Fang (simyacı)
Fang | |
|---|---|
| 方 | |
| Doğum | MÖ. 1. yüzyıl |
| Ölüm | MÖ. 95-45 |
| Ölüm sebebi | İntihar |
| Milliyet | Çinli |
| Vatandaşlık | Han Hanedanlığı |
| Meslek | Simyacı |
| Evlilik | Cheng Wei |
Fang (Çince: 方), MÖ. 1. yüzyılda Han hanedanı döneminde yaşamış Çinli bir bilim insanı ve simyacıydı.[1] Çin'de kayıtlara geçmiş en eski kadın simyacıdır. Fang, cıvayı gümüşe dönüştürme yönteminin keşfiyle tanınmıştır. Cıva kullanarak cevherlerden gümüş ekstraksiyon kimyasal tekniğini kullanmış olabileceğine inanılıyordu, burada kaynatılan cıvadan geriye saf gümüş kalıntısı kalıyordu.
Hayatı ve çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Sadece Fang soyadıyla bilinmektedir. Simya sanatlarında yetenekli, bilgili bir ailede yetişmiş, İmparator Han Wudi'nin eşlerinden biriyle simya çalışmış ve böylece toplumun en üst düzeylerine erişebilmiştir. Fang'ın kocası Cheng Wei (Çince (basitleştirilmiş): 程伟; Çince (geleneksel): 程偉) idi.[2][3] Kocasının yapamadığını başardı.[4][5]
Chheng Wei, Chen Chung Hung Pao adlı kitabı kullanarak simya yapmayı denedi ancak başarısız oldu. Fang onun çabaladığını görünce bir keseden bir madde çıkararak simya kabına atmış ve maddeler gümüşe dönüşmüştür. Wei, ona bu bilgiye nasıl sahip olduğunu ve bunu kendisine nasıl söyleyemediğini sorduğunda, "Doğru kadere sahip olunmadıkça elde edilemez."[6] Chheng Wei, karısının simya sırlarını öğrenmeyi takıntı haline getirmiş ve Pao P'u Tzu'ya göre ona kıyafet ve özel yiyeceklerle rüşvet vermeye çalışmıştır. Bu işe yaramayınca Wei, Fang'ı kırbaçlayarak sırları elde etmeye çalışmıştır. Ko Hung şöyle yazar:
| “ | Tao'nun yalnızca uygun kişilere ilham vereceğini beyan etti. Eğer uygun kişiler iseler, Tao onlara mutlak yabancı olsalar bile ustalar tarafından ilham yoluyla bildirecekti. Eğer doğru türden değillerse, bedeninin lime lime parçalanması cezasına çarptırılsalar bile, Tao'nun sırlarını ustadan elde edemezlerdi.[7] | „ |
Yine de Chheng Wei inatla Fang'a baskı yapmaya devam etti, ta ki Fang çıldırana, çırılçıplak dışarı fırlayana, kendini çamura bulayıp ölene kadar."[8] Ölümü MÖ 95-45 yılları arasında olarak kaydedilmiştir.[9] Fang'ın hayatının ayrıntıları yazar ve simyacı Ge Hong tarafından kaydedilmiştir.[1]
Konuyla ilgili okumalar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yasu Furukawa, Chinese Alchemy: Its Origins and Development (PDF)
- Tenney L. Davis, Ko Hung (Pao P'u Tzu), Chinese Alchemist of the Fourth Century
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Rayner-Canham, Marelene; Rayner-Canham, Geoffrey (2001). Women in Chemistry: Their Changing Roles from Alchemical Times to the Mid-Twentieth Century (History of Modern Chemical Sciences. Philadelphia: Chemical Heritage Foundation. ss. 4-5. ISBN 978-0941901277.
- ^ Meschel, S. V. (Eylül 1992). "Teacher Keng's heritage: A survey of Chinese women scientists". Journal of Chemical Education. 69 (9). s. 723. doi:10.1021/ed069p723. ISSN 0021-9584.
- ^ Maxwell-Stuart, P. G. (15 Mayıs 2008). The Chemical Choir: A History of Alchemy (İngilizce). Bloomsbury Publishing. ISBN 978-1-4411-4136-1. 9 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2024.
- ^ Wawrytko, Sandra A.; Cleary, Thomas; Little, Stephen (Temmuz 1991). "Immortal Sisters: Secrets of Taoist Women". Philosophy East and West. 41 (3). s. 442. doi:10.2307/1399263. ISSN 0031-8221. JSTOR 1399263.
- ^ Campany, Robert Ford (Mayıs 2006). "Secrecy and Display in the Quest for Transcendence in China, ca. 220 BCE–350 CE". History of Religions. 45 (4). ss. 291-336. doi:10.1086/507857. ISSN 0018-2710.
- ^ Needham, Joseph (1954), Science and Civilisation in China, 1–5, New York: Cambridge University Press, s. 38, 3 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 3 Nisan 2024,
with the research assistance of Wang Ling
- ^ Davis, Tenney L. (1934), "Ko Hung (Pao P'u Tzu), Chinese alchemist of the fourth century", Journal of Chemical Education, 11 (9), s. 259, doi:10.1021/ed011p517, 3 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 3 Nisan 2024
- ^ Meschel, S. V. (Eylül 1992), "Teacher Keng's Heritage: A survey of Chinese women scientists", Journal of Chemical Education, 69 (9), s. 725, doi:10.1021/ed069p723
- ^ "Alchemical Sisters from China". 3 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2024.