Fransız Akademisi
| Fransız Akademisi | |
|---|---|
| Académie française | |
 Institut de France binası | |
 | |
| Slogan |
|
| Kuruluş | 22 Şubat 1635 |
| Merkez | Paris, Fransa |
| Koordinatlar | 48°51′33″N 2°20′17″E / 48.859167°K 2.337917°D |
| Üyeler | 40 |
| Daimi Sekreter | Hélène Carrère d'Encausse |
| Resmî site | academie-francaise.fr |
Fransız Akademisi[1] (Fransızca: Académie française), Fransızca ile ilgili konularda Fransa'nın asli kurumu niteliğindedir.[2] Akademi, resmî olarak 1635 yılında Kral XIII. Louis'in başbakanı Kardinal Richelieu tarafından kurulmuştur.[2] 1793 yılında Fransız Devrimi sırasında kapatılan kurum, 1803 yılında Napoleon Bonaparte tarafından Institut de France'ın bünyesinde yeniden kurulmuştur.[2] Enstitünün beş akademisinden en eskisidir.
Akademi, les immortels ("ölümsüzler") olarak bilinen toplam kırk üyeden oluşur.[3] Yeni üyeler, Akademinin kendi üyeleri tarafından seçilir. Üyeler normalde yaşam boyu görevde kalırlar ancak görevlerini kötüye kullandıkları durumlarda istifa edebilir ya da görevden alınabilirler. I. Dünya Savaşı'ndaki Verdun Muharebesi'nden sonra Fransa Mareşali seçilen Philippe Pétain, 1931 yılında Akademiye seçilmiş ve II. Dünya Savaşı'nda Vichy Fransası'nı yönetmesinin ardından 1945 yılında istifa etmek zorunda kalmıştır.[4] Kurum, dil konusunda resmi bir otorite olarak hareket etme görevine sahip olup dilin resmi bir sözlüğünü yayımlamakla görevlidir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Akademinin kökenleri, 1620'lerin sonu ve 1630'ların başında Hôtel de Rambouillet'de düzenlenen kültür toplantılarından doğan gayriresmî bir edebiyat grubuna dayanmaktadır. Grup, Valentin Conrart'ın evinde toplanmaya başladı ve gayriresmî olmaya çalıştı. Grubun o sırada dokuz üyesi vardı. Fransa'nın Başbakanı Kardinal Richelieu, kendisini grubun hamisi ilan etti ve Akademinin resmî olarak kurulmasını beklerken 1634 yılında yeni üyelerin ataması yapıldı. 22 Şubat 1635'te, Richelieu'nun ısrarıyla, Kral XIII. Louis konseyi resmen kurmak için gereken imtiyaznameyi verdi. 10 Temmuz 1637'de Parlement de Paris'te tescil edilen yazılı izinde Académie Française için "Dilimize kesin kurallar koymak, onu sanat ve bilimleri ele alabilecek hâle getirmek için mümkün olan tüm özen ve titizlikle çalışacaktır." denmiştir.[2] Académie Française; Fransızca dil bilgisi, imla ve edebiyatın düzenlenmesinden sorumlu olmuştur.
Richelieu'nün modeli, bir dilin "kirliliklerini" ortadan kaldırmaya adanmış ilk akademi, 1582'de Floransa'da kurulan ve Floransa'nın Toskana lehçesinin İtalyanca için model olarak zaten baskın olan pozisyonunu resmîleştiren Accademia della Crusca. Floransa Akademisi, 1612'de Vocabolario'yu yayımlamıştı.[5]
Üyelik
[değiştir | kaynağı değiştir]Fransız Akademisinde toplam kırk koltuk bulunmakta olup bunların her birine ayrı bir numara tahsis edilmiştir. Adaylar başvurularını genel olarak Akademi için değil belirli bir koltuk için yaparlar. Eğer birden fazla koltuk boşsa, bir aday her biri için ayrı ayrı başvurabilir.
Üyeler, Kardinal Richelieu tarafından verilen tüzüğün resmi mühründe yazılı olan Akademinin sloganı À l'immortalité'ye ("Ölümsüzlüğe") atıfla les immortels ("Ölümsüzler") olarak anılırlar.[3]
Üniforma
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir üyenin resmî üniforması, l'habit vert ya da yeşil giysi olarak bilinir.[6] Akedeminin resmî törenlerinde giyilen habit vert, ilk olarak Napolyon Bonapart'ın Institut de France'ı yeniden organize etmesi sırasında kabul edilmiştir.[6] Her ikisi de yeşil yaprak motifleriyle zengin bir şekilde işlenmiş uzun siyah bir ceket ve siyah tüylü bicorn ile siyah pantolon ve etekten oluşur. Ayrıca ruhban sınıfı dışındaki üyeler bir tören kılıcı (Fransızca: l'épée) taşırlar.[6]
Üyeler üniforma masraflarını kendileri karşılamaktadır. Cübbelerin maliyeti yaklaşık 50.000 dolardır ve Amin Maalouf bu göreve başlamanın kendisine tam 230.000 dolara mal olduğunu söylemiştir.[7]
Bölgesel dillere karşı muhalefet
[değiştir | kaynağı değiştir]Fransız Akademisi, Haziran 2008'de Fransız Hükûmetinin bölgesel dillerin (Flamanca, Alsasça, Baskça, Bretonca, Katalanca, Korsikaca, Oksitanca, Gaskonca ve Arpitanca) anayasal olarak tanınması ve korunmasına yönelik teklifine karşı çıkmıştır.[8]
Mevcut üyeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Fransız Akademisinin mevcut üyeleri aşağıdaki gibidir:
| Koltuk numarası | Ad | Seçildiği yıl |
|---|---|---|
| 1 | Claude Dagens | 2008 |
| 2 | Dany Laferrière | 2013 |
| 3 | Boşta | |
| 4 | Jean-Luc Marion | 2008 |
| 5 | Andreï Makine | 2016 |
| 6 | Boşta | |
| 7 | Jules Hoffmann | 2012 |
| 8 | Daniel Rondeau | 2019 |
| 9 | Patrick Grainville[9] | 2018 |
| 10 | Florence Delay | 2000 |
| 11 | Gabriel de Broglie | 2001 |
| 12 | Chantal Thomas | 2021 |
| 13 | Maurizio Serra | 2020 |
| 14 | Hélène Carrère d'Encausse (Daimi Sekreter) | 1990 |
| 15 | Frédéric Vitoux | 2001 |
| 16 | Boşta | |
| 17 | Érik Orsenna | 1998 |
| 18 | Mario Vargas Llosa | 2021 |
| 19 | Boşta | |
| 20 | Angelo Rinaldi | 2001 |
| 21 | Alain Finkielkraut | 2014 |
| 22 | Boşta | |
| 23 | Pierre Rosenberg | 1995 |
| 24 | François Sureau | 2020 |
| 25 | Dominique Fernandez | 2007 |
| 26 | Jean-Marie Rouart | 1997 |
| 27 | Pierre Nora | 2001 |
| 28 | Jean-Christophe Rufin | 2008 |
| 29 | Amin Maalouf | 2011 |
| 30 | Danièle Sallenave | 2011 |
| 31 | Michael Edwards | 2013 |
| 32 | Pascal Ory | 2021 |
| 33 | Dominique Bona | 2013 |
| 34 | François Cheng | 2002 |
| 35 | Antoine Compagnon | 2022 |
| 36 | Barbara Cassin | 2018 |
| 37 | Michel Zink | 2017 |
| 38 | Marc Lambron | 2014 |
| 39 | Jean Clair | 2008 |
| 40 | Xavier Darcos | 2013 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Maalouf, Amin (2017). Fransiz Akademisine Kabul Konusmasi: ve Jean-Christophe Rufinin Yaniti. Yapi Kredi Yayinlari YKY. ISBN 978-975-08-3960-3. 10 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2022.
- ^ a b c d "L'histoire". Academie Française official website. 20 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.
- ^ a b "Les immortels". Academie Française official website. 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2018.
- ^ Sanche de Gramont, The French: Portrait of a People, G.P. Putnam's Sons, New York, 1969, p. 270
- ^ Einar Ingvald Haugen and Anwar S. Dil, The Ecology of Language, (Stanford University Press) p. 169.
- ^ a b c "L'habit vert et l'épée". Académie Française official website. 14 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018.
- ^ Nossiter, Adam (3 Mart 2019). "The Guardians of the French Language Are Deadlocked, Just Like Their Country". The New York Times. 3 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2019.
- ^ Allen, Peter (16 Ağustos 2008). "France's L'Académie française upset by rule to recognise regional tongues". The Daily Telegraph. Londra. 12 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2010.
- ^ "Patrick GRAINVILLE". Académie française official website. 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2018.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- L'Académie française 29 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)
- L'Académie française from the Scholarly Societies project.
Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "The French Academy". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company.- Dictionnaire de l'Académie française, neuvième édition 14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)
