Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu
| Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu | |
|---|---|
İspanyolca: Ejército Zapatista de Liberación Nacional | |
 | |
| Kuruluş | 1994-günümüz |
| Lider(ler) | |
| Etkin bölgeler | Chiapas, Meksika |
| İdeoloji | Neozapatizm Anti emperyalizm Anarşizm Antikapitalizm Alter-globalizasyon Özgürlükçü sosyalizm[1] Radikal demokrasi[2] |
| Büyüklük | Yaklaşık 3.000 aktif katılımcı ve milis; on binlerce sivil destekçi |
| Müttefikler |  Devrimci Halk Ordusu (EZLN tarafından reddedildi) |
| Rakip(ler) | Meksika Hükûmeti ABD Hükûmeti  Sinaloa KarteliLos Zetas[3]  Tapınak Şövalyeleri Karteli[4] Jalisco Yeni Nesil KarteliJuárez Karteli  Körfez Karteli |
| İnternet sitesi | Site |
| Meksika tarihi |
|---|
 |
Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu veya Zapatistalar (Ejército Zapatista de Liberación Nacional, EZLN) Meksika'nın en yoksul eyaletlerinden Chiapas'ta yerleşik anarşist bir devrimci gruptur.
Adını Meksika Devrimi'nin (1910-1920) lideri olan Emiliano Zapata'dan alır. Kendilerini Zapata'nın ideolojik mirasçıları ve emperyalizme karşı beş yüz yıldır süren yerli direnişin vârisleri olarak görürler.
Yaşadıkları toprakları hükûmetten bağımsız ve kendi özerk bölgeleri olarak görürler. "Topraklar halkındır" şiarındadırlar ve "Halk emreder hükûmet uygular" derler. En önemli sloganları "Artık Yeter" manasındaki Ya Basta! (Enough is Enough) ve "Adalet! Özgürlük! Demokrasi!"dir. Kendilerine destek bulabilmek için interneti, uydu teknolojilerini kullanmaktadırlar.
Zapatistalar, küreselleşmenin ve neoliberalizmin köylerde yaşayan yerli halkları kötü bir şekilde etkilediğini ve onları açlığa ittiğini düşündüğünden küreselleşme ve neoliberalizm karşıtıdır. 1982 yılında içlerinde Subcomandante Marcos'un da bulunduğu bir grup Maoist gerilla tarafından temelleri atılmıştır. On seneyi aşkın bir hazırlık süreci ve örgütlenmeden sonra 1 Ocak 1994'te NAFTA'nın uygulanmaya başladığı gün silahlı ayaklanma başlatmışlar ve San Cristobal de Las Casas'ın birçok belediyesini işgal etmişlerdir.
Örgütün sosyal yapısı genelde yerlilerden oluşmakla birlikte diğer şehirlerde destekçileri ve uluslararası destek ağı vardır.
Zapatista hareketinin görünen yüzü Subcomandante Marcos'tur. Diğer Zapatista komutanlarının aksine Marcos, Maya yerlisi değildir.
Organizasyon
[değiştir | kaynağı değiştir]Zapatistalar kendilerini adem-i merkeziyetçi bir örgüt olarak tanımlıyor. Sözde Subcomandante Marcos, grubun tek bir lideri olmadığını iddia etmesine rağmen lideri olarak kabul ediliyor. Siyasi kararlar, topluluk konseylerinde görüşülür ve karara bağlanır. Askeri ve örgütsel meseleler Genel Komutanlığı (Devrimci Yerli Gizli Komitesi - Genel Komuta veya CCRI-CG) oluşturan Zapatista bölge büyükleri tarafından kararlaştırılır.[5]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Comandante Ramona
- Zapatista Ayaklanması
- San Andre Anlaşması
- EZLN'deki kadınlar
- Asi Zapatista Özerk Belediyeleri
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Prichard, Alex; Kinna, Ruth; Pinta, Saku; Berry, David Berry (2017). Libertarian Socialism: Politics in Black and Red. PM Press. s. 18. ISBN 978-1-62963-402-9. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020.
... in the period since the fall of the Berlin Wall, two events stand out as examples of libertarian socialist experimentation: the Zapatista uprising in Chiapas, Mexico in 1994 ...
- ^ Day, Richard J. F. (2005). Gramsci is Dead: Anarchist Currents in the Newest Social Movements. Pluto Press. s. 195. ISBN 978-0-7453-2112-7.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020.
- ^ Mazarr, Michael J. (2002). Information Technology and World Politics. Palgrave Macmillan. s. 44. ISBN 978-0-230-10922-3. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- EZLN resmî sitesi20 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
