İçeriğe atla

Elisa Loncón

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Elisa Loncón
Anayasa Konvansiyonu Başkanı
Görev süresi
4 Temmuz 2021 - 5 Ocak 2022
Başkan Yardımcısı Jaime Bassa
Yerine geldiği Carmen Gloria Valladares (acting)
Yerine gelen María Elisa Quinteros
Anayasa Konvansiyonu Üyesi
Görev süresi
4 Temmuz 2021 - 4 Temmuz 2022
Kişisel bilgiler
Doğum Elisa Loncón Antileo
23 Ocak 1963
Lefweluan Topluluğu, Traiguén, Şili
Partisi Bağımsız
Yaşadığı yer Santiago, Şili
Bitirdiği okul Universidad de La Frontera
Leiden Üniversitesi
Şili Papalık Katolik Üniversitesi

Elisa Loncón Antileo (23 Ocak 1963 doğumlu), Şili'de bir Mapuche dilbilimci ve yerli hakları aktivistidir. 2021'de Loncón, Mapuche halkının Şili Anayasa Konvansiyonu temsilcilerinden biri olarak seçildi. Loncón, organın göreve başlamasının ardından, Anayasa Konvansiyonu Başkanı seçildi.[1]

Arka planı ve erken yaşamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Elisa Loncón, Araucanía Bölgesi, Traiguén yakınlarındaki bir Mapuche topluluğu olan Lefweluan'da doğdu.[1] Loncón'un büyük büyükbabalarından biri, Araucanía'nın işgali sırasında (1861-1883) Şili hükûmetiyle savaştı ve şef José Santos Quilapán'ın yakın bir müttefikiydi.[2] Loncón'un ailesi, Şili toprak reformu (1962–1973) öncesinde ve sırasında toprak mülkiyetinin geri alınmasında yer aldı.[2] Arazi kurtarma aktivizminin bir sonucu olarak, Loncón'un anne tarafından dedesi Ricardo Antileo, Pinochet dönemi askeri diktatörlüğü sırasında hapiste yattı.[2] Elisa'nın babası, 17 yaşında okumayı öğrenen bir öküz sürücüsüydü.[3] Daha sonra marangozluğu öğrendi ve bunu mesleği haline getirdi.[3] Babası bir daktilo alarak okumaya ve yazmaya olan ilgisini geliştirdi.[3] Annesi yiyecek yetiştirdi ve yerel pazarlarda sebze sattı.[3] Loncón, ona okumayı öğreten annesinin şiire düşkün olduğunu hatırlattı.[3]

Loncón, yoksulluk ve gıda güvensizliği içinde büyüdü.[4] Çocukluğunun geçtiği ev, toprak zeminli bir ruca idi.[3] 2017 röportajında Loncón, Lefweluan'daki yerel Mapuche tören merkezinin bir çöplük sahası için yıkıldığını ve kardeşlerinin çöpte oynarken cilt enfeksiyonları geçirdiğini izlediğini belirtti.[4] Loncón, kardeşleri ve kuzenleriyle sık sık oynayarak mutlu bir çocukluk geçirdiğini söylüyor.[3] Tek dilli bir Mapuche konuşmacısı olan büyükannelerinden biri, periyodik olarak Traiguén'e gider ve ona sık sık "şehirden" bahsederdi.[3] Loncón, babasının bir keresinde ailesine kitap almak için iki araba yakacak odun sattığını hatırlıyor.[3] Evindeki kitapların çoğu Şili tarihi ve felsefe hakkındaydı.[3] Babası, özümsediği Mapuche sözlü tarih geleneği hakkında geniş bir bilgiye sahipti.[3] Başka bir akraba ona Mapuche sözlü geleneğinden "hayvanlar ve kuşlar" hakkında bilgi verdi.[3] Loncón, anaokulu olmadığı için 5 yaşındayken Escuela Particular no. okuluna başladı ve annesinin bakması gereken üç küçük kardeşi vardı. Dördüncü sınıfa kadar o okulda kaldı.[3]

Kardeşi Lautaro Loncón, Demokrasi Partisi'nin yerli sekreteri olarak görev yapan önde gelen bir Mapuche aktivistidir ve siyasi figürdür.[5]

Üniversite eğitimi ve akademik kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Loncón başlangıçta tarih okumayı planlamıştı, ancak Prueba de Aptitud Académica'ya gerekli puanı alamadığı için girişi reddedildi. Bunun yerine, La Frontera Üniversitesi'nde İngilizce okumayı seçti.[6] Her ikisi de İngilizce okuyan Mapuches olduğu için üniversite personeli tarafından "İkinci María Catrileo" olarak adlandırıldı. Bu süre zarfında Loncón, bölgedeki Mapuche topluluklarını gezen, Mapuche dili tiyatro grubunun parçasıydı.

Loncón daha sonra, Hollanda'da yaşayan Şilili sürgünlerle olan bağlantılarının yardımıyla, Lahey'deki Uluslararası Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde lisansüstü eğitim aldı. Doktora derecesini Leiden Üniversitesi'nden ve edebiyat doktorasını Şili Papalık Katolik Üniversitesi'nden almadan önce Regina Üniversitesi ve Metropolitan Özerk Üniversitesi'nde de eğitim gördü.[3][6][7]

Loncón, mezun olduktan sonra Santiago Üniversitesi'nde profesör oldu ve araştırmasına odaklandı. Mapuche dilinin öğretimi üzerine birkaç kitap yazdı.[8] Papa John Paul II'nin 1987'deki Şili ziyareti sırasında VTR için tercüman olarak çalıştı.

Aktivizmi ve Siyasi Katılımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Loncón, 1983'te üniversitedeyken, askeri diktatörlüğe karşı ülkeyi kasıp kavuran protesto dalgasına katıldı. Üniversite rektörü Heinrich von Baer, Loncón'u ve diğer katılımcı öğrencileri teşhis etti. Başka protestolara katılmaları halinde onları okuldan atmakla tehdit etti.[3] Ad Mapu kültürel organizasyonunun ve Aukiñ Wallmapu Ngulam'ın (İspanyolca AWNg veya Consejo de Todas las Tierras ) bir parçasıydı.[9] AWNg'nin bir parçası olarak, Mapuche bayrağı Wenufoye'nin tasarımına katıldı.[10] Bayrak, 1992'de Columbus tarafından Amerika'nın keşfinin, yaklaşan 500. yıldönümü bağlamında tasarlandı [3] İspanya Kralı Juan Carlos olarak, Loncón'un hatırlattığı yıldönümü için, Şili'yi ziyaret etmeyi planladı: "[ sömürgeleştirmenin ] bizim için ne anlama geldiği konusunda İspanya Kralı'na hayır diyecektik".[3]

BBC'nin 2021'in 100 kadınından biri olarak kabul edildi [11]

Anayasal Kongre

[değiştir | kaynağı değiştir]

2021'de Loncón, Coquimbo, Valparaíso, Santiago, O'Higgins ve Maule bölgelerinin Mapuche'sini temsil etmek için çalışan Şili Anayasa Konvansiyonu'na aday oldu ve seçildi.[1]

Anayasa Konvansiyonu Başkanlık Seçimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk raporlar, Machi Francisca Linconao'nun Anayasa Konvansiyonu'nun yerli üyelerinin organ başkanını desteklemesi için, "doğal aday" olarak görüldüğünü ileri sürdü. Ancak Linconao aday olmayı reddetti ve bunun yerine Loncón'un Padre Las Casas'taki evinde düzenlenen bir Kış gündönümü toplantısında kongre başkanlığını temsil etmesini önerdi.[12]

Loncón, cumhurbaşkanlığına aday olmayı kabul etti ve 4 Temmuz 2021'de kongrenin açılışından sonra seçildi. Loncón, ikinci turda, esas olarak soldan (Apruebo Dignidad, The List of the People ) ve merkez sol koalisyonlardan (Kurucu Birlik'in parçası ) 96 oy aldı.[1]

Şili Anayasa Konvansiyonu'nun 4 Temmuz 2021'deki açılış oturumundan, Loncón sağda dururken görülüyor.

Uzmanlar, onun ilk turda Isabel Godoy'a karşı kazandığı zaferi, her ikisi de Apruebo Dignidad'ın parçası olan Geniş Cephe koalisyonunun Komünist Parti'ye karşı kazandığı bir zafer olarak yorumladılar.[12][13] Mapuche aktivisti ve kongre üyesi olan arkadaşı Natividad Llanquileo, Loncón'un eski Concertación ile çok yakından bağlantılı olduğunu iddia ederek, Loncón'u desteklemek yerine, boş oy vermeyi seçti.[14] Loncón, Concertación'dan aldığı desteğin, kardeşi Lautaro Loncón'un, kendisi tarafından ırkçı ve ataerkil bulunan, Demokrasi Partisi [5] içindeki konumunun bir sonucu olduğu iddialarına karşı çıktı.[15]

Loncón'un zaferi, Şili'nin yerli halkları için tarihi bir zafer olarak karşılandı ve uluslararası ilgi gördü.[16][17][18] Komünist Parti adayı Daniel Jadue, Loncón'u zaferinden dolayı kutlayan ilk 2021 başkan adayı oldu.[19] Loncón'un seçilmesinin ardından, Şili Devlet Başkanı Sebastián Piñera şunları söyledi: "Konvansiyonu yeni bir Anayasaya doğru yönlendirmek için size bilgelik, sağduyu ve güç diliyorum".[20]

Cumhurbaşkanlığı Görev Süresi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Loncón, Anayasa Konvansiyonu Başkanı seçildikten kısa bir süre sonra, İsyan Tutsakları ve yerli siyasi mahkumların serbest bırakılmasına ilişkin şartları tartışma amacını açıkladı.[21][22]

20 Temmuz 2021'de Loncón'a yönelik taciz ve tehditleri kınadıktan sonra, güvenlik için Carabineros de Chile'den iki kadın refakatçi atandı.[23] Loncón, doğrudan tehditlerin yanı sıra, yaklaşık 8.000 benzersiz Twitter hesabından oluşan bir grubun ısrarlı eleştirilerine ve saldırılarına maruz kaldı.[24] Ona yönelik eleştirilerin çoğu, 2020 Şili ulusal halk oylamasında "reddetme" seçeneğini seçen seçmenler tarafından, Anayasa Konvansiyonuna karşı daha büyük bir karalama kampanyasının parçası olarak tanımlandı.[24] Loncón'un görevden alınmasını teşvik etmeyi amaçlayan "#DestitucionDeElisaLoncon" hashtag, 27 Temmuz 2021'de, Twitter'da trend olan bir konu haline geldi ve büyük Şili medya kuruluşlarında yer aldı.[24] Kampanyayı oluşturan kişi, Botometer projesinde " yankı odası " türü bir hesap olarak puan alır.[25]

Konvansiyonda konuşurken Mapudungun'u tekrar tekrar kullandığı için, Anayasa Konvansiyonunun sağcı üyeleri tarafından eleştirildi.[24]

Loncón, Anayasa Konvansiyonunda bir "çok uluslu kütüphane" oluşturulmasına yardım etti. Bu amaçla Humberto Maturana, Ximena Dávila, Frantz Fanon, Christo Brand, Linda Tuhiwai, Silvia Rivera Cusicanqui'nin kitaplarını satın aldı. Loncón ayrıca, birçok yazar tarafından yazılan, Küme mongen, Suma qamaña, Mo ora riva riva, Ensayos y propuestas para una constitución plurinacional and Maben ñi Puji kitaplarını da satın aldı. [26]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d "Elisa Loncón, representante del pueblo mapuche, se transforma en presidenta de la Convención Constitucional". Diario y Radio U Chile (İspanyolca). 4 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 
  2. ^ a b c "Quién es Elisa Loncon, la profesora mapuche elegida presidenta de la Convención Constituyente de Chile". El Mostrador (İspanyolca). 4 Temmuz 2021. 5 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021. 
  3. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Pero Con Respeto - Elisa Loncón" (İspanyolca). Chilevisión. 12 Ağustos 2021. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2021. 
  4. ^ a b "Elisa Loncon: "Nuestras profesoras a veces nos pegaban por ser indias" « Diario y Radio U Chile" (İspanyolca). 16 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021. 
  5. ^ a b "Quién es Elisa Loncón, la profesora mapuche que fue elegida presidenta de la Convención Constitucional | Ex-Ante". www.ex-ante.cl (İspanyolca). 4 Temmuz 2021. 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021. 
  6. ^ a b "Elisa Loncon Antileo". Departament of Education - University of Santiago. 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 
  7. ^ "Elisa Loncon". Aula Intercultural (İspanyolca). 7 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 
  8. ^ "Elisa Loncon: The decolonization of language". Pontifical Catholic University of Chile. 30 Temmuz 2021. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  9. ^ "Presentación". 6 Ocak 2021. 15 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  10. ^ "Elisa Loncón: "Se habla tanto del racismo en Estados Unidos, pero no se habla del de Chile" – Palabra Pública". Palabra Pública (İspanyolca). 30 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021. 
  11. ^ "BBC 100 Women 2021: Who is on the list this year?". BBC News (İngilizce). 7 Aralık 2021. 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2022. 
  12. ^ a b "Cómo se gestó el triunfo de Loncón y la medición de fuerzas entre la alianza FA-PS y el bloque PC-Lista del Pueblo". Ex-Ante (İspanyolca). 4 Temmuz 2021. 5 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2021.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)Wilson, José Miguel (4 July 2021). "Cómo se gestó el triunfo de Loncón y la medición de fuerzas entre la alianza FA-PS y el bloque PC-Lista del Pueblo" 5 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Ex-Ante (in Spanish). Retrieved 6 July 2021.
  13. ^ ""Geometría variable" se avizora en la Convención: Cómo se ordenaron las fuerzas políticas en el arranque". Emol (İspanyolca). 6 Temmuz 2021. 6 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2021.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  14. ^ "Constituyente Natividad Llanquileo tras voto en blanco en Convención: "Actuamos en consecuencia"". 24horas.cl. 5 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021. 
  15. ^ "Elisa Loncon ante críticas por rol de su hermano en el PPD: "Son patriarcales, colonialistas y racistas"". Resumen.cl (İngilizce). 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021. 
  16. ^ "Mapuche woman to lead body drafting Chile's new constitution". www.aljazeera.com (İngilizce). 4 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021. 
  17. ^ "Mapuche woman picked to lead architects of Chile's new constitution". Reuters. 4 Temmuz 2021. 4 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021. 
  18. ^ "Chile: election of progressive indigenous academic to oversee constitutional reform is a blow to right-wing establishment". The Conversation (İngilizce). 8 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  19. ^ "Daniel Jadue fue el primer candidato que valoró elección de Elisa Loncon en la CC". Publimetro (İspanyolca). 4 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021. 
  20. ^ "Piñera tras victoria de Elisa Loncón: "Le deseo sabiduría, prudencia y fortaleza para guiar la Convención hacia una nueva Constitución"". La Tercera. 4 Temmuz 2021. 4 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  21. ^ "Los 2.500 presos de la revuelta en Chile de los que no se hablan". 25 Mart 2020. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  22. ^ "Prisión política en el Chile democrático: un nuevo debate incómodo". Ciper. 17 Aralık 2020. 17 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  23. ^ "Designan a dos carabineras como escoltas de Elisa Loncon tras denuncia de amenazas". El Mostrador (İspanyolca). 20 Temmuz 2021. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2021. 
  24. ^ a b c d ""La Convención Constitucional está bajo ataque", ¿verdad o fake news?". Ciper. 25 Ağustos 2021. 25 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2021.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)Santander M., Pedro (25 August 2021). ""La Convención Constitucional está bajo ataque", ¿verdad o fake news?". Ciper. Archived from the original on 25 August 2021. Retrieved 29 August 2021.
  25. ^ "Las cuentas detrás del hashtag que pide la destitución de Elisa Loncón". contexto. 29 Temmuz 2021. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2021. 
  26. ^ "Los libros que mostró Elisa Loncon en la Convención y que apuntan a una "biblioteca plurinacional"". La Tercera (İspanyolca). 3 Ağustos 2021. 9 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2021.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

Dış bağlantıları

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elisa_Loncón&oldid=32509283" sayfasından alınmıştır