Engin Arık

Engin Arık
Engin Arık
Doğum	14 Ekim 1948; İstanbul
Ölüm	30 Kasım 2007 (59 yaşında); Isparta
Ölüm sebebi	Uçak kazası
Defin yeri	Edirnekapı Şehitliği, İstanbul
Vatandaşlık	Türk
Eğitim	İstanbul Üniversitesi; Pittsburgh Üniversitesi;
Tanınma nedeni	Türk Ulusal Hızlandırıcı Projesi
Evlilikler	Metin Arık
Kariyeri
Dalı	Parçacık fiziği
Çalıştığı kurumlar	Londra Üniversitesi; en:Rutherford Laboratory; Boğaziçi Üniversitesi; en:Control Data Corporation; en:Comprehensive Test Ban Treaty Organization;

Ankara Yenimahalle'de adının verildiği sokak

Engin Arık (14 Ekim 1948 - 30 Kasım 2007), Türk parçacık fizikçisisi ve Boğaziçi Üniversitesi Fizik Bölümü'nün eski profesörüdür. Toryum madeninin enerji sorununa temiz ve ekonomik bir çözüm olabileceği yolundaki görüşleri ile tanındı.

Hayatı

14 Ekim 1948'de İstanbul'da doğdu. Şimdiki adı Beşiktaş Atatürk Anadolu Lisesi olan, Atatürk Kız Lisesi'ni 1965 yılında bitirdi. Engin Arık 1969'da İstanbul Üniversitesi'nden matematik ve fizik diploması aldıktan sonra, aynı üniversitenin Kuramsal Fizik Kürsüsü'nde öğrenci asistanı olarak çalışmaya başladı.

Engin Arık, deneysel yüksek enerji fiziği alanında Pittsburgh Üniversitesi'nde 1971'de master (M.S.) 1976'da doktor (Ph.D.) unvanı aldı. Doktora çalışmasının ana temasını değişik elementler üzerine hyperon demeti yollanarak gözlenen rezonansları oluşturuyordu. 1976-1979 doktora sonrası araştırmacı olarak Londra Üniversitesi ve Rutherford Laboratuvarları'nda hidrojen hedef üzerine yollanan pion demeti ile exotic delta oluşumlarını inceleyen deneylerde yer aldı.

1979'da Türkiye'ye dönerek Boğaziçi Üniversitesi Fizik Bölümü'ne girdi. Deneysel yüksek enerji fiziği alanında yaptığı çalışmalarla 1981 yılında doçent oldu. 1983'te, Control Data Corporation'da iki yıl çalışmak üzere üniversiteyi bıraktı ve ardından Boğaziçi Üniversitesi'ne dönerek 1988'de profesör oldu.

Arık 1997 ve 2000 arasında Viyana'da Birleşmiş Milletler'in bir kuruluşu olan Comprehensive Test Ban Treaty Organization'da radionuclide görevlisi olarak çalıştı.^[1]

1990'dan sonra CERN'deki çalışmalara katıldı. ATLAS ve CAST deneylerine katılan Türk bilim insanlarına liderlik yaptı. Arık deneysel yüksek enerji fiziği alanında yüzün üzerinde makale yayımlamış, yüzlerce atıf almıştır.^[2] Aynı zamanda Türk Ulusal Hızlandırıcı Projesi'nin de yürütücülüğünü yapan Arık, 30 Kasım 2007 tarihinde Isparta'daki uçak kazasında öldü. Edirnekapı Şehitliği'ne defnedildi.^[3]

Arık, Boğaziçi Üniversitesi'nde kendisiyle aynı bölümde profesör olan Metin Arık ile evliydi ve iki çocuğu vardı.^[4]

2014 yılında yayınlanan Webometrics raporunda yer alan h-index'i sıralamasına göre, Türkiye'deki bilim insanları içerisinde hâlen ilk sırada yer almaktadır.^[5]

Suikast iddiaları

Engin Arık'ın ölümü hakkında çeşitli suikast iddiaları vardır, Arık uçak kazasında öldükten sonra bunun bazı gruplar suikast olduğunu, kazanın önceden planlandığını öne sürmüşlerdir bu konu hakkında soruşturma bile açılmıştır, günümüzde soruşturma hâlâ devam etmektedir.

Toryum çalışmaları

Sadece deneysel yüksek enerji fiziği alanında yaptığı çalışmalarla sınırlı kalmayan Arık, Türkiye'de çok önemli rezervleri bulunan toryum mineralinin enerji sorununa temiz ve ekonomik bir çözüm olabileceği ve olması gerektiği yönündeki görüşleri ve çalışmalarıyla tanındı. Bu doğrultuda, Türkiye'nin toryum ile elektrik enerjisi üretebilme olanağına kavuştuğunda trilyonlarca varil petrole eş değerde bir enerji kaynağının sahibi olacağını ileri sürdü. Hızlandırıcı projesi ve Türkiye'nin CERN'e üyeliği konusundaki çalışmaları nedeniyle kendisine suikast düzenlendiği, uçağının MOSSAD veya başka bir istihbarat teşkilatı tarafından düşürülmüş olabileceği iddiaları ortaya atılmıştır.^[6]

Bildiğim kadarıyla, toryum'un 21. yüzyılın en stratejik maddesi olması büyük bir olasılık. Eğer 2005 yılına kadar yapılması planlanan yeni tip nükleer enerji santralleri gerçekleşirse, toryum bir numaralı element olacak. Çünkü yeni tip reaktörlerde yakıt olarak kullanılacak. Eğer biz toryum ile elektrik enerjisi üretebilmek olanağına kavuşursak, bu trilyonlarca varil petrole eş değerde bir enerji kaynağı olacak.

Engin Arık^[7]

Kaynakça

^ "Petrogas "Who is Prof. Engin Arık"". 5 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2008.
^ Hüseyin Gazi Topdemir (Mart 2011). "Parçacık Fiziğine Adanmış Bir Ömür: Engin Arık". Bilim ve Teknik. Cilt 520. s. 83.
^ "Hayat arkadaşına son dokunuş". Hürriyet. 3 Aralık 2007. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2020.
^ "30 Kasım 2007 tarihli Zaman gazetesi". 25 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2008.
^ "Ranking of scientists in Turkish Institutions according to their GSC public profiles". 16 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2015.
^ "Profesörden İlginç İddia". 13 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2016.
^ "Engin Arık'la röportaj". Hürriyet Pazar. 27 Temmuz 2002. 7 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2012.

Dış bağlantılar

Yayınları
THM (TAC) Türk Hızlandırıcı Merkezi Resmi Sitesi 5 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Türkçe)

[1] "Petrogas "Who is Prof. Engin Arık"". 5 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2008.

[2] Hüseyin Gazi Topdemir (Mart 2011). "Parçacık Fiziğine Adanmış Bir Ömür: Engin Arık". Bilim ve Teknik. Cilt 520. s. 83.

[3] "Hayat arkadaşına son dokunuş". Hürriyet. 3 Aralık 2007. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2020.

[4] "30 Kasım 2007 tarihli Zaman gazetesi". 25 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2008.

[5] "Ranking of scientists in Turkish Institutions according to their GSC public profiles". 16 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2015.

[iddia-6] "Profesörden İlginç İddia". 13 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2016.

[7] "Engin Arık'la röportaj". Hürriyet Pazar. 27 Temmuz 2002. 7 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]