İçeriğe atla

Filistin Bağımsızlık Bildirgesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Filistin Bağımsızlık Bildirgesi
Yürürlük15 Kasım 1988
Yazar(lar)Mahmud Derviş

Filistin Bağımsızlık Bildirgesi, Filistin Devleti'ni resmen kuran, Filistinli şair Mahmud Derviş tarafından yazılan ve Yaser Arafat tarafından 15 Kasım 1988'de (5 Rebiülevvel 1409) Cezayir'in başkenti Cezayir'de ilan edilen bildiridir. Daha önce[1] Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) yasama organı olan Filistin Ulusal Konseyi (FUK) tarafından 253 lehte, 46 aleyhte ve 10 çekimser oyla kabul edilmişti. 19. PNC'nin kapanış oturumunda ayakta alkışlanarak okundu.[2] Bildirgenin okunmasının tamamlanmasının ardından Arafat, Filistin Kurtuluş Örgütü Başkanı olarak Filistin Devlet Başkanı unvanını aldı.[3] Nisan 1989'da Filistin Kurtuluş Örgütü Merkez Konseyi, Arafat'ı Filistin Devleti'nin ilk Cumhurbaşkanı olarak seçti[4]

Papa Francis Filistin'de, 2014

Arka plan

[değiştir | kaynağı değiştir]

28 Ekim 1974'te Rabat'ta düzenlenen 1974 Arap Birliği zirvesinde Filistin Kurtuluş Örgütü " Filistin halkının tek meşru temsilcisi" olarak belirlenerek "bağımsız devlet kurma hakkı" yeniden teyit edildi.

Beyannamenin hukuki dayanağı, 29 Kasım 1947 tarihli ve İngiliz Mandası'nın sona erdirilmesini ve Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda iki devlete bölünmesini öngören Birleşmiş Milletler Filistin Paylaşım Planıdır. 14 Mayıs 1948'de İngiliz manda yönetimi sona erdi. İsrail Devleti ilan edildi ve Ürdün Arap Lejyonu (daha sonra Ürdün) Batı Şeria'yı işgal etti (ancak 1950'de ilhak etti). Eylül 1948'de Mısır güçleri Gazze Şeridi'ni ele geçirdi ve askeri yönetim altında tuttu. Haziran 1967'deki Altı Gün Savaşı'na kadar bu iki bölge Ürdün ve Mısır'ın yönetimi altında kaldı.

1988'de Filistin Devleti'nin ilan edilmesine rağmen, o dönemde Filistin Kurtuluş Örgütü hiçbir toprak parçası üzerinde kontrol sahibi değildi.[5] ve Kudüs'ü Filistin'in başkenti olarak belirlemişti,[i][6] İsrail kontrolü altındaydı ve İsrail tarafından İsrail'in başkenti olarak iddia ediliyordu. Dolayısıyla FKÖ, 1988-1994 yılları arasında sürgünde olan bir hükümetti.

Filistin Kurtuluş Örgütü, 1994 Gazze-Eriha Anlaşması'nın bir sonucu olarak Filistin Ulusal Yönetimi şemsiyesi altında Batı Şeria'nın A ve B bölgeleri ile Gazze Şeridi'nin bir bölümünde sınırlı bir egemenlik uygulamaya başladı. Filistin, 2012 yılında BM'de üye olmayan gözlemci devlet statüsüne yükseltildi.

Önemi

[değiştir | kaynağı değiştir]
1947 taksim planı ile 1949 ateşkesinin sınırlarını karşılaştıran harita.
</br> </br>
  Yahudi devleti için tahsis edilen alan
    Arap devleti için tahsis edilen alan
    Kudüs'ün ne Yahudi ne de Arap olmayacağı niyetiyle Corpus separatum planlandı
1949 Mütareke Sınır Çizgileri ( Yeşil Hat ): </br> </br>
      1949'dan beri İsrail kontrolündeki bölge
    1948'den 1967'ye kadar Mısır ve Ürdün'ün kontrolündeki bölge
</link>

Bildirge, İngiliz Filistin Mandası sınırlarıyla tanımlanan ve İsrail Devleti'nin tamamını, Batı Şeria'yı ve Gazze Şeridi'ni (o dönemde İsrail Sivil Yönetimi'nin bir parçasıydı) de kapsayan Filistin bölgesiyle ilgiliydi. Filistin devletinin meşruiyetini sağlayan unsurların 1947 tarihli Birleşmiş Milletler Filistin Paylaşım Planı ve genel olarak "1947'den bu yana alınan BM kararları" olduğu belirtiliyor.

Bölünme Planı , İsrail Bağımsızlık Bildirgesi'nin temelini oluşturdu ancak o dönemde Filistin Arap liderliği tarafından kabul edilmedi. Eylül 1948'de Gazze Şeridi'nde Tüm Filistin Hükümeti Mısır'ın himayesinde olarak ilan edildi, Arap Birliği'nin çoğu üyesi tarafından Bağımsız bir Filistin devleti kurma yönündeki ilk girişim olarak tanındı; ancak Tüm-Filistin birkaç yıl sonra Mısır tarafından feshedildi. 1988 bildirgesi İsrail Devleti'ni açıkça tanımıyor. Ancak, BM Güvenlik Konseyi'nin 242 sayılı Kararı'ndan açıkça bahseden bir ek belge[7] ve Yaser Arafat'ın bir ay sonra Cenevre'deki açıklamaları[8] ABD tarafından bildirgenin İsrail'i 1967 öncesi sınırları içinde tanıdığı şeklinde yorumlanması için yeterli kabul edildi.

Bildirgede Filistin'in "üç tek tanrılı dinin ülkesi" olarak tanımlanması, Yahudilerin bu topraklarla olan tarihi bağlarının tanınması olarak değerlendirildi. "Filistin Arap halkına uygulanan ve onların dağılmasına ve kendi kaderlerini tayin etme haklarının ellerinden alınmasına yol açan tarihi adaletsizliğe" değinilen bildiride, Filistinlilerin devlet kurma haklarını destekleyen Lozan Antlaşması (1923) ve BM Genel Kurulu'nun 181 sayılı kararı hatırlatıldı. Bildirgede daha sonra "Filistin topraklarımızda başkenti Kudüs olan bir Filistin Devleti" ilan ediliyor.[9][10] Devletin sınırları belirtilmemiştir. Devletin halkına atıf yapılırken, "Filistin Devleti, nerede olurlarsa olsunlar Filistinlilerin devletidir" denildi. Devlet, "Filistin Devleti, Arap milletinin ayrılmaz ve bölünmez bir parçası olan Arap devletidir" ifadesiyle Arap ülkesi olarak tanımlanmıştır.

Sonuçları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Açıklamaya , BM Güvenlik Konseyi'nin 242 sayılı Kararı temelinde çok taraflı müzakerelere başlanması çağrısı da eşlik etti. Bu çağrı daha sonra "Tarihi Uzlaşma" olarak adlandırıldı.[11], çünkü "iki devletli çözümün" kabul edildiğini ima ediyordu, yani artık İsrail Devleti'nin meşruiyetini sorgulamayacaktı.[10] PNC'nin bildiriye eşlik eden siyasi bildirisi yalnızca "Doğu Kudüsden" ve "işgal edilen diğer Arap topraklarından" çekilme çağrısında bulunuyordu. Yaser Arafat'ın bir ay sonra Cenevre'de yaptığı açıklamalar[8][12] ABD tarafından bildiride gördüğü belirsizlikleri gidermek ve ABD ile uzun süredir devam eden açık diyalog koşullarını yerine getirmek için yeterli olarak kabul edildi.[13][14]

Bildirgenin ardından Birleşmiş Milletler Genel Kurulu (BMGK) toplandı ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Başkanı Yaser Arafat'ı bir konuşma yapmaya davet etti. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Kararı 43/177, "Filistin Ulusal Konseyi tarafından 15 Kasım 1988'de Filistin Devleti'nin ilanını kabul eden" bir karar olarak kabul edildi ve ayrıca " Birleşmiş Milletler sisteminde 'Filistin Kurtuluş Örgütü' ifadesi yerine 'Filistin' ifadesinin kullanılması" kararlaştırıldı. Yüz dört devlet bu karara oy verdi, kırk dört devlet çekimser kaldı ve ikisi -Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail karşı oy kullandı.[15] Aralık ortasına kadar 75 devlet Filistin'i tanımıştı ve bu sayı Şubat 1989'da 93'e yükseldi.[16]

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 29 Kasım 2012'de Filistin'in Birleşmiş Milletler'de üye olmayan gözlemci devlet statüsüne yükseltilmesine ilişkin 67/19 sayılı kararı kabul etti. Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 67. oturumunda, Filistin Halkıyla Dayanışma Uluslararası Günü ve Genel Kurul'un Filistin'in Gelecekteki Hükümeti hakkında 181(II) sayılı kararı kabul etmesinin 65. yıldönümünde kabul edilmiştir. Taslak karar, Filistin'in Birleşmiş Milletler'deki temsilcisi tarafından önerildi.[17] Ancak Filistin Kurtuluş Örgütü'nün Birleşmiş Milletler sistemi içinde Filistin halkının temsilcisi olma statüsünü korumaktadır.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, 31 Aralık 2014'te İsrail işgalinin sona ermesini ve Filistin devletinin 2017'ye kadar kurulmasını talep eden kararı reddetti. Karara sekiz üye (Rusya, Çin, Fransa, Arjantin, Çad, Şili, Ürdün, Lüksemburg) oy verdi. Ancak karar tasarısının kabul edilmesi için gereken en az dokuz oyu alamadı. Avustralya ve Amerika Birleşik Devletleri karara karşı oy kullanırken, Birleşik Krallık, Litvanya, Nijerya, Güney Kore ve Ruanda çekimser kaldı.[18][19][20]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Dan Cohn-Sherbok,The Palestinian State: A Jewish Justification, Impress Books, 2012 p.105.
  2. ^ Sayigh, 1999, p. 624.
  3. ^ Silverburg, 2002, p. 198.
  4. ^ Tom Lansford, Political Handbook of the World 2014, p. 1628. CQ Press, March 2014.
    "On April 2, 1989, the PLO's Central Council unanimously elected Arafat president of the self-proclaimed Palestinian state and designated Faruk Qaddumi as foreign minister ..."
  5. ^ Berchovitch and Zartman, 2008, p. 43 16 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  6. ^ Baroud in Page, 2004, p. 161.
  7. ^ "Political Statement accompanying the Palestinian Declaration of Independence". 20 Nisan 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ a b "Le Monde diplomatique – Mensuel critique d'informations et d'analyses". monde-diplomatique.fr. 10 Aralık 1997 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ Silverburg, 2002, p. 42.
  10. ^ a b Quigley, 2005, p. 212.
  11. ^ PLO Negotiations Affairs Department (13 Kasım 2008). "The Historic Compromise: The Palestinian Declaration of Independence and the Twenty-Year Struggle for a Two-State Solution" (PDF). 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2010. 
  12. ^ Arafat Clarifies Statement to Satisfy U.S. Conditions for Dialogue, 14 December 1988 31 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Jewish Virtual Library
  13. ^ Rabie, Mohamed (Yaz 1992). "The U.S.-PLO Dialogue: The Swedish Connection". Journal of Palestine Studies. 21 (4): 54-66. doi:10.1525/jps.1992.21.4.00p0140g. 
  14. ^ Quandt, William B. (1993). Peace Process: American Diplomacy and the Arab-Israeli conflict since 1967. Washington: Brookings Institution. ss. 367-375, 494. ISBN 0-520-08390-3. 
  15. ^ "THE PALESTINE DECLARATION TO THE INTERNATIONAL CRIMINAL COURT: THE STATEHOOD ISSUE" (PDF). Rutgers Law Record. 6 Mayıs 2009. 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2009. 
  16. ^ The Palestine Yearbook of International Law; Kassim, 1997, p. 49.
  17. ^ "Palestine poised for symbolic but historic victory at UN". Zee News. 29 Kasım 2012. 10 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2012. 
  18. ^ "UNSC rejects resolution on Palestinian state". Al Jazeera. 31 Aralık 2014. 30 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2014. 
  19. ^ "UN Security Council rejects Palestinian resolution". BBC News. British Broadcasting Corporation. 31 Aralık 2014. 31 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2014. 
  20. ^ "UN security council rejects Palestinian statehood bid". The Guardian. Associated Press. 31 Aralık 2014. 31 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2014. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikikaynak'ta the Palestinian Declaration of Independence ile ilgili metin bulabilirsiniz. translated by Edward Said

Bibliyografya

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Filistin_Bağımsızlık_Bildirgesi&oldid=34534231" sayfasından alınmıştır