18 Nisan 2017 Tarihli Hürriyet Vefat İlanları Sayfası". 29 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Prof. Dr. Güven Arsebük Hayatını Kaybetti". arkeopolis.com. arkeopolis.com sitesi, 18 Nisan 2017. 22 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2017.
- ^ "Arsebük, Güven, Prof. Dr". Türkiye Turizm Ansiklopedisi. 5 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024.
- ^ Özdoğan, Mehmet (17 Nisan 2018). "Saygın Duruşu, İlkeli Kimliğiyle: Güven Arsebük". Sarkaç. 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024.
- ^ "Güven Arsebük'ün Anısına - Mehmet Özdoğan'ın Kaleminden". Bilim Akademisi. 22 Kasım 2017. 30 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024.
- ^ "Arkeolog Prof. Dr. Güven Arsebük Hayatını Kaybetti". Arkeofili. 17 Nisan 2017. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2017.
- ^ "Tarih öncesi arkeoloji uzmanımız Prof. Dr. Güven Arsebük'ü kaybettik". herkesebilimteknoloji.com. 18 Nisan 2017. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2017.
