İçeriğe atla

Fonksiyonel nörolojik bozukluk

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Fonksiyonel nörolojik bozukluk veya kısaca FND, hastaların zayıflık, hareket bozuklukları, bayılma gibi duyusal ve nörolojik semptomlar yaşadığı bir durumdur. Fonksiyonel nörolojik bozuklukların semptomları klinik olarak tanınabilir, ancak herhangi bir organik hastalık ile ilişkili değildir.[1] Fonksiyonel nörolojik bozuklukların alt grupları, fonksiyonel nörolojik semptom bozukluğu (FNsD), konversiyon bozukluğu ve psikojenik hareket bozukluğu/ epileptik olmayan nöbetleri içerir. Tanı, bir nörolog konsültasyonu sırasında muayenedeki pozitif belirti ve semptomlara dayanarak konur (aşağıya bakınız). Fizyoterapi, özellikle motor semptomları (zayıflık, yürüme bozuklukları, hareket bozuklukları) olan hastalar için yararlıdır ve bilişsel davranışçı terapi ise dissosiyatif (epileptik olmayan) atakları olan hastalarda daha çok etkilidir.[2]

Belirti ve semptomlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Fonksiyonel nörolojik bozukluğu olanların yaşadığı çok sayıda semptom vardır. Bu belirtiler çok gerçek olmakla birlikte, ciddi psikolojik travma ve idiyopatik nörolojik işlev bozukluğu ile ilişkilendirilebileceğinden oldukça karmaşıktır.[3] Temel semptomlar, motor veya duyusal işlev bozukluğu veya değişen farkındalık bölümleridir:[4][5][6][7]

  • Uzuv zayıflığı veya felç
  • Bayılmalar (dissosiyatif veya epileptik olmayan nöbetler/ataklar olarak da adlandırılır) – bunlar epileptik nöbetler veya bayılmalar gibi görünebilir
  • Titreme, distoni (spazmlar), miyoklonus (sarsıntılı hareketler) dahil hareket bozuklukları
  • Görme kaybı veya çift görme dahil olmak üzere görsel semptomlar
  • Başlangıçlı obsesif kompulsif bozukluk ve artan kaygı
  • Disfoni (fısıltılı konuşma), geveleyerek konuşma veya kekemelik gibi konuşma semptomları
  • Hemisensory sendromu (vücudun bir tarafında duyu değişikliği) dahil olmak üzere duyusal rahatsızlık
  • Baş dönmesi ve denge sorunları

ilişkili koşullar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Epidemiyolojik çalışmalar ve meta-analiz, FND'li hastalarda genel popülasyona kıyasla daha yüksek depresyon ve anksiyete oranları göstermiştir, ancak oranlar, epilepsi veya Parkinson hastalığı gibi diğer nörolojik bozuklukları olan hastalara benzerdir. Yıllarca süren yanlış teşhis ve temaruz suçlamaları nedeniyle durum genellikle böyledir.[8][9][10][11]

Nedenleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yapılan araştırmalar, FND'li hastalarda stresli yaşam olaylarının ve çocukluk ihmalinin genel popülasyona göre önemli ölçüde daha yaygın olduğunu bulmuştur, ancak birçok hasta (yaklaşık %70) stres etkeni bildirmemiştir.[12]

FND, genel anesteziyi takip eden dönemde nadir bir olay olarak bildirilmiştir.[13]

Teşhis

[değiştir | kaynağı değiştir]

Fonksiyonel bir nörolojik bozukluğun teşhisi,muayeneden elde edilen olumlu özelliklere bağlıdır.[14]

Muayenede fonksiyonel zayıflığın olumlu özellikleri arasında, kontralateral kalça fleksiyonu ile normalleşen kalça ekstansiyonunda zayıflık olduğunda Hoover belirtisi yer alır.[15] Fonksiyonel titreme belirtileri arasında sürüklenme ve dikkat dağınıklığı bulunur. Titreme olan hastadan tek eli veya ayağıyla ritmik hareketleri kopyalaması istenmelidir. Diğer eldeki titreme aynı ritme girerse, durursa veya hasta basit bir hareketi taklit etmekte zorlanıyorsa bu fonksiyonel bir titremeye işaret edebilir. Fonksiyonel distoni genellikle ters ayak bileği duruşu veya sıkılmış yumruk ile kendini gösterir.[16] Dissosiyatif veya epileptik olmayan nöbetlerin olumlu özellikleri, uzun süreli hareketsiz tepkisizlik, uzun süreli epizodlar (>2 dakika) ve nöbet öncesi disosiyasyon semptomlarını içerir. Tanı konulurken bu belirtiler hastalarla tartışılmalıdır.[17][18][19][20]

Fonksiyonel hareket bozuklukları ve uzuv zayıflığı olan hastalar, akut ağrı, fiziksel yaralanma veya fiziksel travma epizodu tarafından tetiklenen semptom başlangıcı yaşayabilir. Psikolojik bir stresle karşılaştıklarında da semptomlar yaşayabilirler, ancak bu çoğu hasta için geçerli değildir. Fonksiyonel nörolojik bozukluğu olan hastaların, irritabl barsak sendromu, kronik pelvik ağrı veya fibromiyalji gibi başka bir hastalık öyküsüne sahip olma olasılığı daha yüksektir, ancak bu, tanı koymak için kullanılamaz. FND, kan testlerinde veya MRI veya CT taraması gibi yapısal beyin görüntülemede görülmez. Bununla birlikte, bu aynı zamanda diğer birçok nörolojik durum için de geçerlidir, bu nedenle tanı koymak için negatif incelemeler tek başına kullanılmamalıdır. Bununla birlikte, FND diğer nörolojik hastalıklarla birlikte ortaya çıkabilir ve testler, doktorlar ve hastalar için kafa karışıklığına neden olan spesifik olmayan anormallikler gösterebilir.[21]

ICD-11 tanı kriterleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

2017 yılında tamamlanması beklenen Uluslararası Hastalık Sınıflandırması (ICD-11) ile ilk kez nöroloji bölümünde fonksiyonel bozukluklar yer alacaktır.[22]

Ayırıcı teşhisler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Multipl skleroz semptomları ve FND semptomlarının aynı olması nedeniyle teşhiste karışıklık oluşabilmektedir.[23]

Tedavi

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Fizyoterapi ve mesleki terapi
  • Uyku tabletleri, ağrı kesiciler, anti-epileptik ilaçlar ve anti-depresanlar gibi ilaçlar

Yaygınlık

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dissosiyatif (epileptik olmayan) nöbetler, ilk nöbetten sonra nörologlara yapılan 7 sevkin yaklaşık 1'ini oluşturur ve fonksiyonel zayıflığın multipl skleroza benzer bir prevalansı vardır.[24]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "The 12 year prognosis of unilateral functional weakness and sensory disturbance". Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry. 74 (5): 591-596. May 2003. doi:10.1136/jnnp.74.5.591. PMC 1738446 $2. PMID 12700300. 
  2. ^ "Functional neurological disorders: mechanisms and treatment". Journal of Neurology. 263 (3): 611-620. March 2016. doi:10.1007/s00415-015-7893-2. PMID 26410744. 
  3. ^ "Functional neurologic disorders/conversion disorder - Symptoms and causes". Mayo Clinic (İngilizce). 8 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2022. 
  4. ^ "Functional neurological symptom disorder". www.medicalnewstoday.com (İngilizce). 5 Ocak 2022. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2022. 
  5. ^ "Functional neurologic disorders/conversion disorder - Symptoms and causes". Mayo Clinic (İngilizce). 8 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2022. 
  6. ^ "Functional Neurological Disorder". Physiopedia (İngilizce). 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2022. 
  7. ^ "Symptoms – Functional Neurological Disorder (FND)" (İngilizce). 26 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2022. 
  8. ^ Gates and Rowan's nonepileptic seizures. 3rd. Cambridge: Cambridge University Press. 2010. ss. 225-234. ISBN 978-0-521-51763-8. 
  9. ^ "Medically unexplained physical symptoms, anxiety, and depression: a meta-analytic review". Psychosomatic Medicine. 65 (4): 528-533. 2003. doi:10.1097/01.psy.0000075977.90337.e7. PMID 12883101. 
  10. ^ "From psychogenic movement disorder to functional movement disorder: it's time to change the name". Movement Disorders. 29 (7): 849-852. June 2014. doi:10.1002/mds.25562. PMID 23843209. 
  11. ^ "Psychopathology and psychogenic movement disorders". Movement Disorders. 26 (10): 1844-1850. August 2011. doi:10.1002/mds.23830. PMC 4049464 $2. PMID 21714007. 
  12. ^ "Stressful life events and maltreatment in conversion (functional neurological) disorder: systematic review and meta-analysis of case-control studies". The Lancet. Psychiatry. 5 (4): 307-320. April 2018. doi:10.1016/S2215-0366(18)30051-8. PMID 29526521. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  13. ^ "Post-operative functional neurological symptom disorder after anesthesia". Bosnian Journal of Basic Medical Sciences (İngilizce). 20 (3): 381-388. 3 Ağustos 2020. doi:10.17305/bjbms.2020.4646. ISSN 1840-4812. PMC 7416177 $2. PMID 32070267. 26 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  14. ^ "Current Concepts in Diagnosis and Treatment of Functional Neurological Disorders". JAMA Neurology. 75 (9): 1132-1141. September 2018. doi:10.1001/jamaneurol.2018.1264. PMC 7293766 $2. PMID 29868890. 
  15. ^ "Abductor sign: a reliable new sign to detect unilateral non-organic paresis of the lower limb". Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry. 75 (1): 121-125. January 2004. PMC 1757483 $2. PMID 14707320. 
  16. ^ "Psychogenic tremor: a video guide to its distinguishing features". Tremor and Other Hyperkinetic Movements. 4: 253. 27 Ağustos 2014. doi:10.7916/D8FJ2F0Q. PMC 4161970 $2. PMID 25243097. 
  17. ^ "The approach to patients with "non-epileptic seizures"". Postgraduate Medical Journal. 81 (958): 498-504. August 2005. doi:10.1136/pgmj.2004.029785. PMC 1743326 $2. PMID 16085740. 
  18. ^ "Dissociation and interoception in functional neurological disorder". Cognitive Neuropsychiatry. 25 (4): 294-311. July 2020. doi:10.1080/13546805.2020.1791061. PMID 32635804. 
  19. ^ "What Is Dissociation?". WebMD (İngilizce). 10 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2022. 
  20. ^ "You've made the diagnosis of functional neurological disorder: now what?". Practical Neurology. 18 (4): 323-330. August 2018. doi:10.1136/practneurol-2017-001835. PMC 6372294 $2. PMID 29764988. 
  21. ^ "Systematic review of misdiagnosis of conversion symptoms and "hysteria"". BMJ. 331 (7523): 989. October 2005. doi:10.1136/bmj.38628.466898.55. PMC 1273448 $2. PMID 16223792. 
  22. ^ "Functional disorders in the Neurology section of ICD-11: A landmark opportunity". Neurology. 83 (24): 2299-2301. December 2014. doi:10.1212/wnl.0000000000001063. PMC 4277679 $2. PMID 25488992. 
  23. ^ "Functional neurological disorder and multiple sclerosis: a systematic review of misdiagnosis and clinical overlap". Journal of Neurology. 269 (2): 654-663. February 2022. doi:10.1007/s00415-021-10436-6. PMC 8782816 $2. PMID 33611631. 
  24. ^ "Functional neurological symptoms". The Journal of the Royal College of Physicians of Edinburgh. 41 (1): 38-41; quiz 42. March 2011. doi:10.4997/JRCPE.2011.110. PMID 21365066. 

Okuma

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Kwon D (November 2020). "A Disorder of Mind and Brain: A mysterious condition once known as hysteria is challenging the divide between psychiatry and neurology". Scientific Americanvolume=323 (5): 58-65 (60). 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fonksiyonel_nörolojik_bozukluk&oldid=33447523" sayfasından alınmıştır