Fenerbahçe Bisiklet Şubesi
 | |
| Tam ad | Fenerbahçe Spor Kulübü |
|---|---|
| Takma ad | Sarı Kanaryalar |
| Renkler | Sarı-Lacivert |
| Başkan |  Ali Koç |
| Resmî site | [fenerbahce.org fenerbahce.org] |
_pictogram.svg){kind=small}
_pictogram.svg){kind=small}
Fenerbahçe Bisiklet Şubesi, Fenerbahçe Spor Kulübü'nün 1912-1960 yılları arasında çeşitli dönemlerde faaliyet gösteren branşıdır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuruluş yılları ve ilk şampiyonluklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlı Devleti'ne bisiklet, 19. yüzyılın sonlarında girmiş, gördüğü ilgi üzerine kullanımı kısa sürede yaygınlaşmıştır. Kamu hizmetlerinin daha hızlı bir şekilde yerine getirilebilmesi için öncelikle posta, polis ve ordu teşkilatında kullanılmıştır[1] İstanbul'da ilk bisiklet yarışması 18 Ağustos 1895 tarihinde Tarabya'da yapılmış, bunu 1897'de Selanik'te düzenlenen yarış izlemiştir.[2] Bisiklet sporuna faaliyetleri arasında ilk yer yeren kulüp Fenerbahçe olmuştur.[3] Esasen, bir süre yasaklanan yarışların İkinci Meşrutiyet'in ilanından (1908) sonra tekrar canlanmasında da Fenerbahçe'nin bu spora ağırlık vermesinin rolü büyüktür. İlk yol yarışları Fenerbahçe, Maslak ve Bakırköy'de, pist yarışları ise günümüzde Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nun bulunduğu Union Club Sahası'nda yapılmıştır.[4]
Fenerbahçe'nin bu daldaki ilk şöhretleri öğretmen Vecdi Çağatay ile Şinasi ve Albert Beylerdir. Bu üç Fenerbahçeli Türkiye de tertiplenen ilk bisiklet yarışlarının sürekli galipleri olarak tanınmışlardır. Nitekim, Fenerbahçe Spor Kulübü'nce 15 Eylül 1912 ve 26 Ekim 1913 tarihlerinde organize edilen ilk iki spor bayramındaki herkese açık bisiklet yarışlarında bu üç genç temayüz ederek birincilikleri kazanmışlardır.[5] Ayrıca, 13 Nisan 1914 tarihinde Cuma Birliği Bayramı'nda Union Club Sahası'nı 5 turdan ibaret yarışı da, sarı-lacivert çubuklu formasıyla Vecdi Çağatay birinci bitirmiştir.[6]
Türkiye şampiyonlukları
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk Türkiye Bisiklet Şampiyonası 1924 yılında Ankara'da Muhafızgücü Spor Alanı'nda düzenlendi. Fenerbahçeli sporcu Cavit Cav yarışları birinci bitirerek Türkiye'nin ilk sürat ve mukavemet yarışı şampiyonu unvanını aldı.[7] 1926 yılında ilk kez İstanbul'da düzenlenen Türkiye Şampiyonası'nda da Cavit Cav her iki kategorideki birinciliklerini korumayı başardı.[8]
1923 yılında kurulan Türkiye Bisiklet Federasyonu'nun 1929 yılında kapanmasına kadar süren şampiyonalarda Cavit Cav Türkiye şampiyonluğunu korumayı başardı. Öte yandan Cavit Cav, yine Fenerbahçe'de spor yapan kardeşi Galip Cav ile birlikte, ilk kez şehirlerarası uzun mesafe yarışlarına girişmek gibi modern bisiklet sporu anlayışının öncülüğünü de yapmıştır. İki kardeşin 10 Temmuz 1926′da başladıkları ve düzensiz toprak şosede 51,5 saatte tamamladıkları Bandırma-İzmir etabı bu alanda Türkiye'deki ilk girişimdir.[5]
Olimpiyatlarda Fenerbahçeli bisikletçiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Cavit Cav 1924 yılında Paris'te düzenlenen 1924 Yaz Olimpiyatları'na katıldıysa da, bisikletinin standartlara uygun olmamasından dolayı yarışlara katılamadı.
1928 yılında bu defa Amsterdam'da düzenlenen Olimpiyat Oyunları'na Cavit Cav ve abisi Galip Cav Fenerbahçe'yi temsilen katılıyordu. Cavit Cav, 1000 metre yarışında 16. oldu, 4.000 metre takım yarışında ise Cavit Cav'ın da bulunduğu Türkiye ikili eşleşmedeki rakibi İngiltere'ye geçilerek finali koşma şansını kaçırdı ve dokuzuncu sırada yer aldı.
İkinci ve üçüncü dönem başarılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Fenerbahçe bisiklet şubesi 1930'lu yıllarda yeni bir sporcu kuşağıyla canlandı. 1935-1937 arasında Hüseyin, Jirair, Vasken, Kirkor, Haygaz ve Hayken'den oluşan kadro İstanbul Şampiyonası ile Mukavemet ve Teşvik yarışlarında muhtelif dereceler kazandı. Bununla birlikte; II. Dünya Savaşı yıllarında (1939-1945) Türkiye çapında gerileyen spor faaliyetleri bisiklet sporunu da olumsuz etkiledi.[9]
Savaş sonrasında bisiklet sporunun yeniden hayat bulmasıyla Fenerbahçe Kulübü'ndeki faaliyetler de canlandı. Sarı-lâcivertli sporcular 1949'dan sonra tekrar yarışlarda görünmeye başladı. 1950'li yıllarda Fenerbahçeli sporcular Tayyar Güner ve Mehmet Haskek Türkiye'nin en öndegelen bisikletçileri arasında yeraldılar. Nitekim; Mehmet Haskek 1953 yılında 3.000 kilometrelik Anadolu turunu tamamlarken, 1956'da ise Tayyar Güner aynı başarıya ulaştı.[10] Güner 1957 yılında ise 4.000 kilometrelik Akdeniz turunu tamamladı.
1959 yılında 75 kilometre mesafede koşulan İstanbul Şampiyonası'nda (19 Nisan) Fenerbahçeli Sadık Yalım şampiyon olurken, Galatasaray ikinci, (bisiklet sporunda öncü kulüplerden) Şişli de üçüncü oldu.[11] Bununla birlikte; bu şampiyonluk (kesintili olsa da) 1913'ten beri bisiklet sporunda büyük varlık gösteren Fenerbahçe'nin bu branştaki son başarısı oldu.
Nitekim; müteakip dönemlerde Fenerbahçe'de (bisiklet sporunu da içeren) triatlon branşında 1990'ların başında bireysel mücadeleler gözlemlendi. Buna mukabil bisiklet branşının Fenerbahçe'de yeniden canlandırılması zaman zaman gündeme gelmişse de[12], bu projeler hayata geçirilemedi.
Ünlü bisikletçiler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Vecdi Çağatay
- Şinasi Bey
- Albert Bey
- Fuat Hüsnü Kayacan
- Cavit Cav
- Galip Cav
- Muvaffak Menemencioğlu
- Tayyar Güner
- Mehmet Haskek
- Sadık Yalım
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Mehmet Süme, Selami Özsoy, "Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Bisiklet Sporu", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24. sayı (2010), s. 347
- ^ AnaBritannica Genel Kültür Ansiklopedisi (2004) c.4. s. 330.
- ^ Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi (1994), Cilt 2, s. 246
- ^ "Türkiye Bisiklet Federasyonu resmi sitesi, "Bisikletin Tarihçesi"". 27 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2015.
- ^ a b "Rüştü Dağlaroğlu, "Fenerbahçe Spor Kulübü tarihi 1907-1987". 25 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2015.
- ^ Cem Atabeyoğlu, "Türk Bisiklet Tarihi" Türk Spor Vakfı Yayınları (1994), 5/11, s. 8
- ^ Doğan Yıldız, "Çağlar Boyu Türklerde Spor", İstanbul:Telebasım (2002), s. 452
- ^ Cem Atabeyoğlu, "Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi", Cilt 2. S. 246
- ^ Mehmet Süme, Selami Özsoy, "Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Bisiklet Sporu", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24. sayı (2010), s. 355
- ^ "Milliyet, 13 Ekim 1956". 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2025.
- ^ "Cumhuriyet, 20 Nisan 1959". 11 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2025.
- ^ Fenerbahçe gazetesi, 23 Mart 2004