Estonya Folklor Arşivi
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Ağustos 2022) |
Estonya Folklor Arşivi (Estonca: Eesti Rahvaluule Arhiiv; ERA), Estonya'daki ana folklor arşividir. Hâlen Estonya Edebiyat Müzesinin bir alt bölümü olarak çalışan kurum,[1] 1927'de Estonya Ulusal Müzesinin bünyesinde kurulmuştur.[2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Estonya Folklor Arşivi, 1927'de Estonya'nın merkezi folklor arşivi ve araştırma kurumu olarak kuruldu. Arşiv, mevcut tüm folklor koleksiyonlarını tek bir yerde saklamak için oluşturuldu. Tartu şehrinde bulunmaktadır.
İlk yıllar
[değiştir | kaynağı değiştir]Arşivlerin orijinal koleksiyonları el yazması raporlarına ve Estonya folklor koleksiyoncusu Jakob Hurt (1839-1907) tarafından toplanan Estonya folklorünü konu alan belgelere dayanıyordu.[2] Estonya folkloruna dair unsurlar, daha önce Baltık Almanları tarafından amatörce toplanmıştı.[3] Lakin, Jakob Hurt Estonya'daki insanları folklor materyalleri toplamaya teşvik etti.[4] Kendi folklorlarını toplamak ve folklor koleksiyonları aracılığıyla kendi tarihlerini yaratmak ulusal uyanışı çatısı altında gelişti. Jakob Hurt'un çalışması, Estonya'nın çeşitli bölgelerinden 1400'den fazla koleksiyoncu tarafından gönderilen şarkılar, atasözleri, bilmeceler, efsaneler, halk masalları ve diğer folklor materyalleri içeren 114.696 sayfalık bir el yazması koleksiyonuyla sonuçlandı. El yazması belgeler toplandığı bölgelere göre ciltlendi ve düzenlendi. Hurt'un ölümünden sonraysa materyallerin daha iyi şartlarda korunması amacıyla Helsinki'deki Fin Edebiyat Topluluğunun deposuna aktarıldı. Dönemin Estonya'sında toplanan materyalleri koruyacak bir altyapı bulunmamaktaydı.
J. Hurt'un koleksiyonlarının dönüşüyle 1924'te Estonya'da folklor arşivleri kurma fikri ortaya atıldı. Estonyalı folklorist Oskar Loorits (1900-1961) bu fikrin arkasında duran akademisyenlerden biriydi. Estonya arşivi, Fin Edebiyat Topluluğu örneğine dayanıyordu ve 1924 yılında bölgede türünün ilk örneği olarak kurulan Letonya Folklor Arşivinden[5] esinlenmişti. 24 Eylül 1927'de Estonya Folklor Arşivleri, Estonya Ulusal Müzesinin bağımsız bir alt bölümü olarak oluşturuldu ve Oskar Loorits tarafından yönetildi. Arşivciler daha önce toplanan materyallerin işlenmesine odaklandılar; folklor kayıtları ve yayımları derlenmeye başlandı.[3] Arşivlerin koleksiyonları, Sovyet işgalinden önceki 13 yıl boyunca önemli ölçüde büyüdü. Yazılara ek olarak, ses kayıtları ve fotoğraf koleksiyonları oluşturuldu. Daha sonradan arşivler, koleksiyon alanını genişleterek Estonya'daki azınlık gruplarının folklorunu ve akraba Fin-Ugor halklarını belgelemeye de başladı.[6]
İkinci Dünya Savaşı yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Arşiv 1940 yılında Devlet Edebiyat Müzesi Folklor Bölümünde yeniden düzenlendi. Lakin, Nazi Almanyası döneminde (1941–1944) tekrar bir düzenlemeye uğradı. Koleksiyonlarıyla beraber Folklor Bölümü Tartu Üniversitesinin bir parçası oldu ve Devlet Edebiyat Müzesinin varlığı sona erdi. Oskar Loorits müdürlük görevinden alındı. 1943'te koleksiyonlar güvenlik sebepleriyle Estonya'nın farklı yerlerine tahliye edildi. Sovyetler Birliği 1944'te tekrar Estonya'yı kontrol altına aldığındaysa ilk dönemine nazaran baskı daha belirgin bir hal almıştır.[6]
Sovyet dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]1944 yılında Estonya, Sovyet Ordusu tarafından Nazilerden alındı. Sovyetler Birliği'ne dahil edilen ülke, 1991'de SSCB'nin çöküşüne kadar Estonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak yaşadı. Sovyet dönemi, ülkedeki her türlü politik, sosyal ve kültürel yaşamı etkilediği gibi Estonya Folklor Arşivinde de iz bıraktı. Bu dönemde, arşivlerin yapısı Sovyet ideolojisi perspektifinden değişime uğradı.
Yakın tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Estonya'nın bağımsızlığı ve 1995'te Estonya Folklor Arşivnin tekrar kurumsal yapısının düzenlenmesiyle, Tartu Üniversitesi Edebiyat ve Folklor Bölümü koleksiyonları ilee Estonya Bilim Akademisi Tallinn Dil ve Edebiyat Enstitüsü koleksiyonlarıyla birleştirildi. Bu nedenle, 2000 yılına kadar, daha önce farklı kurumlar tarafından düzenlenen daha büyük folklor koleksiyonlarının tamamı Folklor Arşivinde toplandı.[2] Bugün, arşivlenen materyal öncelikle folklor çalışmaları alanındaki araştırmacılar ve öğrenciler için tasarlanmıştır. Arşiv çalışanları etnologlara, kültürel antropologlara ve Estonya'daki ve dünyanın başka yerlerindeki diğer disiplinlerden araştırmacılara danışmanlık hizmeti sunmaktadır. Bu tür araştırmacılara ek olarak, arşivlerin hedef kullanıcı grubu daha genel olarak Estonya folkloruyla ilgilenenlere yöneliktir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Oras (2002). "Estonian Folklore Archives of the Estonian Literary Museum". The World of Music. 44 (3). ss. 153-156.
- ^ a b c Järv (2013). "Estonian Folklore Archives" (PDF). Oral Tradition. 28 (2). ss. 291-298. 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Mart 2020. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b Saarlo (2018). "Folk and Nation in Estonian Folkloristics". Folklore Fellow's Network. Cilt 1/2018. ss. 15-26.
- ^ Boş kaynak (yardım)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2020.
- ^ a b Västrik, Ergo-Hart (2007). Archiving Tradition in a Changing Political Order: From Nationalism to Pan-Finno-Ugrianism in the Estonian Folklore Archives. In: Culture Archives and the State: Between Nationalism, Socialism, and the Global Market.(Working Papers of the Center for Folklore Studies, 1.) Columbus, OH: The Ohio State University, pp. 1–25. http://hdl.handle.net/1811/46903
