Effie Gray

Effie Gray
Gray'in portresi y. 1865 (portrenin onu "zarif bir oyuncak bebek" gibi gösterdiğini düşünüyordu)
Doğum	Euphemia Chalmers Gray 7 Mayıs 1828(1828-05-07) Perth, İskoçya
Ölüm	23 Aralık 1897 (69 yaşında) Perth
Meslek	Yazar, sanatçı
Milliyet	İngiliz
Dönem	Victoria devri
Çocuklar	8

Euphemia ('Effie') Chalmers Gray (d. 7 Mayıs 1828, Perth - ö. 23 Aralık 1897, Perth), eleştirmen John Ruskin'in eski eşi. Ruskin'in koruması altındaki Ön-Raffaelocu ressam John Everett Millais ile birlikte olmak için eleştirmeni terk etti. Bu viktoryen aşk üçgeni pek çok tiyatro oyunu, film ve operaya konu oldu.

Ruskin ve Millais ile ilişkisi

Effie İskoçya'nın Perth kentinde doğdu ve Ruskin'in büyük babasının intihar ettiği Bowerswell'deki evde büyüdü. Effie'nin ailesi, Effie ve John'u birbirine çok yakıştıran Ruskin'in babası ile aile dostlarıydılar. 1842'de John Ruskin, Effie için The King of the Golden River isimli bir fantezi roman yazdı. 1846'da evlenmelerinin hemen ardından ikili, eleştirmenin The Stones of Venice isimli kitabı için araştırma yapmak üzere Venedik'e gittiler. Farklı mizaçları sebebiyle problemler yaşamaya başlayan çiftten Effie, Ruskin'in dogmatik karakteri sebebiyle kendini baskı altında hissetmeye başladı.

Beş sene sonra, Effie, Millais'le tanıştığında hâlâ bakireydi. Ruskin'in inatla genç kadınla beraber olmayı reddetmesinin sebebi muallaktı. Daha sonraları, Effie babasına yazdığı mektupta şöyle dedi: "Ruskin konuyla ilgili çeşitli sebepler ortaya attı: Çocuklara olan nefreti, dinsel güdüler, güzelliğimi koruma tutkusu gibi açıklamalardan sonra son olarak geçen sene bana gerçek nedenini açıkladı... Kadınları benim olduğumdan çok farklı hayal etmiş ve beni gerçekten karısı yapmamasının sebebi 10 Nisan'daki ilk akşamdan itibaren benden tiksiniyor olmasıymış." John Ruskin, evliliklerinin feshedilme süreci devam ederken bu bilginin doğruluğunu avukatına "Pek çok insanın çok çekici bulduğu bir kadından sakınmak tuhaf görünebilir. Fakat yüzünün güzelliğine rağmen, kişiliği heyecanlı bir tutku yaratamıyor. Aksine, bu şartlar altında kişiliğinde bu tutkuyu durduran bir şeyler var." diyerek onayladı.

Effie, Ruskin'le evliyken Millais'in The Order of Release tablosunda modellik yaptı. Millais ile Effie, ressamın Ruskin'in portresini çizmek üzere karı kocaya eşlik ettiği İskoçya gezisinde yakınlaştılar. Brig O'Turk'te geçirdikleri zaman boyunca birbirlerine aşık oldular. Bunun üzerine Effie, Ruskin'i terk etti ve evliliklerinin iptali için bir dilekçe yazdı. Bu dilekçe kamuoyunda bir skandala yol açtı. 1854'te Ruskin ve Effie'nin evliliği feshedildi. Effie ve John Millais 1855'te evlendi. Effie'nin Millais'den 8 çocuğu oldu. Ayrıca, Millais'in pek çok tablosunda modellik de yaptı. Bunların en önemlisi ressamın 1856'da çizdiği ve Effie'yi bir güzellik simgesi olarak gösterdiği Peace Concluded'dır.

Ruskin, boşanmalarının ardından ergen bir genç kız olan Rose la Touche ile nişanlandığında, Rose'un ebeveynleri telaşlanarak Effie'ye bir mektup yazdı. Effie aileye olan cevabında Ruskin'i baskıcı bir koca olarak tanımladı. Effie'nin mektubundaki samimiyetten kuşku duymaya gerek yoktu. Bu cevabın nişanın bozulmasında ve muhtemelen Ruskin'in daha sonra gireceği ruhsal bunalımda büyük etkisi oldu.

Effie'nin Millais üzerindeki etkisi

Orta yaşlardaki Effie'nin Cornhill Dergisi'ni tutarken Millais tarafından yapılmış portresi.

Millais, Effie ile evlendikten sonra, Ruskin'in "felaket" olarak yorumladığı, daha geniş bir stilde resim yapmaya başladı. Ressamın tarzındaki bu değişim iki sebebe bağlandı. Birincisi, daha büyük bir aileye bakma sorumluluğu ile Millais'in tarzını değiştirmiş olmasıydı. İkincisi ise Effie'nin yoğun sosyal yaşamının bedellerini ödeyebilmek için, ressamı, finansal getirisi fazla, popüler işler yapmaya zorlamasıydı. Her ne kadar Millais'in Effie tarafından böyle zorlandığına dair kanıt olmasa da, eşinin, ressamın kariyerini yönettiği ve resimlerinin konularını bizzat seçtiği bilinmektedir. Effie'nin güncelerinde kocasının sanatına olan büyük saygısı ve evliliklerinden seneler sonra bile Ön-Raffaelocu tarzının değişmediği düşüncesi okunabilir.

Fakat, Millais er geç Ön-Raffaeloculuk tutkusundan vazgeçti ve daha kısa zaman ve eforla daha fazla resim yapabildiği bir tarza yöneldi. Bu tablolarından birçoğunda Effie ile olan aile yaşantısını, çocuklarını ya da torunları model olarak kullanarak resmetti.

Sonraki yaşamı

Evliliğinin feshedilmesi Effie'yi bazı sosyal aktivitelerden mahrum bıraktı. Örneğin, kraliçenin huzurunda olmasına izin verilmediği için kraliçenin davetli olduğu partilere davet edilmedi. Evliliğinin iptaline kadar aktif bir sosyal yaşamı olan Effie için bu yasaklar büyük sıkıntı yarattı. En sonunda, Millais ölmek üzereyken, kraliçe merhamet gösterdi ve Effie'nin kraliyetin de katıldığı organizasyonlara katılmasına izin verdi.

Effie, kocasının ölümünden birkaç ay sonra öldü ve Millais'in "The Vale of Rest" isimli tablosunda resmettiği, Perth'teki Kinnoull Kilisesi'nde gömüldü.

Sinema ve edebiyatta Effie

Effie'nin Ruskin'le evlendikten sonra Millais ile yaşadığı romantik ilişki pek çok film ve romana konu oldu:

• The Love of John Ruskin 10 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (1912) Ruskin, Effie ve Millais hakkında bir kısa film.
• The Love School (1975) Anna Kidd'in Effie, David Collins'in Ruskin ve Peter Egan'ın Millais rolünde olduğu Ön-Raffaelocular ile ilgili bir BBC dizisi.
• The Passion of John Ruskin 2 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (1994), Alex Chappel tarafından yönetilmiş, Ruskin'i Mark McKinney, Rose la Touch'u Neve Campbell ve Effie'yi Colette Stevenson'ın oynadığı kısa film.
• "Modern Painters" (1995) Ruskin, Effie ve Millais hakkında bir opera.
• The Countess, (1995) Gregory Murphy tarafından yazılmış, Ruskin ve Effie'nin evliliğini anlatan oyun.
• The Order of Release (1998) Robin Brooks tarafından yazılmış; Ruskin, Effie ve Millais hakkındaki tiyatro oyunu.
• The Woman Who Gave Birth to Rabbits (2002), Emma Donaghue tarafından yazılmış hikâyelerin derlendiği bu kitapta Ruskin ve Effie'nin düğün gecelerini anlatan Come, Gentle Night isimli bir hikâye vardır.
• Mrs Ruskin 22 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2003), Kim Morrissey tarafından yazılmış; Ruskin ve Effie'nin evliliklerinin bitişini ve Effie'nin Ruskin'in despot annesi ile olan ilişkisini anlatan oyun.

Dış bağlantılar

• National Portrait Gallery'deki Effie Portreleri 23 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.