Gümüş sülfadiazin
 | |
| Klinik verisi | |
|---|---|
| Diğer adlar | Gümüş tuzu (4-Amino-N-2-pyrimidinylbenzenesulfonamidato-NN,01)-silver, sulfadiazine silver, silver (I) sulfadiazine, 4-amino-N-(2-pyrimidinyl)benzenesulfonamide |
| AHFS/Drugs.com | Monografi |
| MedlinePlus | a682598 |
| Gebelik kategorisi |
|
| Uygulama yolu | Topikal |
| ATC kodu | |
| Hukuki durum | |
| Hukuki durum |
|
| Farmakokinetik veri | |
| Biyoyararlanım | <1% (gümüş), 10% (sulfadiazin) |
| Protein bağlanma | Yüksek (gümüş) |
| Boşaltım | 2/3 böbrek (sulfadiazin) |
| Tanımlayıcılar | |
| |
| CAS Numarası | |
| PubChem CID | |
| DrugBank | |
| ChemSpider | |
| UNII | |
| KEGG | |
| ChEBI | |
| ChEMBL | |
| CompTox Bilgi Paneli (EPA) | |
| ECHA Bilgi Kartı | 100.040.743 |
| Kimyasal ve fiziksel veriler | |
| Formül | C10H9AgN4O2S |
| Mol kütlesi | 357,14 g·mol−1 |
| 3D model (JSmol) | |
| Erime noktası | 285 °C (545 °F) |
| |
| |
Gümüş sülfadiazin, kısmi (ikinci derece) ve tam kalınlıktaki (üçüncü derece) yanıkları enfeksiyondan korumak için kullanılan bir topikal antibiyotiktir.[1] İkinci derece yanıklar için artık önerilmemesine rağmen, üçüncü derece (tam kalınlıkta) yanıklarda enfeksiyonun önlenmesinde hala yaygın olarak kullanılmaktadır.[2][3]
Yaygın yan etkileri arasında kullanım yerinde kaşıntı ve ağrı bulunmaktadır.[4] Diğer yan etkiler olarak düşük beyaz kan hücresi seviyeleri, alerjik reaksiyonlar, mavi gri cilt değişikliği, hemoliz veya ilaca bağlı hepatit sayılabilir.[4] Gümüş sülfadiazin bir sülfonamid olan sülfadiazin içerdiğinden sülfonamid alerjisi olanlarda dikkatli kullanılmalıdır.[4] Doğuma yakın olan hamile kadınlar kullanmamalıdır.[4] Ayrıca iki aydan küçük çocuklarda kullanılması önerilmemektedir.[4]
Gümüş sülfadiazin 1960'larda keşfedilmiştir.[5] Dünya Sağlık Örgütü'nün temel ilaçlar listesi'nde yer almaktadır.[6] Jenerik formları mevcuttur.[4]
Tıbbi kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Küçük ve kısmi kalınlıktaki yanık tiplerinin iyileşmesinde başka antibiyotiklerin daha etkili olduğuna dair kanıtlar bulunduğundan bu yanık tiplerinde kullanımı önerilmemektedir.[2][3] 2013 yılından bir Cochrane derlemesi, derlemeye kabul kriteri taşıyan çalışmaların çoğunun metodolojik eksikliklere sahip olduğunu ve bu nedenle gümüş sülfadiazinin yanıkların tedavisindeki etkililiğini saptamanın mümkün olmadığı kanaatine varmıştır.[2] Yine 2010 yılından başka bir Cochrane sistematik derlemesi ise "Gümüş içeren pansumanlar veya topikal ajanların yara iyileşmesini teşvik edip etmediğini veya yara enfeksiyonunu önleyip önlemediğini belirlemek için yeterli kanıt olmadığı" sonucuna varmıştır.[7] Diğer derlemeler de, "bu alandaki çalışmaların kalitesinin yeterli olmadığı" sonucuna varmıştır.[8] Cochrane, gümüş sülfadiazin kullanıldığında yara iyileşmesinde gecikmeler olabileceği yönünde endişelerini bildirmiştir.[2] Bunun yanında yara yüzeyinde deri değişimine neden olduğundan yara derinliğinin yeniden değerlendirilmesini zorlaştırmaktadır. Aynı zamanda yaraya her gün yeniden uygulanması gerekmektedir.[9] Yara görünümünde yol açtığı değişiklikler ve pansumanın yenileme sıklığından ötürü çoğu yanık için gümüş sülfadiazin önerilmemektedir.[9]
Yan etkiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Geniş alanlara veya şiddetli yanıklara uygulanması sistemik dolaşıma geçmesine yol açabilir ve sistemik kullanılan diğer sülfonamidlerdekine benzer yan etkilere neden olabilir.[10] İnsanların yaklaşık %0.1-1'nde döküntü veya eritema multiforme gibi hipersensitivite reaksiyonlarına neden olmaktadır.[11] Benzer deri reaksiyonları, diğer sülfonamidler, antibakteriyeller, tiazid diüretikler ve sülfonilüre antidiyabetiklerde de görülmektedır; ancak çapraz alerji olasılığına dair yeterince veri bulunmamaktadır.
İçeriğindeki gümüş iyonları, özellikle uygulanan alan ultraviyole ışığa maruz kaldığında lokal arjiri (cilt renginde değişiklik)ye sebep olabilir. Böbreklerde, karaciğerde ve retinada gümüş birikimi ile karakterize olan yaygın arjiri, sadece aşırı uzun süreli kullanım veya ağır iltihaplı yanıklarda tekrarlanan kullanımlarla ilişkili olarak bulunmuştur. Yaygın arjirinin olası sonuçları arasında interstisyel nefrit ve anemi yer almaktadır.[11]
Etkileşimler[değiştir | kaynağı değiştir]
Yaralardaki ölü deriyi çıkarmak için kullanılan merhemlerde bulunan tripsin ve klostridiopeptidaz gibi proteazlarla eş zamanlı uygulanırsa içeriğindeki gümüş iyonları proteazları inhibe edebilmekte ve proteaz etkinliğini düşürmektedir. Gümüş sülfadiazin sistemik dolaşıma önemli miktarda katıldığında, vitamin K antagonistleri gibi bazı ilaçların etkilerini ve yan etkilerini artırabilmektedir.[11]
Farmakokinetik[değiştir | kaynağı değiştir]
Gümüş sülfadiazinin çözünürlüğü zayıftır ve sağlam deriden çok sınırlı bir şekilde geçebilir.[11][12] Ancak vücut sıvılarıyla temas, daha sonra sistemik olarak emilip dağılabilen serbest sülfadiazin oluşumuna yol açmaktadır. Oluşan serbest sülfadiazin karaciğerde glukuronidasyona uğrar ve değişmeden idrarla atılır.[12] Özellikle ikinci ve üçüncü derece yanıklar veya diğer lezyonlar gibi büyük alanlara uygulandığında emilimi sorun yaratabilmektedir.[11][12]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Singer AJ, Taira BR, Lee CC (2013). "Termal Yanıklar". Marx J, Walls R, Hockberger R (Ed.). Rosen Acil Tıp - Kavramlar ve Klinik Pratik (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. 814. ISBN 978-1455749874. 13 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d Wasiak J, Cleland H, Campbell F, Spinks A (Mart 2013). "Süperfisyal ve kısmi kalınlıktaki yanıklar için pansumanlar". Cochrane Sistemik Derlemeler Veritabanı. 2013 (3). ss. CD002106. doi:10.1002/14651858.CD002106.pub4. hdl:10072/58266. PMC 7065523 $2. PMID 23543513.
Spesifik pansumanların etkinliği hakkında kesin ve güvenilir sonuçlara varmak imkansızdır, ancak gümüş sülfadiazin genellikle biosentetik, silikon kaplı ve gümüş pansumanlarla kıyaslandığında daha kötü iyileşme sonuçlarıyla ilişkilendirilmiştir, hydrojel ile tedavi edilen yanıklar ise standart bakıma göre daha iyi iyileşme sonuçları göstermiştir.
- ^ a b Heyneman A, Hoeksema H, Vandekerckhove D, Pirayesh A, Monstrey S (Kasım 2016). "Kısmi kalınlıkta yanık yaralarının konservatif tedavisinde gümüş sülfadiazinin rolü: Sistemik bir inceleme". Burns (İngilizce). 42 (7). ss. 1377-1386. doi:10.1016/j.burns.2016.03.029. hdl:1854/LU-8507323. PMID 27126813.
- ^ a b c d e f "Gümüş Sülfadiazin". Drugs.com. American Society of Health-System Pharmacists. 1 Haziran 2008. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2016.
- ^ Chung DH, Colon NC, Herndon DN (2012). "Yanıklar". Coran AG, Caldamone A, Adzick NS, Krummel TM, Laberge J, Shamberger R (Ed.). Pediatric Surgery. 7 (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. 369. ISBN 978-0323091619. 13 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Dünya Sağlık Örgütü (2019). Dünya Sağlık Örgütü temel ilaçlar listesi: 21. liste 2019. Geneva: Dünya Sağlık Örgütü. hdl:10665/325771. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. Lisans: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
- ^ Storm-Versloot MN, Vos CG, Ubbink DT, Vermeulen H (Mart 2010). Storm-Versloot MN (Ed.). "Yaraların enfeksiyonunu önlemek için topikal gümüş". Cochrane Sistemik Derlemeler Veritabanı, 3. ss. CD006478. doi:10.1002/14651858.CD006478.pub2. PMID 20238345.
- ^ Lo SF, Hayter M, Chang CJ, Hu WY, Lee LL (Ağustos 2008). "Kronik enfekte yaraların yönetiminde gümüş salan pansumanlar: Sistemik bir inceleme". Journal of Clinical Nursing. 17 (15). ss. 1973-1985. doi:10.1111/j.1365-2702.2007.02264.x. PMID 18705778.
- ^ a b Maitz P, Harish B (15 Nisan 2016). "Yanıklar Nasıl Tedavi Edilir". Australian Doctor. Erişim tarihi: 15 Kasım 2017.
- ^ "Gümüş Sülfadiazin". Drugs.com. 2017. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.
- ^ a b c d e Jasek W, (Ed.) (2007). Avusturya-Kodex. 62nci (Almanca). 2. Viyana: Österreichischer Apothekerverlag. ss. 3270-1. ISBN 978-3-85200-181-4.
- ^ a b c "Gümüş sülfadiazin - İlaç Özeti". Prescribers' Digital Reference. 2017. Erişim tarihi: 16 Kasım 2017.